Σοβαρό επεισόδιο Ελλάδας-Ρωσίας βρίσκεται σε εξέλιξη με το ρωσικό Υπουργείο Εξωτερικών να χαρακτηρίζει «παράνομη» την απόφαση ελληνικού δικαστηρίου για την έκδοση του χάκερ Αλεξάντερ Βίνικ στις ΗΠΑ και να τονίζει πως η Ελλάδα παραβιάζει το διεθνές Δίκαιο. «Θεωρούμε ότι η [σ.σ. ελληνική] απόφαση είναι παράνομη και παραβιάζει τις βασικές αρχές του διεθνούς δικαίου» αναφέρει συγκεκριμένα το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών σε ανακοίνωσή του.
Η υπόθεση τυγχάνει μεγάλης κάλυψης στην Ρωσία ενώ ρωσικά ΜΜΕ όπως το RT ήταν στην δικαστική αίθουσα.
Στην αίθουσα 347 του Εφετείου Θεσσαλονίκης, παρουσία εκπροσώπων των ρωσικών προξενικών αρχών, διαδραματίστηκε η πρώτη πράξη ενός ψυχροπολεμικού θρίλερ.
Στο εδώλιο του κατηγορουμένου, φορώντας την ίδια ξεθωριασμένη πλέον μπλούζα με την οποία συνελήφθη στα τέλη Ιουλίου στη Χαλκιδική, βρισκόταν ο άνθρωπος για τον οποίο ερίζουν δύο χώρες. Τον έχουν αποκαλέσει «βασιλιά του bitcoin» ή «Mr Bitcoin». Ο ίδιος δηλώνει απλά «τεχνικός Διαδικτύου».
Η ρωσική πλευρά τόνισε σήμερα ότι η απόφαση του Συμβουλίου Εφετών Θεσσαλονίκης να εκδοθεί ο Βίνικ στις ΗΠΑ παραβιάζει την παγκόσμια νομοθεσία.
Η Ρωσία έχει καταθέσει επίσημο αίτημα, διαμέσου του υπουργείου Εξωτερικών της, και την έκδοση του «μάγου του bitcoin» στη χώρα και ισχυρίζεται ότι έχει προτεραιότητα επειδή πρόκειται για Ρώσο πολίτη.
Πιο αναλυτικά η ανακοίνωση του ρωσικού ΥΠΕΞ:
«Διαπιστώσαμε με λύπη την απόφαση του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου της Θεσσαλονίκης να συμμορφωθεί στο αίτημα των Ηνωμένων Πολιτειών να εκδώσει τον Αλέξανδρο Βίννικ στις ΗΠΑ.
Θεωρούμε την ετυμηγορία άδικη και παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Το αίτημα του Γενικού Εισαγγελέα της Ρωσίας για την έκδοση του κ. Vinnik στη Ρωσία υποβλήθηκε στις ελληνικές αρχές. Με βάση το νομικό προηγούμενο, το ρωσικό αίτημα θα έπρεπε να έχει προτεραιότητα, καθώς ο κ. Vinnik είναι πολίτης της Ρωσίας. Η ετυμηγορία είναι ακόμη πιο περίεργη, με δεδομένες τις φιλικές σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Ελλάδας.
Ξεπερνάμε το γεγονός αυτό, καθώς η δικαστική απόφαση δεν είναι οριστική. Το συμβούλιο του κ. Vinnik θα προσφύγει στο Ανώτατο Αστικό και Ποινικό Δικαστήριο της Ελλάδας. Η ετυμηγορία του δικαστηρίου πρέπει να υποβληθεί προς έγκριση στον υπουργό Δικαιοσύνης της Ελλάδος.
Ελπίζουμε οι ελληνικές αρχές να εξετάσουν το αίτημα του Γραφείου του Γενικού Εισαγγελέα της Ρωσίας και το σκεπτικό της Ρωσίας και να ενεργήσουν με αυστηρή τήρηση του διεθνούς δικαίου».
Η αμερικανική δικαιοσύνη θεωρεί ότι ο Βίνικ είναι ο «εγκέφαλος» σπείρας ξεπλύματος bitcoins ύψους 4 δισ. δολαρίων.
Σε περίπτωση που ο χάκερ καταδικαστεί, βρίσκεται αντιμέτωπος με ποινή φυλάκισης έως και 55 ετών. Με τη σειρά της η ρωσική δικαιοσύνη, θέλει να διερευνήσει τις ευθύνες του χάκερ σε άλλες υποθέσεις απάτης.
