Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων έδωσε την Παρασκευή στη δημοσιότητα κατάλογο με 587 μνημεία και πολιτιστικά ακίνητα, τα οποία περιλαμβάνονται στα συνολικά 10.119, που με απόφαση του υπουργού Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου έχουν μεταβιβαστεί στην ΕΤΑΔ ΑΕ. Η εν λόγω εταιρεία ανήκει στην Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας, πιο γνωστή ως Υπερταμείο.
Με μια σύντομη ματιά, μπορεί να εντοπίσει κανείς στον συγκεκριμένο κατάλογο τα εξής μνημεία: η Κνωσός, το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, οι προμαχώνες από το Ενετικό Κάστρο του Ηρακλείου, το Κάστρο της Χίου, η Σπιναλόγκα, η Ακρόπολη της Σπάρτης, ο Τάφος του Λεωνίδα, το Βυζαντινό Κάστρο των Τρικάλων, το Φρούριο Φιρκά, τα Ενετικά Νεώρια των Χανίων, το Υστερομινωικό Νεκροταφείο των Αρμένων, η Ροτόντα (μνημείο UNESCO), η Αχειροποίητος (μνημείο UNESCO), ο Λευκός Πύργος, το ανάκτορο του Γαλέριου στην πλατεία Ναυαρίνου, το δάσος του Σέιχ Σου, το Βυζαντινό Μουσείο Θεσσαλονίκης, το Ρωμαϊκό Στάδιο Αμφιθέατρο των Πατρών, το Κάστρο της Πάτρας, το Ρωμαϊκό Ωδείο της Πάτρας, ο αρχαιολογικός χώρος των Αιγών και οι βασιλικοί τάφοι της Βεργίνας, ο αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων (μνημείο UNESCO), το Παλαιό Φρούριο της Κέρκυρας, ο αρχαιολογικός χώρος στο Λευκαντί στην Εύβοια, το Ακρωτήρι της Σαντορίνης, ο αρχαιολογικός χώρος της Ελευσίνας, η Ηετιώνεια Πύλη στον Πειραιά.
Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων έδωσε συνέντευξη τύπου χθες επί του θέματος.
Συγκεκριμένα το θέμα της «μεταβίβασης των 2.329 ακινήτων πολιτιστικής κληρονομιάς στην Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου-ΕΤΑΔ» συζητήθηκε την Πέμπτη κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στο κτίριο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ), ενόψει της προσφυγής του ΣΕΑ και των δημάρχων Σπάρτης και Πατρέων στο Συμβούλιο της Επικρατείας.
«Η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί για δύο θέματα: Πρώτον, εξαίρεση των 2.329 ακινήτων πολιτιστικού ενδιαφέροντος, με νέα υπουργική απόφαση (προσφάτως είπαν και με νέα συνεδρίαση του ΚΥΣΟΙΠ) και δεύτερον, θεσμική θωράκιση για να μην ξαναβρεθεί κανένα μνημείο ή κτίριο πολιτιστικού ενδιαφέροντος στα "διαφιλονικούμενα"» δήλωσε η πρόεδρος του ΣΕΑ, Σταματία Μαρκέτου. «Όχι μόνο δεν έχει βγει καμία απόφαση, όχι μόνο δεν έχει γίνει καμία θεσμική πράξη, αλλά αντιθέτως, το υπουργείο Οικονομικών δεν έχει καν αποστείλει στο Συμβούλιο της Επικρατείας απόψεις» πρόσθεσε.
Η κ. Μαρκέτου σημείωσε ότι πρόκειται για ακίνητα, τα οποία δεν έχουν γνωστοποιηθεί, ωστόσο ο Σύλλογος έχει ταυτοποιήσει από τα 2.389 τα 587.
Ενώ στις 21 Ιανουαρίου εκδικάζεται στο ΣτΕ η προσφυγή του ΣΕΑ για τη μεταβίβαση μνημείων στο Υπερταμείο, ας δούμε μερικές πληροφορίες για 10 από αυτά.
