Βασική προϋπόθεση για την ουσιαστική αναθεώρηση του Συντάγματος αποτελεί η επικράτηση καθαρού πολιτικού κλίματος που θα επιτρέψει πολιτικές συγκρούσεις σε ιδεολογική βάση. Οι συνθήκες αυτές δεν υπάρχουν καθώς η καλλιέργεια σκανδαλολογίας, η πόλωση και η προεκλογική περίοδος λειτουργούν υπονομευτικά σε κάθε προσπάθεια συναίνεσης και αμοιβαίων συγκλίσεων. Υπο αυτά τα δεδομένα η σημερινή συνεδρίαση της Ολομέλειας για την πρόταση Συνταγματικής Αναθεώρησης που έχει καταθέσει ο ΣΥΡΙΖΑ αναμένεται να εξελιχθεί σε στείρα σύγκρουση εφ όλης της ύλης μεταξύ των πολιτικών αρχηγών.
Η έναρξη των τυπικών διαδικασιών τροποποίησης του Συντάγματος μπορεί να προσδίδει μια ψευδαίσθηση θεσμικής διαμάχης, ωστόσο τα κομματικά επιτελεία προετοιμάζονται για πόλεμο που θα περιλαμβάνει τα ζητήματα της οικονομίας, της ανομίας, της διαφθοράς και λιγότερο των αναγκαίων αλλαγών στο Σύνταγμα.
Άλλωστε, και η κυβέρνηση δείχνει συστηματικά ότι επιθυμεί να εργαλειοποιήσει τις θεσμικές διαδικασίες για προσπορισμό πολιτικών κερδών. Είναι χαρακτηριστικό δε ότι τα επιτελεία Μαξίμου και Βουλής έσπευσαν ορίσουν αναθεωρητικές διαδικασίες εξπρές προκειμένου να λειάνουν τον προεκλογικό διάδρομο του Μαΐου. Σύμφωνα με τις εισηγήσεις της πλειοψηφίας το σύνολο των διαδικασιών που μπορεί η παρούσα Βουλή να πραγματοποιήσει πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί εως τις 28 Φεβρουαρίου. Υπενθυμίζεται ότι σε εκείνη την περίοδο αναμένεται να έρθει στην Βουλή προς κύρωση και η περίφημη Συμφωνία των Πρεσπών.
Διαδικασία
Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με το διαδικαστικό κατά την σημερινή διαδικασία η Ολομέλεια της Βουλής θα εγκρίνει την σύνθεση της νέας επιτροπής για την Αναθεώρηση του Συντάγματος και θα ορίσει την 15 Ιανουαρίου 2019 ως καταληκτική ημερομηνία παράδοσης της σχετικής της έκθεσης. Υπενθυμίζεται ότι η παρούσα Βουλή αποφασίζει μόνο για τα άρθρα που πρέπει να αναθεωρηθούν και όχι για το τροποποιημένο περιεχόμενό τους. Υπο αυτά τα δεδομένα τα προτεινόμενα προς αναθεώρηση άρθρα θα τεθούν σε πρώτη ψηφοφορία στις 28 Ιανουαρίου για να ακολουθήσει η δεύτερη ένα μήνα μετά, στις 28 Φεβρουαρίου. Οσα λάβουν περισσότερες από 180 ψήφους θα χρειαστούν τουλάχιστον 151 στην επόμενη Βουλή για να τροποποιηθούν ενώ όσα λάβουν από 151 εως 179 θα χρειαστούν στην επόμενη Βουλή τουλάχιστον 180.
