Βιώνουμε μια από τις χειρότερες κρίσεις στην ιστορία των διορθόδοξων εκκλησιαστικών σχέσεων,μεταξύ του Πατριαρχείου και της Ρωσικής Εκκλησίας. Τα χτυπήματα είναι πολλά και η κατάσταση μοιάζει μη διαχειρίσιμη.
Ο τίτλος του ομώνυμου βιβλίου του Αντώνη Σαμαράκη είναι άκρως επίκαιρος. Εν εσχάτοις καιροίς, βιώνουμε μια από τις χειρότερες κρίσεις στην ιστορία των διορθόδοξων εκκλησιαστικών σχέσεων, μεταξύ του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Ρωσικής Oρθόδοξης Εκκλησίας.
Το πρόβλημα έχει ξεφύγει από τα όρια μιας ενδοοικογενειακής διένεξης, μεταξύ δύο αδελφών Εκκλησιών, και τείνει να επεκταθεί σε ολόκληρο το πανορθόδοξο στερέωμα. Ο καθένας, με τα δικά του επιχειρήματα, προσπαθεί να φωνάξει το δίκιο του και ήδη άρχισε η διάσπαση και η διχόνοια να χωρίζει τους απανταχού ορθοδόξους, οι οποίοι καλούνται να τοποθετηθούν σε ένα από τα δύο στρατόπεδα.
Το αποτέλεσμα είναι λίαν απογοητευτικό και κινδυνεύει να καταστεί καταστροφικό για την ενότητα, όχι μόνο των ιεραρχιών των Εκκλησιών μας, μα και για την ενότητα και την αγάπη μεταξύ των λαών μας. Ήδη στον απλό χριστιανικό κόσμο το μίσος και η απέχθεια του ενός για τον άλλο είναι εμφανή και οι εχθροί της Ορθοδοξίας τρίβουν τα χέρια τους από χαιρεκακία, περιμένοντας το τελικό κτύπημα, που θα διαλύσει μια για πάντα την εμπιστοσύνη και την αγάπη μεταξύ των ορθοδόξων χριστιανών.
Ο πολύτιμος θησαυρός της μεταξύ μας ενότητας λειτουργούσε πάντοτε ως ο αντίποδας του άκρατου οικουμενισμού, της παγκόσμιας εκκοσμίκευσης και αποϊεροποίησης του κόσμου. Αναρωτιέμαι, αν το δημιουργηθέν μερικό σχίσμα μεταξύ των δύο αδελφών Εκκλησιών δεν θεραπευτεί και τελικά παγιωθεί, ποιον θα ωφελήσει και ποιος θα πανηγυρίσει, ότι νίκησε ή υπερίσχυσε εναντίον του άλλου; Οι μηχανές του διαβόλου δουλεύουν ασταμάτητα. Σαν να έχει κηρυχτεί παγκόσμια συσπείρωση όλων των εχθρών της Ορθοδοξίας, οι οποίοι συντονισμένα μάχονται να μας δώσουν το «διαζύγιο» για το «καλό» μας. Το στρατηγικό τους σχέδιο παλαιό και πετυχημένο. Διαιρώντας, βασιλεύουν, εκφοβίζοντας και εξαγοράζοντας, ό,τι βρεθεί μπροστά τους, φτάνει αυτό να εξυπηρετήσει τα δόλια σχέδιά τους. Εντός των ορθοδόξων, όποιος τολμήσει να εκφράσει μια οποιαδήποτε σχετική άποψη, αμέσως χρωματίζεται και στοχοποιείται από τους «ζηλωτές» κάθε πλευράς.
Τελικά, το μήνυμα του Χριστού για ταπείνωση, αγάπη, μετάνοια και αλληλοκατανόηση εξοστρακίζεται και αντικαθίσταται από τα γεωπολιτικά και τα κακώς νοούμενα εκκλησιαστικά συμφέροντα. Ωστόσο, τα εκκλησιαστικά και γεωπολιτικά μεγέθη οφείλουν να συλλειτουργούν σε ένα καρποφόρο μεταξύ τους διάλογο, με απώτερο σκοπό το καλώς νοούμενο όφελος και τον αγιασμό του σημερινού ανθρώπου. Δυστυχώς, όμως, αυτά τελικά αλληλοσυγκρούονται, οδηγώντας τον σύγχρονο κόσμο σε ένα ακόμη μεγαλύτερο ανθρωπολογικό αδιέξοδο και διαπροσωπική και κοινωνική σύγχυση.
