Του Γιάννη Τσιρογιάννη
Η νομισματική κρίση που αντιμετωπίζουν οι αναδυόμενες αγορές είναι πλέον γεγονός.
Τουρκία, Αργεντινή, Νότια Αφρική, Βραζιλία, Ινδία και αρκετές ακόμη χώρες εισέρχονται μία προς μία στο club των "Worst Performers", δηλαδή των αγορών με τις χειρότερες επιδόσεις, δημιουργώντας ένα εκρηκτικό κοκτέιλ που δεν αφήνει ανεπηρέαστο τον υπόλοιπο πλανήτη, πόσο μάλλον την Ευρώπη και φυσικά την Ελλάδα.
Ο σχετικός δέικτης MSCI Emerging Markets βρίσκεται σε χαμηλό 14μηνών.
Φαίνεται ότι κάθε λίγες ημέρες μια νέα αναπτυσσόμενη χώρα «ανακαλύπτει» ότι δεν μπορεί να εξοφλήσει τα δολάρια/ευρώ που δανείστηκε όταν εξέδιδε εξωτερικό χρέος σε ξένο νόμισμα.
Ως το νόμισμα αναδυόμενης οικονομίας με τη χειρότερη επίδοση έναντι του αμερικανικού δολαρίου για το 2018, μέχρι στιγμής, χαρακτηρίζεται το πέσο Αργεντινής, καθώς από τις αρχές του έτους έχει απολέσει το 51,7% της αξίας του. Στη δεύτερη θέση η τουρκική λίρα, η οποία διατηρούσε μέχρι πρότινος την «πρωτιά», με υποχώρηση της τάξεως του 42,9% έναντι του επικρατέστερου αποθεματικού νομίσματος.
Σε ιστορικά χαμηλά αργεντίνικο πέσο, ινδική ρουπία και τουρκική λίρα
Το Πέσο Αργεντινής σήμερα ξεπέρασε ενδοσυνεδριακά τα 41,16 πέσο ανά δολάριο, καθώς ο Πρόεδρος Μαουρίτσιο Μακρί «τρέχει» στο ΔΝΤ ζητώντας από το Ταμείο να επισπεύσει την πληρωμή των $50 δισ. οικονομικής ενίσχυσης στη χώρα που παραπαίει.
Η απέλπιδα προσπάθεια της Κεντρικής Τράπεζας να μετριάσει την κατάρρευση του νομίσματος προχωρώντας σε πρωτοφανή άυξηση 15% του βασικού επιτοκίου benchmark στο 60% (!) -το υψηλότερο στον κόσμο- έπεσε στο κενό, καθώς το πέσο συνέχισε να κατρακυλά κατά 11% κλείνοντας σε ιστορικά χαμηλά, στα 38πέσο/δολ (USD/ARS).
Τα νομίσματα αναδυόμενων αγορών έναντι του δολαρίου
Στο κενό έχουν πέσει και οι προσπάθειες της τουρκικής κεντρικής τράπεζας να φρενάρει την κατρακύλα της λίρας. Το τουρκικό νόμισμα βουτάει στο 6,65, ενώ ενδοσυνεδριακά ξεπέρασε τις 6,75 λίρες/δολ, πλησιάζοντας το ιστορικό χαμηλό (6,88 USD/TRY).
Σε ιστορικά χαμηλά όμως βούτηξε σήμερα και η ρουπία Ινδίας με την ισοτιμία USD/INR πάνω από το 71.
Τα κοτόπουλα ρίχνουν το αφρικανικό ραντ - Κραδασμοί σε ρεάλ και υπεράκτιο γουάν
Σε εξαιρετικά δυσμενή θέση βρίσκεται και το ραντ της Νότιας Αφρικής με την ισοτιμία USD/ZAR στα 14,75 ραντ/δολ, καθώς οι Αφρικανοί αγρότες τα έχουν βρει σκούρα εξ αιτίας των δασμών Τραμπ στα γεωργικά προϊόντα που επικεντρώνονται μεταξύ άλλων στα... κοτόπουλα.
Για πρώτη φορά την τελευταία δεκαετία, οι traders της αγοράς συναλλάγματος FOREX αντιμετωπίζουν τις σοβαρές αναταράξεις τις Κίνας, καθιστώντας πλέον την κρίση των νομισμάτων των αναδυόμενων αγορών πραγματικότητα. Και αυτή τη φορά οι αναταράξεις έρχονται στο υπεράκτιο γουάν, το CNH, το οποίο η κινεζική κυβέρνηση δεν μπορεί να διαχειριστεί, όπως την εγχώρια συναλλαγματική ισοτιμία γουάν-δολαρίου. Το offshore γουαν υποχωρεί στο 6,8.
Σε δεινή θέση βρίσκονται μεταξύ άλλων και η Βραζιλία, η οποία προχωρά στην πώληση περίπου 30.000 συμβολαίων ξένων νομισμάτων σε μια προσπάθεια να ενισχύσει το αποδυναμωμένο ρεάλ (η ισοτιμία USD/BRL στο 4,162) καθώς και η Τυνησία, η οποία αποτελεί το πιο πρόσφατο θύμα που έχει μπει στο στόχαστρο των αγορών.