Επίσης, από τις σχετικές ανακοινώσεις τα κόμματα θα προσέλθουν στην συνεδρίαση με τις εξής θέσεις:
ΣΥΡΙΖΑ
Σύμφωνα με την κυβερνητική παράταξη η πρόταση που θα καταθέσει περιλαμβάνει τα εξής σημεία:
1. Συνταγματική καθιέρωση αναλογικού εκλογικού συστήματος
2. Kαθιέρωση της εποικοδομητικής ψήφου δυσπιστίας ώστε προταση δυσπιστίας να μην γίνεται δεκτή από το Κοινοβούλιο, παρά μόνο υπό την προϋπόθεση ότι υπερψηφίζεται ταυτόχρονα και άλλος Πρωθυπουργός. Στόχος η ενίσχυση συνθηκών πολιτικής σταθερότητας, καθώς δυσκολεύει την πρόωρη λήξη της κοινοβουλευτικής περιόδου.
3. Κατάργηση της διάταξης που προβλέπει διάλυση της Βουλής σε περίπτωση αδυναμίας εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας. Προβλεπεται εκλογή Προέδρου με αυξημένη πλειοψηφία (200 και 180) με διαδικασία που μπορεί να περιλάβει εως και εννιά (!) ψηφοφορίες στην Βουλή. Σε περίπτωση αδυναμίας εκλογή προέδρου από τον λαό
4. Απαγόρευση διορισμού εξωκοινοβουλευτικών πρωθυπουργών
5. Ίδρυση νέων Ανεξάρτητων αρχών μόνο με αυξημένη πλειοψηφία των 3/5 του όλου αριθμού των βουλευτών.
6. Κατοχύρωση του δικαιώματος για διενέργεια δημοψηφίσματος με λαϊκή πρωτοβουλία είτε για κρίσιμο εθνικό θέμα είτε για ψηφισμένο νομοσχέδιο.
7. Εισαγωγή του θεσμού της λαϊκής νομοθετικής πρωτοβουλίας
8. Τροποποίηση του άρθρου 86 με κατάργηση της σύντομης παραγραφής των αδικημάτων που τελέστηκαν απο υπουργους κατα την άσκηση των καθηκόντων τους
9. Προσδιορισμός ειδικής δικονομικής διαδικασίας για τον διαχωρισμό των αδικημάτων που τελούνται κατα την άσκηση των υπουργικών καθηκόντων και επ ευκαιρία αυτών
10. Η Βουλή αποφασίζει για την άρση της βουλευτικής ασυλίας μόνο για αδικήματα που τελούνται κατα την άσκηση των βουλευτικών καθηκόντων
11. Καθιέρωση ορίου θητειών για τους βουλευτες
12. Έναρξη διαλόγου για εξορθολογισμό των σχέσεων Κράτους - Εκκλησιας με στόχο την ρητή συνταγματική κατοχύρωση για την θρησκευτική ουδετερότητα του ελληνικού κράτους κανονιστικά και πρακτικα.
13. Αποσαφήνιση διατάξεων που απαγορεύουν την ιδιωτικοποίηση νερού, ηλεκτρικής ενέργειας
14. Συνταγματική κατοχύρωση του αποκλειστικού δικαιώματος των κοινωνικών εταίρων να ορίζουν τον κατώτατο μισθό
Νέα Δημοκρατία
1. Η διασφάλιση της προβλεπόμενης από το Σύνταγμα θητείας της Βουλής με κατάργηση διατάξεων που προβλέπουν πρόωρη διάλυσή της όπως λόγω αδυναμίας εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας.
2. Πενταετής θητεία της Βουλής.
3. Κατάργηση του άρθρου 86 περί ευθύνης Υπουργών.
4. Η επέκταση των αρμοδιοτήτων του Προέδρου της Δημοκρατίας χωρίς να αλλάζει ο τρόπος εκλογής του
5. Η αναπτυξιακή ώθηση με κίνητρα για την προσέλκυση επενδύσεων με ασφαλές φορολογικό και ασφαλιστικό περιβάλλον και περαιτέρω προστασία της ιδιοκτησίας.
6. Η ενίσχυση της λειτουργικής και προσωπικής ανεξαρτησίας των δικαστών.
