Μια ακόμη φορά που η Ελλάδα μοιάζει ανοχύρωτη στο έλεος των πυρκαγιών. Μια ακόμη φορά που χάνονται ζωές από φωτιές. Τι κι αν έχουμε 2018, τι κι αν η κρατική μηχανή ήταν -υποτίθεται- έτοιμη για την -πάντα- επικίνδυνη καλοκαιρινή περίοδο.
Οι φωτιές ξέσπασαν και άνθρωποι πέθαναν. Πέθαναν μαρτυρικά. Κάποιοι κάηκαν ζωντανοί. Κάποιοι εγκλωβίστηκαν και πέθαναν από αναθυμιάσεις. Οι φωτιές σε Κινέτα, Μάτι, Πεντέλη, Άγιο Ανδρέα, Νέο Βουτζά, Κάλαμο και άλλες περιοχές έκαιγαν ανεξέλεγκτες την Δευτέρας, 23.07.2018.
Οι φονικές πυρκαγιές σε Μάτι, Ραφήνα και Κινέτα έφεραν στο φως την πλήρη ανυπαρξία σχεδίου πρόληψης και αντιμετώπισης της καταστροφής από πλευράς κρατικής μηχανής.
Για ώρες καιγόντουσαν σπίτια, δασικές εκτάσεις και φτάσαμε στον τραγικό απολογισμό των 76 νεκρών και των εκατοντάδων αγνοουμένων και τραυματιών. Και ο αριθμός των νεκρών, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αρχών, θα ανέβει και άλλο τις επόμενες ώρες.
Πως φτάσαμε όμως στην τραγωδία της Αττικής;
Καταπέλτης για το χάος στη διαχείριση της έκτακτης κατάστασης από τον κρατικό μηχανισμό είναι ο δήμαρχος Ραφήνας Ευάγγελος Μπουρνούς, ο οποίος ήταν κατηγορηματικός: Κανείς δεν μας ειδοποίησε, δεν λάβαμε εντολή εκκένωσης. Νωρίτερα, περιφερειακή σύμβουλος είχε ισχυρισθεί ότι η Περιφέρεια είχε δώσει εντολή εκκένωσης.
Η κυβέρνηση από τη νύχτα της καταστροφής επιρρίπτει ουσιαστικά την ευθύνη για την τραγωδία στην ένταση των ανέμων και στα μποφώρ, όπως είχε κάνει το 2007 ο Βύρων Πολύδωρας, μιλώντας για τον «στρατηγό Άνεμο». Ωστόσο, μια σειρά από παραμέτρους δείχνουν αφενός ότι η ευθύνη βρίσκεται αλλού και αφετέρου, ότι η τραγωδία που πλήττει την Ανατολική Αττική θα μπορούσε να συμβεί, αλλά και να επαναληφθεί, οπουδήποτε.
Η διαχείριση των πυροσβεστικών μέσων
Λίγο πριν από το ξέσπασμα της φωτιάς στην Καλλιτεχνούπολη, απ' όπου ξέφυγε για να κατακάψει τα πάντα σε μια ανεξέλεγκτη πορεία χιλιομέτρων, οι πυροσβεστικές δυνάμεις είχαν κληθεί να αντιμετωπίσουν τη μεγάλη φωτιά στην Κινέττα. Οι πυροσβεστικές δυνάμεις συγκεντρώθηκαν στην περιοχή - είναι χαρακτηριστικό ότι προκειμένου να ελεγχθεί η φωτιά κινητοποιήθηκαν αεροσκάφη και από τη Θεσσαλονίκη.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να αποδυναμωθούν οι δυνάμεις επιφυλακής στις υπόλοιπες περιοχές της Αττικής, που όμως, ο κίνδυνος εκδήλωσης πυρκαγιάς ήταν εξαιρετικά υψηλός. Ο τρόπος της διαχείρισης των δυνάμεων, όπως ακριβώς είχε συμβεί και στη μεγάλη πυρκαγιά στη Ζαχάρω το 2007, έπαιξε καταλυτικό ρόλο για να ξεφύγει η φωτιά στην Ανατολική Αττική.