Ο 37χρονος χάκερ αρνείται τις κατηγορίες που του προσάπτουν οι ΗΠΑ. Ισχυρίζεται επίσης, ότι δεν έχει διαπράξει τα διαδικτυακά εγκλήματα που του αποδίδονται από ρωσικής πλευράς, αλλά έχει δηλώσει ότι δεν θα πολεμήσει την έκδοσή του στη γενέτειρά του.
Μετά την απόφαση του Συμβουλίου Εφετών, που άναψε το «πράσινο φως» για την έκδοσή του στις ΗΠΑ, η νομική ομάδα που εκπροσωπεί τον Βίνικ ανακοίνωσε ότι σκοπεύει να προσφύγει στον Αρειο Πάγο.
Ποιες κατηγορίες βαρύνουν τον Ρώσο χάκερ
Ο Βίνικ συνελήφθη στις 25 Ιουλίου σε πολυτελές ξενοδοχείο της Ουρανούπολης, όπου απολάμβανε τις διακοπές του μαζί με τη σύντροφό του και τα δύο ανήλικα παιδιά τους. Ένα 24ωρο αργότερα οδηγήθηκε στην Εισαγγελία Εφετών Θεσσαλονίκης προκειμένου να ξεκινήσουν οι διαδικασίες έκδοσής του στις ΗΠΑ.
Ο ίδιος δήλωσε τότε έκπληκτος για τη σύλληψή του, αρνούμενος οποιαδήποτε εμπλοκή στα όσα του καταλογίζουν οι αμερικανικές αρχές. Μάλιστα, αρνήθηκε την έκδοσή του στις ΗΠΑ και κατόπιν κρίθηκε ότι πρέπει να κρατηθεί μέχρι να αποφανθεί το Συμβούλιο Εφετών Θεσσαλονίκης επί του αιτήματος έκδοσής του στις ΗΠΑ.
Σύμφωνα με τα διωκτικά έγραφα των Αμερικανικών Αρχών, ο 37χρονος κατηγορείται ότι είχε στήσει τη μεγαλύτερη πλατφόρμα παράνομης ανταλλαγής ψηφιακών νομισμάτων, όπου κατέληγαν bitcoin, προερχόμενα από λύτρα που εισέπρατταν διαδικτυακοί πειρατές (κυβερνοεπιθέσεις σε υπολογιστικά συστήματα), κλοπές ψηφιακών νομισμάτων και φορολογικών στοιχείων.
Οπως τονίζεται στην ανακοίνωση της Ελληνικής Αστυνομίας, που δόθηκε στη δημοσιότητα μετά τη σύλληψή του, από το 2011 μέχρι σήμερα στην πλατφόρμα αυτή έγιναν καταθέσεις 7 εκατομμυρίων bitcoin και αναλήψεις άλλων 5,5 εκατ., ενώ ο Ρώσος κρατούμενος κατηγορείται από τη Δικαιοσύνη των ΗΠΑ για ξέπλυμα βρόμικου χρήματος, ύψους τουλάχιστον 4 δισ. δολαρίων.
Τι έγινε στο δικαστήριο
Ο εισαγγελέας της έδρας πρότεινε να γίνει δεκτό το αμερικανικό αίτημα έκδοσης, καθώς έκρινε μεταξύ άλλων ότι υπάρχουν επαρκείς ενδείξεις για την ενοχή του 38χρονου Ρώσου.
Επειτα από περίπου τρεις ώρες συνεδρίασης, το Συμβούλιο Εφετών διέκοψε για την ερχόμενη Τετάρτη, δίνοντας παράταση σε μια πρωτοφανή υπόθεση για τα ελληνικά δικαστικά χρονικά.
Ενώπιον του Συμβουλίου Εφετών Θεσσαλονίκης ο Βίνικ αρνήθηκε τις κατηγορίες.
Προτού ξεκινήσει την απολογία του έτεινε προς την εικόνα του Χριστού, πίσω από την έδρα, και δήλωσε:
«Είμαι Χριστιανός Ορθόδοξος και θα μιλήσω μπροστά σε μια θρησκευτική εικόνα».
Είπε ότι γεννήθηκε στην πόλη Κουργκάν στα Ουράλια όρη. Ο πατέρας του ήταν ξυλουργός και η μητέρα του μαγείρισσα. Ο ίδιος από μικρός στράφηκε προς την τεχνολογία. Αρχικά διέλυε και συναρμολογούσε ραδιόφωνα, αργότερα διδάχθηκε μόνος του τη γλώσσα προγραμματισμού. Ενα από τα πρώτα εργαλεία πειραματισμού του στις νέες τεχνολογίες ήταν ο ZX Spectrum, οικιακός υπολογιστής που κυκλοφόρησε το 1982 στη Βρετανία.