7. Η κατάργηση του μονοπωλίου της Ανώτατης Δημόσιας Εκπαίδευσης.
Δημοκρατική Συμπαράταξη
1. Ενίσχυση αρμοδιοτήτων του Προέδρου της Δημοκρατίας που όμως δεν θα συνιστούν επιστροφή στη «διαρχία» του αρχικού Συντάγματος 1975. Εμπλοκή του Προέδρου στην διαδικασία επιλογής της ηγεσίας των Ανωτάτων Δικαστηρίων και των επικεφαλής των Ανεξάρτητων Διοικητικών Αρχών, ενίσχυση της αρμοδιότητάς του για σύγκληση του Συμβουλίου Πολιτικών Αρχηγών και η ενεργοποίηση του Προέδρου στο Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής.
2. Ορθολογικότερο σύστημα εκλογής Προέδρου Δημοκρατίας και αποσύνδεση της διαδικασίας με την πρόωρη πτώση της κυβέρνησης.
3. Θωρακισμός της τετραετούς κυβερνητικής θητείας
4. Κατάργηση της σύντομης παραγραφής των αδικημάτων που τελέστηκαν από υπουργούς. Η άσκηση της ποινικής δίωξης παραμείνει στη Βουλή με τη συνδρομή Δικαστικού οργάνου
5. Διευκόλυνση στελέχωσης Ανεξάρτητων Αρχών με μεταβίβαση της αρμοδιότητας στην επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής και μείωση της απαιτούμενης πλειοψηφίας στα 3/5 από 4/5 που ισχύει.
6. Θεσμική κατοχύρωση της εθνικής συλλογικής Σύμβασης Εργασίας.
ΚΚΕ
Ως απόπειρα αναπαλαίωσης του «σάπιου αστικού πολιτικού συστήματος» χαρακτηρίζει την κυβερνητική πρόταση για Συνταγματική Αναθεώρηση το ΚΚΕ. «Αυτό επιδιώκουν τόσο με τις προτάσεις τους για τη διασφάλιση της σταθερότητας στην άσκηση της κυβερνητικής αντιλαϊκής πολιτικής (π.χ. ενίσχυση του ρόλου του ΠτΔ), όσο και με τα κάλπικα συνθήματα περί δήθεν "εμβάθυνσης της δημοκρατίας" και "προστασίας των κοινωνικών δικαιωμάτων", που λειτουργούν ως όχημα ενσωμάτωσης και συσκοτίζουν τις αντιδραστικές αλλαγές και τον ταξικό χαρακτήρα του Συντάγματος.
Ενώ την ίδια στιγμή ξεπερνάει μέσα από ημίμετρα δήθεν εξορθολογισμού υπερώριμα αιτήματα που θα έπρεπε να είχαν ικανοποιηθεί εδώ και δεκαετίες, όπως ο πλήρης διαχωρισμός κράτους– εκκλησίας» αναφέρει χαρακτηριστικά η ανακοίνωση του Περισσού τονίζοντας παράλληλα πως «Το ΚΚΕ τονίζει πως «η "δημοκρατία" και η εφαρμογή της "συνταγματικής νομιμότητας" για το λαό κρίνεται απ΄ τη σωρεία αντιλαϊκών νόμων, που ψηφίζει το Κοινοβούλιο, απ΄ τον αυταρχισμό στους χώρους δουλειάς, απ' την περιστολή λαϊκών δημοκρατικών δικαιωμάτων, όπως ο νόμος περιορισμού της απεργίας κ.ά., που ψήφισαν η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ και οι προηγούμενες κυβερνήσεις».
Ποτάμι
1. Να μην παραγράφονται τα αδικήματα των υπουργών σε χρόνους συντομότερους από εκείνα των πολιτών.
2. Για την άρση της ασυλίας των βουλευτών να αποφασίζει δικαστικό συμβούλιο και όχι τα κόμματα στην Βουλή.
