Όλο και πιο συχνά ακούγονται χρήσεις της κάνναβης για βιομηχανικούς και φαρμακευτικούς λόγους. Πρόκειται, λοιπόν, για ένα παρεξηγημένο φυτό;
Εγκυκλοπαιδικά
Κάνναβη είναι το γένος των φυτών που περιλαμβάνει την Cannabis sativa (κάνναβη η ήμερη), την Cannabis indica (ινδική κάνναβη) και την Cannabis ruderalis, αλλά χρησιμοποιείται και ως γενικό όνομα για το ναρκωτικό που αποκαλείται χασίσι, μαριχουάνα, χόρτο, μπάφος, μαύρο κ.τ.λ. και παράγεται από επεξεργασία των ανθών και των φύλλων («φούντα»), σε συνδυασμό και με τη ρητίνη της κάνναβης [1] .
Η κάνναβη περιέχει τουλάχιστον 426 χημικές ενώσεις και περισσότερα από 60 αλκαλοειδή που υπάρχουν μόνο σ’ αυτό το φυτό και ονομάζονται κανναβινοειδή. Δύο απ’ αυτά (η Δ9-Τετραϋδροκανναβινόλη ΤHC και η λιγότερο δραστικήΔ8-Τετραϋδροκανναβινόλη), έχουν σωματικές και ψυχικές επιδράσεις στον άνθρωπο, ενώ τα υπόλοιπα είναι αδρανή από βιολογική άποψη.
Το μυστήριο φυτό ξεδιπλώνεται…
Ακόμη και μέχρι τα μέσα του εικοστού αιώνα, η επιστήμη δεν είχε κατανοήσει ούτε τα στοιχειώδη για την κάνναβη.
Η κάνναβη είχε περάσει στην παρανομία και η επικρατούσα άποψη σύμφωνα με την οποία έγινε αυτό ήταν παραποιημένη. Συνεπώς, λίγοι ήταν οι σοβαροί επιστήμονες που θα τολμούσαν να ρισκάρουν τη φήμη τους μελετώντας την.
Μέχρι που μία ημέρα του 1963, ένας νεαρός χημικός -με ειδίκευση στην οργανική χημεία- ο Ισραηλινός Raphael Mechoulam, αποφάσισε να εξετάσει τη χημική σύνθεση του φυτού.
Του φαινόταν περίεργο το γεγονός ότι, παρόλο που η μορφίνη είχε παραχθεί από το όπιο το 1805 και η κοκαΐνη από τα φύλλα της κόκας το 1855, οι επιστήμονες δεν είχαν ιδέα ποιο είναι το κύριο ψυχοδραστικό συστατικό στη μαριχουάνα. «Ήταν απλά ένα φυτό» λέει ο 84 ετών σήμερα, Mechoulam. «Ένα χάος, ένα μείγμα άγνωστων συστατικών».
Ο Mechoulam ζήτησε από την αστυνομία να του δώσει 5 κιλά από μία μεγάλη ποσότητα χασίς του Λιβάνου που είχαν κατασχέσει οι αρχές. Με την ερευνητική ομάδα του, απομόνωσε -και σε μερικές περιπτώσεις συνέθεσε- μία σειρά ουσιών, τις οποίες δοκίμασε, σε ενέσιμη μορφή, σε πιθήκους Rhesus. Μόνο σε έναν η επίδραση ήταν εμφανής. «Κανονικά ο πίθηκος Rhesus είναι αρκετά επιθετικός… Αλλά όταν τους κάναμε την ένεση, οι πίθηκοι έγιναν εξαιρετικά ήρεμοι… Σχεδόν έμειναν… καθιστοί».
Περαιτέρω δοκιμές απέδειξαν αυτό που ο κόσμος τώρα γνωρίζει: Ότι η εν λόγω ένωση είναι το κύριο ενεργό συστατικό του φυτού, η ουσία που «αλλάζει το μυαλό».
Ο Mechoulam είχε ανακαλύψει την τετραϋδροκανναβινόλη (THC). Ο ίδιος και η ομάδα του αποσαφήνισαν επίσης τη χημική δομή της κανναβιδιόλης (CBD), ένα άλλο βασικό συστατικό της κάνναβης, το οποίο έχει πολλές πιθανές ιατρικές χρήσεις αλλά όχι ψυχοδραστικές επιπτώσεις. Για τις ανακαλύψεις αυτές και πολλές άλλες, ο Mechoulam καθιερώθηκε ως ο πατριάρχης της επιστήμης της κάνναβης. Γεννημένος στη Βουλγαρία, είναι μέλος της Ισραηλινής Ακαδημίας Επιστημών και Ανθρωπιστικών Σπουδών και επίκουρος καθηγητής στη Ιατρική Σχολή του Εβραϊκού Πανεπιστημίου Hadrassa, όπου διευθύνει ακόμα ένα εργαστήριο.