Κνωσός
Σημαντική πόλη της Αρχαιότητας, με συνεχή ζωή από τα νεολιθικά χρόνια έως και τον 5ο αιώνα π.Χ., με κύριο επισκέψιμο χώρο το μινωικό ανάκτορο. Είναι χτισμένο στο λόφο της Κεφάλας, με εύκολη πρόσβαση στη θάλασσα αλλά και στο εσωτερικό της Κρήτης. Κατά την παράδοση, υπήρξε η έδρα του σοφού βασιλιά Μίνωα. Συναρπαστικοί μύθοι, του Λαβύρινθου με το Μινώταυρο και του Δαίδαλου με τον Ίκαρο, συνδέονται με το ανάκτορο της Κνωσσού.
Κάστρο της Χίου
Το Κάστρο της Χίου εκτείνεται στα βόρεια του κέντρου της πόλης της Χίου και αποτελεί τον περιτειχισμένο πυρήνα της από την εποχή της Γενουοκρατίας και μετά. Η είσοδος γίνεται από την κύρια Πύλη (Porta Maggiore) στο νότιο άκρο του, που κατασκευάσθηκε από τους Βενετούς το 1694, και από την κατεστραμμένη σήμερα "Επάνω Πόρτα" (Portello) στη ΒΔ πλευρά του. Τα τείχη του Κάστρου χωρίζονται σε χερσαία και επιθαλάσσια, σχηματίζοντας ένα ακανόνιστο πεντάγωνο όπου ισχυροί προμαχώνες δεσπόζουν κατά μήκος των τειχών, οκτώ από τους οποίους σώζονται, άλλοι σε πολύ καλή κατάσταση και άλλοι όχι.
Σπιναλόγκα
Νησίδα που ανήκει στον νομό Λασιθίου, κλείνει από τα βόρεια τον κόλπο της Ελούντας στην Επαρχία Μεραμπέλλου. Οχυρώθηκε άριστα από τους Ενετούς τόσο από κατασκευαστικής και αρχιτεκτονικής άποψης όσο και από απόψεως αισθητικής του όλου τοπίου που και σήμερα ακόμη διατηρεί την ομορφιά του. Υπήρξε τόπος εξορίας για τους λεπρούς. Το Υπουργείο Πολιτισμού εξετάζει την κατάθεση πρότασης στην UNESCO για τη συμπερίληψη της Σπιναλόγκας στον κατάλογο με τα Παγκόσμια Μνημεία Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Ακρόπολη της Σπάρτης
Η αποκάλυψη των μνημείων του αρχαιολογικού χώρου έγινε με τις ανασκαφές της Αγγλικής Αρχαιολογικής Σχολής (1910 και εξής), οι οποίες ξανάρχισαν στις αρχές της δεκαετίας του 1990, κυρίως στο χώρο του θεάτρου και των καταστημάτων. Μερικά από τα σημαντικότερα μνημεία του αρχαιολογικού χώρου είναι το αρχαίο θέατρο, τα λείψανα των καταστημάτων, τα λείψανα της μεγάλης Βασιλικής των μέσων βυζαντινών χρόνων.
Τάφος του Λεωνίδα
Το εμβληματικό μνημείο βρίσκεται στα βόρεια της Σπάρτης. Γνωστός και σαν Λεωνίδαιον, ανεσκάφη το 1892 από τον Βαλντστάιν και είναι το μοναδικό μνημείο της Αρχαίας Αγοράς που σώζεται ως τις μέρες μας. Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό οικοδόμημα, με σχήμα και μορφή ναού, που χρονολογείται πιθανότατα τον 5ο αι. π.Χ. και μεταγενέστερα. Το κτίριο, που είναι διαστάσεων 12,5×8,30 μέτρα, κατασκευάστηκε από ογκώδεις πωρόλιθους, και το εσωτερικό του ήταν χωρισμένο σε δύο θαλάμους που συγκοινωνούσαν μεταξύ τους. Ο ανατολικός, μήκους 3.15 μέτρων, είχε τη μορφή πρόναου και ήταν διακοσμημένος με κίονες. Η χρήση του κτιρίου δεν έχει εξακριβωθεί μέχρι και σήμερα.