Σύμφωνα με το αμερικανικό κατηγορητήριο, ο Βίνικ διαχειριζόταν την πλατφόρμα BTC-e.
Επρόκειτο για ένα από τα πιο διαδεδομένα ανταλλακτήρια ψηφιακών νομισμάτων. Ωστόσο, η πλατφόρμα φέρεται να χρησιμοποιείτο και από κυβερνοεκβιαστές, διεφθαρμένους ομοσπονδιακούς πράκτορες, χάκερ που υπέκλεπταν προσωπικά δεδομένα, αλλά και εμπόρους ναρκωτικών.
Στο ίδιο κατηγορητήριο αναφέρεται ότι η πλατφόρμα δεν έθετε σε εφαρμογή μηχανισμούς κατά του ξεπλύματος εσόδων από εγκληματική δραστηριότητα κατά παράβαση ομοσπονδιακού νόμου των ΗΠΑ. Χρειάστηκαν πολυετείς έρευνες και χαρτογράφηση δικτύου εικονικών εταιρειών σε επτά χώρες για να φτάσουν οι αμερικανικές αρχές στα ίχνη του Βίνικ.
Το διεθνές ένταλμα σύλληψής του εκδόθηκε στις 17 Ιανουαρίου από τις ΗΠΑ. Στις 9 Ιουλίου ο 38χρονος ταξίδεψε με την οικογένειά του αεροπορικώς από την πατρίδα του στη Θεσσαλονίκη. Δύο εβδομάδες αργότερα, στις 25 Ιουλίου, συνελήφθη σε ξενοδοχείο στη Χαλκιδική. Κατασχέθηκαν δύο φορητοί υπολογιστές, δύο τάμπλετ, πέντε κινητά τηλέφωνα και ένα router που είχε στην κατοχή του.
Ο Βίνικ αρνήθηκε ότι ήταν διαχειριστής της BTC-e.
«Δεν είναι δικό μου σύστημα. Είμαι τεχνικός, έχω πάρα πολλούς πελάτες που τους ενδιαφέρουν τα κρυπτονομίσματα», είπε.
Η κατάθεση όμως του συμπατριώτη του, Ντιμίτρι Βασίλιεβ, φάνηκε να περιπλέκει την υπόθεση. Ο μάρτυρας ανέφερε ότι κλήθηκε να μιλήσει ως ειδικός. Εξήγησε ότι η πλατφόρμα BTC-e ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη στη Ρωσία και ότι ο ίδιος υπήρξε χρήστης της.
Θεωρεί, όπως είπε, ότι ο κατηγορούμενος δεν ήταν διαχειριστής. Ανέφερε, πάντως, ότι η πλατφόρμα έπεσε προσωρινά μετά τη σύλληψή του στη Χαλκιδική.
Ο τρόπος με τον οποίο γινόταν η διερμηνεία –ειδικά στην κατάθεση του συγκεκριμένου μάρτυρα– προκάλεσε τις ενστάσεις της υπεράσπισης.
Δικηγόρος του Βίνικ υποστήριξε ότι δεν μεταφράζονταν με ακρίβεια οι τεχνικοί όροι από τη διερμηνέα και ότι δημιουργούνταν σύγχυση ως προς το τι είχε λεχθεί. Για παράδειγμα, η λέξη «διαχειριστής» μεταφράστηκε ως «χρήστης».
Ο δικηγόρος Αλέξανδρος Λυκουρέζος (επικεφαλής της ομάδας των συνηγόρων υπεράσπισης στην οποία μετέχουν οι Ξανθίππη Μωυσίδου και Ηλίας Σπυρλιάδης), υποστήριξε ότι δεν θεμελιώνονται λόγοι έκδοσης του 38χρονου.
Ανέφερε ότι δεν προσκομίστηκε από τους Αμερικανούς κανένας λογαριασμός του Ρώσου που να αποδεικνύει το κατηγορητήριο και ότι ο εντολέας του ως τεχνικός δεν θα μπορούσε να γνωρίζει την πηγή του βρώμικου χρήματος. Ακόμη τόνισε ότι θα έπρεπε να απορριφθεί το αίτημα έκδοσης, καθώς οι δύο μαρτυρικές καταθέσεις πρακτόρων του FBI που περιλαμβάνονται στη δικογραφία λήφθηκαν επτά μήνες μετά την έκδοση του αμερικανικού εντάλματος. Ο Βίνικ επέστρεψε στις φυλακές Διαβατών, όπου κρατείται, εν αναμονή της δικαστικής απόφασης.