Το 2007, της φωτιάς στη Ζαχάρω είχε προηγηθεί μεγάλη πυρκαγιά στη Μάνη, όπου επίσης υπήρχαν θύματα. Αυτό που επισημαίνουν αξιωματικοί της Πυροσβεστικής, είναι ότι από τη στιγμή που τα μέσα είναι πενιχρά παίζει σημαντικό ρόλο η διαχείρισή τους. Υπενθυμίζεται ότι οι πυροσβέστες, μάλιστα, πολύ πρόσφατα είχαν καταγράψει τις ελλείψεις και είχαν απευθύνει δραματικό SOS στην ηγεσία του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη.
Πως φτάσαμε όμως στην τραγωδία της Αττικής;
Πιο συγκεκριμένα, δεν υπήρξε:
κανένα σχέδιο εκκένωσης της περιοχής.
καμία αντιπυρική ζώνη κατά μήκος της Μαραθώνος
κανένας σχεδιασμός ώστε να μπει πυροσβεστικό μπλόκο στη Μαραθώνος και να ανακόψει τη φωτιά να κατέβει προς τη θάλασσα
καμία καθοδήγηση για το πως και που να κινηθούν οι πολίτες σε ασφαλή σημεία. Ενδεικτικό είναι πως οι κάτοικοι και οι παραθεριστές κινήθηκαν όλοι με δική τους πρωτοβουλία.
Επίσης, οι συναρμόδιοι φορείς αυτοσχεδίαζαν, καθώς δεν υπήρχε κεντρικό συντονιστικό όργανο όπως προβλέπει το σχέδιο «Ξενοκράτης».
Αξίζει να σημειωθεί πως μέχρι και αυτή τη στιγμή υπάρχει αλαλούμ για τον αριθμό των νεκρών και των αγνοουμένων. Τι κι αν ο κόσμος καλεί σε τρεις υπηρεσίες, αυτές δεν συντονίζονται μεταξύ τους.
Ενδεικτικό της αδράνειας του κρατικού μηχανισμού είναι το γεγονός ότι τα πυροσβεστικά οχήματα πήγαν στην Κινέτα και εγκλωβίστηκαν! Και αυτό διότι όταν άδειασαν τα βυτία τους δεν είχαν σχέδιο πως θα τα γεμίσουν στη συνέχεια για να επιστρέψουν στην κατάσβεση.
Oύτε μια παραίτηση!
Εκείνο που προκαλεί αίσθηση είναι ότι ενώ οδεύουμε προς την τρίτη μέρα από το ξέσπασμα της πρωτοφανούς τραγωδίας, στον ορίζοντα δεν διαφαίνεται από πουθενά η παραμικρή διάθεση για ανάληψη ευθύνης, πόσω μάλλον για υποβολή παραίτησης από κάποιον πολιτικό ή άλλο υπεύθυνο για την τεράστια καταστροφή και την εκατόμβη των ζωών που χάθηκαν τόσο άδικα.
Η κυβέρνηση «επενδύει» στο βαρύ πένθος που συγκλονίζει την ελληνική κοινωνία και προσπαθεί να κρυφτεί πίσω από το πρωτοφανές κύμα αλληλεγγύης που εκδηλώνουν οι πολίτες οι οποίοι από το υστέρημά τους συγκεντρώνουν κάθε είδους βοήθεια για να συνδράμουν τους πυρόπληκτους συνανθρώπους μας.
Παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση, υπό το βάρος αφενός των διαψεύσεων που έκανε η ίδια η πραγματικότητα και αφετέρου των ισχυρών εντυπώσεων που δημιούργησε ο μεγάλος αριθμός των θυμάτων, έδειξε να εγκαταλείπει τις αρχικές προσχηματικές δικαιολογίες που συνιστούσαν οι ισχυρισμοί περί ασύμμετρης απειλής και η υιοθέτηση θεωριών συνωμοσίας για πολλαπλά ταυτόχρονα μέτωπα πυρός, δυσκολεύεται, ωστόσο, να αναγνωρίσει τις επιπτώσεις που είχαν οι προφανείς ανεπάρκειες των αρμόδιων για την αναχαίτιση της φονικής πυρκαγιάς.