3. Να μην ορίζεται η ηγεσία της Δικαιοσύνης από την κυβέρνηση χωρίς κριτήρια και χωρίς εγγυήσεις αμεροληψίας.
4. Η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας να μη μπορεί να χρησιμοποιείται για την πτώση της κυβέρνησης.
5. Οι ιεράρχες να μην καθορίζουν την πολιτική στην Παιδεία και να μη στέκονται εμπόδιο στη διεύρυνση των δικαιωμάτων.
6. Οι νέοι να μπορούν να σπουδάζουν και σε μη κρατικά πανεπιστήμια και να μην αναγκάζονται να ξενιτευτούν για να κάνουν τις σπουδές που θέλουν.
7. Να γίνει δεσμευτική για την εκάστοτε κυβέρνηση η δυνατότητα ψήφου των Ελλήνων του Εξωτερικού.
Ενωση Κεντρώων
Την αντίθεσή της με την «θεσμική μείωση» του ρόλου της Εκκλησίας εκφράζει η Ενωση Κεντρώων υποστηρίζοντας πως «δεν μπορούν κάποιοι υπό τον μανδύα του εκσυγχρονισμού να φέρουν την Επίσημη Εκκλησία μας στο ίδιο επίπεδο με τα χίλια άλλα δόγματα που υπάρχουν».
Το κόμμα του Βασίλη Λεβέντη προτείνει επίσης:
Την αλλαγή του νόμου περι ευθύνης υπουργών
Την περικοπή των υπουργικών – βουλευτικών προνομίων
Την απαγόρευση της ανεξαρτητοποίησης βουλευτών μέσω της υποχρεωτικής επιστροφής της βουλευτικής έδρας στο κόμμα
Ανεξάρτητοι Έλληνες
1. Καθιέρωση ανωτάτου ορίου για τη συνολική θητεία όλων των αιρετών αξιωμάτων και ιδίως:
• Ο Πρόεδρος να έχει αυξημένες ρυθμιστικές εξουσίες, όπως αυτές ίσχυαν πριν την Αναθεώρηση του 1986.
• Εκλογή βουλευτών μόνο για δύο τετραετίες
2. Κατάργηση του άρθρου 86 του Συντάγματος, περί ποινικής ευθύνης Υπουργών και Υφυπουργών για ποινικά αδικήματα που έχουν τελέσει κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, ώστε να λογοδοτούν όπως όλοι οι πολίτες στα κοινά δικαστήρια, χωρίς καμία ανάμιξη της Βουλής. Επίσης, θέσπιση νόμου για τη δέσμευση εξ αρχής των καταθέσεων και όλων των περιουσιακών στοιχείων που βρίσκονται στην κατοχή τους όσων Υπουργών ή Υφυπουργών διωχθούν ποινικά και εφόσον καταδικαστούν να δημεύονται, κατά το μέρος που δεν δικαιολογείται η απόκτηση τους.
3.Ορισμός δικαστικής ηγεσίας από τις Ολομέλειες των Ανώτατων Δικαστηρίων και όχι από το υπουργικό συμβούλιο
4. Καθιέρωση σταθερού εκλογικού συστήματος.
5. Καθιέρωση σταθερού φορολογικού συστήματος.
6. Θέσπιση διατάξεων για την ενίσχυση της διαφάνειας και της αντικειμενικότητάς των ΜΜΕ.
7. Θέσπιση ρητής πρόβλεψης για την προστασία της εθνικής ταυτότητας και της ελληνικής γλώσσας.
8. Θέσπιση πλήρους διαφάνειας στα οικονομικά των κομμάτων.
9. Αναθεώρηση του άρθρου 16, για την ίδρυση και λειτουργία μη κρατικών Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων.
10. Θεσμοθέτηση τεσσάρων (4) Μόνιμων Υφυπουργών: Εξωτερικών, Εθνικής Παιδείας, Προϋπολογισμού και Ναυτιλίας.