Η περίπτωση της Τυνησίας - Πως επηρεάζει την Ευρώπη
Το νόμισμα της Τυνησίας, το δηνάριο, έχασε το 21% της αξίας του έναντι του ευρώ το 2017. Η οικονομία της ταλαιπωρημένης χώρας μαστίζεται από ανεργία (φτάνει το 35% στους νέους) και το εξωτερικό χρέος - δηλαδή το χρέος που εκφράζεται σε άλλα νομίσματα και το οποίο η κυβέρνηση δυσκολεύεται να διαχειριστεί καθώς το δηνάριο πέφτει έναντι αυτών των άλλων νομισμάτων - αυξάνεται διαρκώς.
Οι ευρωπαϊκές τράπεζες που δανείζουν χρήματα στην πρώην γαλλική αποικία τώρα επιθυμούν να μην έχουν εμπλοκή. Εν τω μεταξύ, η ευκολία με την οποία οι Τυνήσιοι περνούν στην Ευρώπη θα προσθέσει στην κοινωνική κρίση της μαζικής μετανάστευσης, με όλα τα συνεπακόλουθα και τις πολιτικές διαταραχές. Το κατά πόσο αυτό είναι απειλητικό για την Ευρώπη θα το δέιξει η ιστορία...
Η Ελλάδα ως η μοναδική αναδυόμενη αγορά σε ευρώ απειλείται πλέον ανοιχτά από το οικονομικό αυτό ντόμινο, κάτι που διαφάνηκε αρκετά σήμερα. Μπορεί ο Γενικός Δείκτης του χρηματιστηρίου να υποχώρησε σήμερα «μόλις» 0,44%, ωστόσο -και εν μέσω ικανοποιητικών αποτελεσμάτων των τραπεζών- η κατοχύρωση κερδών (τύπου «πούλα στην είδηση») έχει τις ρίζες της στη γενικότερη αβεβαιότητα που επικρατεί γύρω από την ελληνική αγορά, η οποία ως αναδυόμενη υπόκειται στους κραδασμούς της bear market στην οποία έχουν εισέλθει πολλές αναδυόμενες αγορές.
Καταρρέει η επενδυτική εμπιστοσύνη στην Τουρκία
Σχεδόν μη επενδύσιμη έχει καταστεί η Τουρκία, σύμφωνα με διεθνείς αναλυτές, στον απόηχο του μπαράζ υποβαθμίσεων από Moody's.
Υπενθυμίζεται ότι ο οίκος αξιολόγησης προχώρησε στην υποβάθμιση 20 τουρκικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, καθώς και έξι καλυμμένων ομολογιών τραπεζών, λίγο καιρό μετά την υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Τουρκίας. «Ακροβολισμένη» και η Fitch, η οποία έχοντας θέσει αρνητικό το outlook της γειτονικής χώρας, αναμένεται το Δεκέμβριο να προχωρήσει επίσης σε υποβάθμιση.
Σαν να μη έφταναν όλα αυτά, η Άγκυρα έφαγε γερό «χαστούκι» από το Βερολίνο, το οποίο αρνείται το ενδεχόμενο να βοηθήσει με bailout και επείγουσα οικονομική ενίσχυση την Τουρκία. Είχαν προηγηθεί δημοσιεύματα τόσο από γερμανικά όσο και από διεθνή ΜΜΕ πως οι Γερμανοί εξετάζουν το ενδεχόμενο αυτό.
Αντί διάσωσης, οι Γερμανοί αναζητούν εναλλακτικές λύσεις βοήθειας προς την Τουρκία. Άλλωστε μια κατάρρευση της τουρκικής οικονομίας μόνο προς το συμφέρον της Μέρκελ δε θα ήταν...
Γιατί οι Γερμανοί... θέλουν και δε θέλουν να σώσουν τους Τούρκους
Παρότι η γερμανική κυβέρνηση δεν επιθυμεί διάσωση της Τουρκίας μέσω επείγουσας ενίσχυσης, το ενδεχόμενο δε μπορεί να αποκλειστεί τελείως, από καμία ευρωπαϊκή χώρα, πόσο μάλλον από τη Γερμανία, το μεγαλύτερο οικονομικό εταίρο της και «πατρίδα» πολλών εκατομμυρίων Τούρκων.
Κι αυτό διότι ο Ερντογάν αποκλείει την παρέμβαση ΔΝΤ (κάτι που θα προτιμούσαν οι Γερμανοί), ενώ την ίδια στιγμή οι σχέσεις με ΗΠΑ δεν είναι και... οι καλύτερες, γεγονός που καθιστά αμφίβολη την όποια αμερικανική βοήθεια.
Αντί αυτού, σύμφωνα με ανώτατες κυβερνητικές πηγές που επικαλείται το Bloomberg, η γερμανική κυβέρνηση αναζητά εναλλακτικούς τρόπους ενίσχυσης της Τουρκίας, χωρίς να χρειαστεί bailout. Αυτές οι λύσεις όμως θα περιλαμβάνουν όρους και αυστηρές χρηματοπιστωτικές εγγυήσεις για Γερμανία, η οποία και προφανώς δεν θέλει να ζήσει μια... δεύτερη Ελλάδα.