Ανέβηκε στους 77 ο αριθμός των νεκρών
Την ίδια στιγμή η τραγωδία δεν έχει τέλος, καθώς ο αριθμός των νεκρών ολοένα και ανεβαίνει.
Οι νεκροί έχουν φτάσει στους 77 ωστόσο οι φόβοι για αύξηση των θυμάτων μεγαλώνουν. Πάνω από 24 ώρες μετά το χτύπημα της πύρινης λαίλαπας, η αγωνία για τους αγνοούμενους είναι στο κατακόρυφο.
Οι διασώστες ψάχνουν σπίτι-σπίτι στο Μάτι, διαδικασία που θα εξακολουθήσει μέχρι να ελεγχθούν όλα τα σπίτια που σάρωσε η πυρκαγιά.
Χάος στα νοσοκομεία
Στα δημόσια νοσοκομεία που είχαν οριστεί ως νοσοκομεία ετοιμότητας μετά το σήμα της Πυροσβεστικής για τις πυρκαγιές, αρχικά στην Κινέτα και στη συνέχεια στο Νέο Βουτζά, αντιμετωπίστηκαν 172 τραυματίες.
Στην πρώτη γραμμή της παροχής υπηρεσιών υγείας βρίσκονταν ο «Ευαγγελισμός» και το «Σισμανόγλειο», επίσης το ΚΑΤ και το Αττικόν, καθώς και το Παίδων «Αγία Σοφία» για τα παιδιατρικά περιστατικά – που όπως αποδείχθηκε ήταν δεκάδες. Τραυματίες μεταφέρθηκαν ακόμη στο «Θριάσιο» και στο νοσοκομείο «Γεννηματάς».
Πιο αναλυτικά, και μετά τα εξιτήρια που δόθηκαν, έως και χθες το βράδυ νοσηλεύονταν στα δημόσια νοσηλευτικά ιδρύματα, 71 ενήλικες, εκ των οποίων οι 10 διασωληνωμένοι και σε πολύ σοβαρή κατάσταση. Στη συντριπτική πλειονότητα πρόκειται για ασθενείς με εγκαύματα. Ανάμεσά τους 5 αλλοδαποί – 2 Αλβανοί, 1 Βούλγαρος, 1 Ιρλανδή η οποία ζήτησε να διακομιστεί σε ιδιωτικό νοσοκομείο και ένας Βρετανός.
Άλλα 23 παιδιά είχαν διακομιστεί στο Παίδων με ελαφριά εγκαύματα ή/και με αναπνευστικά προβλήματα. Αργά χθες το απόγευμα τα 12 παιδιά πήραν εξιτήριο, ενώ την πύλη της εξόδου του νοσοκομείου αναμένεται να περάσουν σήμερα και τα υπόλοιπα 11 παιδιά.
Στον «Ευαγγελισμό» αντιμετωπίστηκαν συνολικά 79 άτομα – αριθμός μεγάλος εάν αναλογιστεί κάποιος ότι επρόκειτο για σοβαρά περιστατικά που επιπλέον έπρεπε να αντιμετωπιστούν επειγόντως και ταυτόχρονα, σε λίγες ώρες, κι ενω το νοσοκομείο βρισκόταν και σε γενική εφημερία. Οι 24 ασθενείς εισήχθησαν για νοσηλεία, ενώ έξι διασωληνώθηκαν και μπήκαν στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας.
