Η Τουρκία προχώρησε στην ανακοίνωση σχεδίου για τη δημιουργία θαλάσσιων πάρκων στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, λίγες ημέρες μετά τις σχετικές ανακοινώσεις της ελληνικής κυβέρνησης. Το τουρκικό σχέδιο αποκλείει το Καστελόριζο, περιορίζοντας τα όρια εντός των 6 ναυτικών μιλίων, γεγονός που έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από την Αθήνα.
Το υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας χαρακτήρισε την τουρκική ενέργεια ως «απαράδεκτη, μονομερή και παράνομη», υπογραμμίζοντας ότι πρόκειται για νέα αμφισβήτηση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, τα δύο θαλάσσια πάρκα που οριοθέτησε η Άγκυρα εκτείνονται εκτός των τουρκικών χωρικών υδάτων, καλύπτοντας περιοχές που εμπίπτουν σε δυνητική ελληνική υφαλοκρηπίδα. Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι το πάρκο στο Βόρειο Αιγαίο, μεταξύ Σαμοθράκης και Λήμνου, εφάπτεται της μέσης γραμμής, όπως αυτή ορίζεται μονομερώς από την Τουρκία, με βάση τις ηπειρωτικές ακτές των δύο χωρών, αγνοώντας τα κυριαρχικά δικαιώματα των ελληνικών νησιών.
Η περιοχή αυτή τελεί υπό τουρκική αμφισβήτηση ήδη από το 1973, όταν η Άγκυρα είχε εκδώσει άδειες ερευνών στην κρατική εταιρεία πετρελαίου της χώρας, γεγονός που προσδίδει στο σημερινό σχέδιο ιστορικό βάθος και στρατηγική συνέχεια.
Αναλυτικά, το ελληνικό ΥΠΕΞ αναφέρει σε ανακοίνωσή του:
«Μετά την πρωτοβουλία της Ελλάδας για την καθιέρωση Εθνικών Θαλασσίων Πάρκων στο Ιόνιο και στο Αιγαίο Πέλαγος, σε περιοχές ελληνικής κυριαρχίας, η Τουρκία ανακοίνωσε σήμερα τον καθορισμό δύο θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών και σε διεθνή ύδατα του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου.
Η εξαγγελία «θαλάσσιων πάρκων» σε μη οριοθετημένες περιοχές εκτός τουρκικών χωρικών υδάτων συνιστά απαράδεκτη, μονομερή και παράνομη ενέργεια που δεν παράγει κανένα έννομο αποτέλεσμα έναντι των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων και δείχνει πλήρη έλλειψη σεβασμού στο διεθνές δίκαιο της θάλασσας.
Η ελληνική κυβέρνηση ενεργεί διαρκώς και με συνέπεια για την προστασία των δικαιωμάτων της πατρίδας μας και της βιωσιμότητας των θαλασσών μας και υπενθυμίζει πως αντανακλαστικές ενέργειες κενές περιεχομένου θέτουν σε διακύβευση τις σχέσεις καλής γειτονίας μεταξύ των δύο χωρών».
Η αντίδραση του Κυριάκου Μητσοτάκη
Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Πρώτο Θέμα της Κυριακής, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης τοποθετήθηκε σχετικά με τις πρόσφατες εξελίξεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, εστιάζοντας στη στάση της Τουρκίας απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το πρόγραμμα χρηματοδότησης Safe. Ο Πρωθυπουργός δήλωσε ότι η Τουρκία δεν πρόκειται να επωφεληθεί από τα φθηνά ευρωπαϊκά δάνεια, εφόσον δεν αποσύρει το casus belli και δεν εγκαταλείψει τη θεωρία των γκρίζων ζωνών, την οποία χαρακτήρισε ως ανυπόστατη.
Αντιδράσεις από την Αντιπολίτευση
Το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, μέσω κοινής ανακοίνωσης των Δημήτρη Μάντζου (υπεύθυνου Κ.Τ.Ε. Εξωτερικών) και Μανώλη Χριστοδουλάκη (υπεύθυνου Κ.Τ.Ε. Περιβάλλοντος), τόνισε ότι η εθνική κυριαρχία και η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος δεν είναι διαπραγματεύσιμα. Οι εκπρόσωποι του κόμματος καταδίκασαν την τουρκική πρωτοβουλία για δημιουργία «θαλάσσιων πάρκων» στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, χαρακτηρίζοντάς την ως επικίνδυνη κλιμάκωση της τουρκικής αναθεωρητικής στρατηγικής και απόπειρα δημιουργίας τετελεσμένων.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, από την πλευρά του, χαρακτήρισε την τουρκική ενέργεια παράνομη και παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου, καλώντας την ελληνική κυβέρνηση να αντιδράσει με συγκεκριμένες διπλωματικές πρωτοβουλίες και εθνική στρατηγική.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του κόμματος, η εξαγγελία δύο θαλάσσιων πάρκων από την Τουρκία —το ένα μεταξύ Σαμοθράκης και Λήμνου και το άλλο με στόχο τον αποκλεισμό του Καστελόριζου— συνιστά κατάφωρη παραβίαση του Δικαίου της Θάλασσας και των ευρωπαϊκών κανόνων για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό. Η ενέργεια αυτή θεωρείται ως νέα έκφραση των αναθεωρητικών αφηγημάτων της Άγκυρας.