«Θέλω να γυρίσει ο άντρας μου στη Ρωσία»
Κρατώντας την Αγία Γραφή και προσευχόμενη σιωπηλά στις θέσεις του ακροατηρίου, η Αλεξάντρα Σεφτσένκα παρακολουθούσε χθες τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Εφετών Θεσσαλονίκης που θα έκρινε την τύχη του συζύγου της. Φορούσε νάρθηκα στον αυχένα και γύρω του είχε τυλίξει ένα μακρύ κασκόλ.
«Από το άγχος και την ένταση το έπαθα», δήλωσε αργότερα στην «Κ».
Στη δικαστική αίθουσα την είχε συνοδεύσει και Ρώσος δικηγόρος, ο οποίος όμως δεν συμμετείχε στη διαδικασία. Οπως ισχυρίζεται η κ. Σεφτσένκα, δεν γνώριζε για την πλατφόρμα BTC-e. Δήλωσε ότι έμαθε πρώτη φορά γι’ αυτή μετά τη σύλληψη του άντρα της, όταν της κοινοποιήθηκαν οι κατηγορίες των Αμερικανών.
«Ο Αλεξάντερ είναι ειδικός σε θέματα ηλεκτρονικών νομισμάτων. Παρείχε υπηρεσίες ως μισθωτός, ως υπάλληλος. Ηξερα ότι είναι πολύ καλός και ότι κατά καιρούς τον ζητούσαν πολλά άτομα για τις γνώσεις του», δήλωσε στην «Κ».
«Υπάρχει όμως τεράστια διαφορά στο να ξέρεις πώς ανταλλάσσονται ψηφιακά νομίσματα από το να δημιουργήσεις κάτι τόσο τεράστιο. Χρειάζεται μια ομάδα ανθρώπων για να συμβεί κάτι αντίστοιχο. Κάθε εταιρεία έχει συμβούλους, στελέχη, υπαλλήλους, δεν αποτελείται από ένα άτομο».
Το ζευγάρι ζει σε διαμέρισμα στη Μόσχα με τους δύο γιους του ηλικίας 3 και 6 ετών. «Εχει γραφτεί ότι έχουμε παλάτια ή ελικόπτερα, αλλά κανείς δεν βλέπει την πραγματική εικόνα. Είναι πολύ εύκολο να αποδειχθεί ότι δεν είμαστε εκατομμυριούχοι. Εχουμε μια λιτή ζωή. Ο Αλεξάντερ δούλευε με τους υπολογιστές και έπαιρνε μισθό για τις υπηρεσίες του», είπε.
Η σύλληψη
Στις 25 Ιουλίου παραθέριζαν μαζί με τον άντρα της και τα παιδιά τους σε ξενοδοχείο της Χαλκιδικής. Ηταν όπως θυμάται η τέταρτη φορά που επισκέπτονταν την Ελλάδα, την οποία προτιμούν ως προορισμό καλοκαιρινών διακοπών. «Ημασταν στην παραλία όλοι οικογενειακώς, όταν εμφανίστηκαν 20 άτομα. Φορούσαν απλά μπλουζάκια και βερμούδες, όχι στολές αστυνομικών. Δύο εξ αυτών μας έδειξαν την ταυτότητά τους και σε λίγα δευτερόλεπτα είχαν περάσει στον Αλεξάντερ χειροπέδες», λέει. «Μας πήραν τα κλειδιά και τα κινητά και μας κράτησαν από τις 11 το πρωί μέχρι τις επτά το απόγευμα εμένα και τους γιους μου στην παραλία υπό επιτήρηση μέχρι να ολοκληρώσουν την έρευνά τους. Ζήτησα διερμηνέα, αλλά δεν μας έφεραν και προτού αναχωρήσουν με τον σύζυγό μου μας μίλησαν στα ρωσικά».
Σε προηγούμενη εμφάνισή της στο ρωσικό ειδησεογραφικό δίκτυο RT η κ. Σεφτσένκα ανέφερε ότι βασικός της στόχος είναι πλέον η επιστροφή του άντρα της στη Ρωσία.
«Ζητάω δικαιοσύνη, θέλω να γυρίσει στην πατρίδα μας», δήλωσε στην «Κ» εν αναμονή της απόφασης την ερχόμενη Τετάρτη. «Είμαστε δεμένη οικογένεια και έχω χάσει το στήριγμά μου, όπως και τα παιδιά μου έχασαν τον πατέρα τους».