Έχει δημοσιεύσει περισσότερα από 400 επιστημονικά άρθρα και είναι κάτοχος περίπου 25 διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας. Ο ευγενικός αυτός παππούς πέρασε μια ολόκληρη ζωή μελετώντας την κάνναβη, την οποία ονομάζει «ιατρικό θησαυρό που περιμένει να ανακαλυφθεί». Λεπτομέρεια: Δεν έχει δοκιμάσει μαριχουάνα. [2]
Παράνομο φυτό ή μήπως παρεξηγημένο
Η νομιμότητα της κάνναβης διαφέρει από χώρα σε χώρα. Μέχρι στιγμής, στις περισσότερες χώρες απαγορεύεται ρητά η χρήση της για ψυχαγωγικούς σκοπούς. Βέβαια, αρκετές χώρες έχουν υιοθετήσει μία πολιτική αποποινικοποίησης της κάνναβης, ώστε η απλή κατοχή της να μην αποτελεί ποινικό αδίκημα αλλά συνήθως να προσεγγίζεται με τη βαρύτητα ενός πταίσματος, επί παραδείγματι μιας κυκλοφοριακής παράβασης. Επιπλέον, δεν είναι λίγες οι χώρες που επιτρέπουν τη χρήση της στον τομέα της έρευνας και της ιατρικής, συμπεριλαμβανομένης και της χώρας μας από τις 7 Μαρτίου 2018. Μάλιστα, περίπου 14 ευρωπαϊκές χώρες έχουν αποποινικοποιήσει ή νομιμοποιήσει την κάνναβη κυρίως για ιατρική χρήση. Τέλος, στην Ουρουγουάη και πρόσφατα στον Καναδά η κάνναβη έγινε νόμιμη προς διακίνηση για κάθε χρήση. [3],[4],[5]
Τι σημαίνει για την επιστήμη η ελεύθερη έρευνα γύρω από την Κάνναβη ; [6]
Επί σχεδόν 70 χρόνια, το φυτό παρέμενε εν κρυπτώ και η ιατρική έρευνα σε μεγάλο βαθμό είχε σταματήσει. Το 1970, η αμερικανική κυβέρνηση κατέστησε ακόμη πιο δύσκολη τη μελέτη, χαρακτηρίζοντάς την ως ναρκωτικό Schedule I -επικίνδυνη ουσία χωρίς έγκυρο ιατρικό σκοπό, με υψηλή πιθανότητα εξάρτησης, στην ίδια κατηγορία με την ηρωίνη. Όσοι ήθελαν να μάθουν, να επεκτείνουν τη γνώση τους για την κάνναβη θεωρούνταν στις ΗΠΑ εξ ορισμού εγκληματίες.
Τώρα όμως, καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι στρέφονται στην ιατρική κάνναβη για τη θεραπεία ασθενειών, το επιστημονικό ενδιαφέρον έχει αναζωπυρωθεί.
Είναι σημαντικό να παρατηρηθεί τι έχει καταρχάς επέλθει από την πλήρη νομιμοποίηση της κάνναβης. Συγκεκριμένα, στην Ουρουγουάη, η οποία υπήρξε η πρώτη χώρα που νομιμοποίησε την ελεύθερη διακίνηση της για κάθε σκοπό το Δεκέμβριο του 2013, καθώς και στον Καναδά είναι γνωστό πως η πλειοψηφία των παραγωγών κάνναβης καθώς και των μεταποιητικών μονάδων αυτής αδημονούν για συνεργασία με την τοπική (κι όχι μόνο) επιστημονική κοινότητα.
Με άλλα λόγια, χορηγούνται συνεχώς κι αδιαλείπτως υψηλά χρηματικά κεφάλαια για την πλήρη αποτύπωση του χημικού, βιολογικού, φαρμακευτικού, τεχνικού «background» μέσω μιας απλής γονιδιακής χαρτογράφησης μέχρι βέλτιστες καλλιεργητικές πρακτικές και τεχνικές αποδοτικότερης ξήρανσης. Μάλιστα, οι ίδιες οι κυβερνήσεις των χωρών αυτών επενδύουν εκατομμύρια δολάρια στην έρευνα με σκοπό τον μελλοντικό έλεγχο της καλπάζουσας αγοράς της νόμιμης διακίνησης του μέχρι τώρα ενοχοποιημένου φυτού.
Ένα πρωτόγνωρα ευρύ πεδίο έρευνας έχει, λοιπόν, ανοίξει μπροστά στους επιστήμονες και σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Αρκεί λίγη υπομονή μέχρι την ενατένιση των πρώτων συμπερασμάτων σχετικά με τα ευεργετικά ή όχι (εν τέλει) αποτελέσματα της κάνναβης κυρίως στον τομέα της ιατρικής κι όχι μόνο, φυσικά.
Πηγές:
[1] https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%AC%CE%BD%CE%BD%CE%B1%CE%B2%CE%B7
[2] https://tvxs.gr/news/sci-tech/i-epistimi-prospathei-na-ksekleidosei-ta-mystika-tis-kannabis
[3] https://cannabisnews.gr/
[4] https://en.wikipedia.org/wiki/Legality_of_cannabis
[5] https://www.cannabisbusinesstimes.com/article/cannabis-legalization-world-map/
[6] https://www.nature.com/articles/d41586-018-07037-1