Αν τελικά η παρούσα διένεξη οδηγήσει στην αντιπαράθεση και στη σύγκρουση, αυτό το οποίο θα καταφέρουμε είναι να χωρίσουμε την Ορθοδοξία μας στα δυο, οπότε ποιον θα πείσουμε, αδελφοί μου, ότι η πίστη στη μία, αγία, καθολική και αποστολική Εκκλησία αποτελεί το μοναδικό εχέγγυο και τη μοναδική λύση του σύγχρονου ανθρώπου για την έξοδό του από τα αδυσώπητα ερωτήματα και τους προβληματισμούς, τα οποία εκπορεύονται από τη διεφθαρμένη ανθρώπινή μας φύση; Και το βάρος της ευθύνης επιφορτίζεται αποκλειστικά στους ώμους ημών των ταγών της Εκκλησίας. Οφείλουμε να αναλογιστούμε το μέγεθος των καθηκόντων μας, ενώπιον του Θεού και του χριστεπώνυμου πληρώματος της αγιότατης Εκκλησίας μας, ώστε να διαφυλάξουμε και να διακρατήσουμε ως κόρη οφθαλμού τη μεταξύ μας ενότητα και αγάπη. Διαφορετικά, θα είμαστε ένοχοι, αλλά και ασυγχώρετοι ενώπιον του Θεού, του πληρώματος της Εκκλησίας, διαχρονικά, αλλά και ένοχοι και κατάκριτοι από την Ιστορία της Εκκλησίας μας.
Ας προβληματιστούμε, λοιπόν, όλοι. Ας υπερβούμε, προπάντων, το εγώ μας στο όνομα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και ας αφήσουμε τη σώζουσα αλήθεια, η οποία θα μας απελευθερώσει από τον λαβύρινθο των ανθρωπίνων λαθών μας και θα μας οδηγήσει ξανά στην οδό της σωτηρίας και ας αναπέμψουμε την προσευχή του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, την οποία απηύθυνε το βράδυ του Μυστικού Δείπνου: «Πάτερ άγιε, τήρησον αυτούς εν τω ονόματί σου ω δέδωκάς μοι, ίνα ώσιν εν καθώς ημείς... εν έσμεν, εγώ εν αυτοίς και συ εν εμοί, ίνα ώσι τετελειωμένοι εις εν, και ίνα γινώσκη ο κόσμος ότι συ με απέστειλας και ηγάπησας αυτούς καθώς εμέ ηγάπησας».
Αδελφοί μου,
Ο πειρασμός που περνούμε είναι μεγάλος. Απευθύνομαι σε όλους τους χριστιανούς, που υποφέρουν αλλά και που ανησυχούν και ποθούν την ειρήνη και την ενότητα της Εκκλησίας, και λέγω:
Ας σταματήσουμε να αλληλοδιαπληκτιζόμαστε και να επιρρίπτουμε ευθύνες ο ένας τον άλλο, γιατί με τον τρόπο αυτό, ηθελημένα ή άθελά μας ενσπείρουμε τον διχασμό και το μίσος ανάμεσά μας. Και γινόμαστε με τον τρόπο αυτό υπηρέτες του κοσμοκράτορα του κόσμου τούτου, τουτέστιν του διαβόλου. Αν θέλουμε πραγματικά και ειλικρινά να βοηθήσουμε την κατάργηση του πειρασμού τούτου, ας θυμηθούμε και ας εφαρμόσουμε, επί του προκειμένου, τα λόγια του Κυρίου μας Ιησού Χριστού: «Τούτο το γένος ουκ εκπορεύεται ει μη εν προσευχή και νηστεία».
Αλλά, αν ο πειρασμός αυτός, ο οποίος ταλανίζει την Εκκλησία μας σήμερα είναι μεγάλος και ανθρωπίνως δεν φαίνεται να υπάρχει φως στον ορίζοντα, ωστόσο πάντοτε υπάρχει η ζωντανή ελπίδα, και αυτή είναι ο ιδρυτής της Εκκλησίας μας, Ιησούς Χριστός. Και αν σήμερα «Ζητείται Ελπίς», και πραγματικά ζητείται η ελπίδα, αυτή δεν απέχει μακριά από μας, αλλά είναι κοντά μας, δίπλα μας, μαζί μας.