Ροτόντα
Όμοιο με το Πάνθεον της Ρώμης, το θολωτό στρογγυλό κτίσμα του 4ου αιώνα βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη και προοριζόταν για ναός του Δία. Λόγω της μη χρήσης του, μετατράπηκε επί βυζαντίου σε χριστιανικό ναό των Ασωμάτων Δυνάμεων και μετά την Απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, το 1912, αφιερώθηκε στον Άγιο Γεώργιο. Συμπεριλαμβάνεται στα Παλαιοχριστιανικά και Βυζαντινά μνημεία της Θεσσαλονίκης ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Λευκός Πύργος
Οχυρωματικό έργο οθωμανικής κατασκευής του 15ου αιώνα, ο Λευκός Πύργος θεωρείται το χαρακτηριστικότερο μνημείο της Θεσσαλονίκης και είναι ό,τι έχει απομείνει από την κατεδαφισμένη οθωμανική οχύρωση της πόλης. Η σημερινή μορφή του πύργου αντικατέστησε βυζαντινή οχύρωση του 12ου αιώνα, για να χρησιμοποιηθεί στη συνέχεια ως κατάλυμα φρουράς Γενιτσάρων και ως φυλακή θανατοποινιτών. Σήμερα λειτουργεί ως μουσείο.
Δάσος του Σέιχ Σου
Αποκαλούμενο και «Κεδρηνός Λόφος», το δάσος του Σέιχ Σου είναι περιαστικό δάσος της Θεσααλονίκης που εκτείνεται στις νότιες και νοτιοδυτικές πλαγιές του Χορτιάτη μέχρι και το δρόμο Επταπυργίου – Ασβεστοχωρίου. Συνιστά πνεύμονα της πόλης και χώρο αναψυχής των κατοίκων της. Η ονομασία Σέιχ Σου (στα τούρκικα, Șeyh su) μεταφράζεται σε «νερό του Σεΐχη» και προήλθε από τη βρύση που υπήρχε σε μουσουλμανικό νεκρικό μνημείο (τουρμπέ), το ερείπιο του οποίου υπάρχει ακόμα στην τοποθεσία Χίλια Δέντρα (όπως ήταν και η πρώτη ονομασία του αρχικού πυρήνα του δάσους από την εποχή της Τουρκοκρατίας).
Βασιλικοί τάφοι της Βεργίνας
Οι Βασιλικοί Τάφοι των Αιγών (ή της Βεργίνας) μαζί με τις τοιχογραφίες της αρπαγής της Περσεφόνης είναι τα πρωτότυπα έργα μεγάλων ζωγράφων της αρχαιότητας που δαιτηρούνται σήμερα, μοιάζοντας με αρχαίο ταφικό τύμβο, με την επικάλυψη χώματος. Η αποκάλυψή τους έγινε το 1977, οπότε και άρχισε η συντήρησή τους. Για την προστασία των βασιλικών τάφων κατασκευάστηκε επίσης το 1993, ένα υπόγειο κτίριο που σκοπός του είναι η προστασία των αρχαίων μνημείων, καθώς διατηρεί σε σταθερό επίπεδο τις συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας του περιβάλλοντος χώρου.
Παλαιό Φρούριο Κέρκυρας
Χτισμένο πάνω σε μια βραχώδη χερσόνησο με δύο χαρακτηριστικούς λόφους, αποτελεί το ανατολικό άκρο της πόλης. Η θέση της χερσονήσου βρίσκεται ανατολικά από την αρχαία πόλη της «Κόρκυρας», ανάμεσα στον κόλπο της Κέρκυρας στα βόρεια και τον όρμο της Γαρίτσας στα νότια. Η συγκεκριμένη τοποθεσία αποτελεί ιδανική επιλογή καθώς επιτρέπει την εύκολη πρόσβαση στο θαλάσσιο δίκτυο και τον πλήρη έλεγχο των γειτονικών ακτών, τα υψηλά οχυρώματα σε συνδυασμό με την τεχνητή τάφρο καθιστούν αδύνατη την πρόσβαση οποιουδήποτε επιδρομέα.