Στο Σισμανόγλειο, με υπερβάλλοντα ζήλο όπως σε όλες τις μονάδες υγείας που ενεργοποιήθηκαν, έλαβαν υπηρεσίες υγείας άλλα 59 άτομα. Από αυτούς μέχρι χθες το βράδυ νοσηλεύονταν οι 25, αλλά οι πέντε εξ αυτών είχαν προγραμματιστεί ώστε να μεταφερθούν στο Θριάσιο και το Γεννηματάς σε κλινικές εγκαύματος. Άλλοι επτά ασθενείς, τρεις νοσηλευόμενοι σε θαλάμους και τέσσερις διασωληνωμένοι, βρίσκονταν μέχρι χθες το βράδυ στο ΚΑΤ, ενώ εννέα άτομα νοσηλεύονταν στο Θριάσιο και έξι στο νοσοκομείο Αττικόν. Σημειώνεται ότι στο Αττικό προσήλθαν οι τραυματίες από την πυρκαγιά που ξέσπασε το πρωί της Δευτέρας στην Κινέττα.
Το ΕΚΑΒ ανέλαβε μεγάλο φορτίο των διακομιδών – σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο του Κέντρου κ. Μιλτιάδη Μυλωνά τα οχήματα του ΕΚΑΒ με τα πληρώματά του πραγματοποίησαν τουλάχιστον 80 διακομιδές από τις πληγείσες περιοχές προς τα νοσοκομεία ετοιμότητας. Μάλιστα, όταν οι υπεύθυνοι της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας άρχισαν να αντιλαμβάνονται το μέγεθος της καταστροφής, έδωσαν οδηγίες στο ΕΚΑΒ να σπεύδει να παραλαμβάνει μόνο τραυματίες και να τους μεταφέρει στα νοσοκομεία.
Αξίζει να σημειωθεί η ηχηρή απουσία του προέδρου του ΕΚΑΒ, κ. Κωνσταντίνου Καρακατσιανόπουλου ο οποίος πιθανόν να συντόνιζε... εξ αποστάσεως, συγκεκριμένα από τη Θεσσαλονίκη όπου φέρεται να βρισκόταν. Και παρά την ελλειμματική επιχειρησιακή προσπάθεια και τις διαστάσεις που ελάμβανε ώρα με την ώρα η κατάσταση, επιφύλαξε μια άκαιρη κριτική, όχι φυσικά για τη διοίκηση του Κέντρου και τα πεπραγμένα της σε αυτήν την κρίση, αλλά για την ελληνική πραγματικότητα: «Δυστυχώς σ’ αυτήν την Ελλάδα χτίζαν τόσα χρόνια, σ’ αυτήν την Ελλάδα εισπράττουμε» είπε μιλώντας Στο Κόκκινο.
Ο ίδιος ανέφερε ότι επιχειρούσαν 20 ασθενοφόρα σε Ραφήνα, Μάτι, Βουτζά, ενώ σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο επιχειρούσαν 11 ασθενοφόρα και 4 Κινητές Μονάδες. Το ΕΚΑΒ έλαβε συνολικά 160 κλήσεις από τις 7 το απόγευμα της Δευτέρας μέχρι και το πρωί της Τρίτης. «Τα κενά που έχει σε διασώστες το ΕΚΑΒ δεν φάνηκαν. Προσέτρεξαν όλοι οι διασώστες που βρίσκονταν σε κανονικές άδειες, ρεπό και συνέδραμαν στον απεγκλωβισμό των εγκαυματιών και των τραυματισμένων από τα πύρινα μέτωπα, πολλές φορές με κίνδυνο τη ζωή τους, αφού στο δρόμο τους έπεφταν κολώνες της ΔΕΗ, φλεγόμενα δένδρα», ανέφερε η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων Δημόσιων Νοσοκομείων (ΠΟΕΔΗΝ) σε ανακοίνωσή της.
Τέλος, το μεσημέρι της Τρίτης, με καθυστέρηση πολλών ωρών, το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), ανακοίνωσε ότι θα αποστείλει κλιμάκια με κινητές μονάδες, στελεχωμένα με επιδημιολόγους, γιατρούς, νοσηλευτές, περιβαλλοντολόγους για τον έλεγχο και την προστασία της δημόσιας Υγείας (δίκτυα ύδρευσης, καταλληλότητα τροφίμων, διαχείριση απορριμμάτων, κ.ά).