Όμως, η διάσωση της Τουρκίας είναι προς το συμφέρον της Γερμανίας.
Για τη Μέρκελ, μια οικονομική κρίση στο νατοϊκό της σύμμαχο θα σημαίνε ενδεχομένως απροθυμία της Τουρκίας να συνεχίσει να κρατά μακριά από την Ευρώπη τους Σύριους πρόσφυγες. Η Τουρκία αποτελεί επίσης τον 16ο μεγαλύτερο εισαγωγέα γερμανικών προϊόντων, πάνω από την Ιαπωνία και αρκετές ακόμη μικρότερες ευρωπαϊκές χώρες.
Η ατζέντα θα συζητηθεί σε συνάντηση Τούρκων και Γερμανών ΥΠΟΙΚ τον ερχόμενο μήνα. Η Γερμανία αναμένεται να υποδεχθεί τον Ερντογάν στις 28 Σεπτεμβρίου.
Ερντογάν: Σε ένα με δύο μήνες θα συνέλθουμε
Η τουρκική οικονομία είναι αρκετά ισχυρή υποστήριξε ο Ερντογάν ο οποίος εκτίμησε ότι σε ένα με δύο μήνες η οικονομία της χώρας θα συνέλθει.
Κατά τη διάρκεια ομιλίας του για την 96η επέτειο της νίκης των κεμαλικών δυνάμεων στον πόλεμο του 1922 ο Ερντογάν υποστήριξε ότι «οι αυξανόμενες απειλές και επιθέσεις στην κυριαρχία της χώρας, δεν πρόκειται να μας αποθαρρύνουν από τα ιδανικά και τους στόχους μας».
Fitch: Αυξάνονται επικίνδυνα οι ανησυχίες για τις τουρκικές τράπεζες λόγω της πτώσης της λίρας
Η απότομη πτώση της τουρκικής λίρας αυτό το μήνα αυξάνει τους κινδύνους για τις τράπεζες της Τουρκίας, αναφέρει ο οίκος αξιολόγησης Fitch, ο οποίος τονίζει ότι μια σημαντική μείωση στην ικανότητα των τραπεζών για την αναχρηματοδότηση, οι παρατεταμένες εκροές καταθέσεων ή μια σημαντική επιδείνωση της ποιότητας του ενεργητικού θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω αρνητικές αξιολογήσεις.
Οι κρατικές τράπεζες θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν την αρνητική πίεση της αξιολόγησης, εάν οι ανισορροπίες στο ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών της Τουρκίας ενταθούν, αναφέρει ο οίκος.
Κάτι τέτοιο θα αποδυναμώσει την ικανότητα της κυβέρνησης να παρέχει υποστήριξη σε ξένο νόμισμα.
Μάλιστα, ο οίκος υπενθυμίζει ότι στις 20 Ιουλίου είχε προβεί στην υποβάθμιση της μακροπρόθεσμης πιστοληπτικής ικανότητας για 24 τουρκικές τράπεζες.
Η Fitch εκτιμά ότι οι κίνδυνοι για τη μακροοικονομική σταθερότητα έχουν επιδεινωθεί λόγω της διεύρυνσης του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών), του μεγαλύτερου παγκόσμιου περιβάλλοντος εξωτερικής χρηματοδότησης, του άλματος στον πληθωρισμό και του αντίκτυπου της πτώσης της συναλλαγματικής ισοτιμίας στον ιδιωτικό τομέα και του χρέους σε ξένο νόμισμα.
Σύμφωνα με τη Fitch, η αξιοπιστία της οικονομικής πολιτικής της Τουρκίας έχει επιδεινωθεί τους τελευταίους μήνες και οι αρχικές ενέργειες μετά τις εκλογές του Ιουνίου έχουν προκαλέσει αύξηση της αβεβαιότητας.
Η Fitch αναμένει ότι το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών θα διευρυνθεί στο 6,1% του ΑΕΠ το 2018, λόγω των υψηλότερων τιμών των καυσίμων.
Η Fitch υποθέτει ότι τα συναλλαγματικά αποθεματικά θα μειωθούν στα 96 δισ. δολάρια μέχρι το τέλος του 2018, μειώνοντας το ποσοστό ρευστότητας της Τουρκίας στο 70%.
Ο πρωτογενής πληθωρισμός σημείωσε άνοδο σε υψηλά 15 ετών, σημειώνοντας άνοδο της τάξης του 15,4% (αύξηση 2,6%), τον Ιούνιο, μετά την απότομη υποτίμηση της λίρας (κατά 27% μέχρι σήμερα).
Η Fitch προβλέπει ότι ο ετήσιος μέσος πληθωρισμός θα υπερβεί το διπλάσιο του μέσου όρου της τρέχουσας «ΒΒ», στο 13% 10,8% το 2019.
Σύμφωνα με την Fitch, η συνεχής μείωση του πληθωρισμού θα απαιτούσε αύξηση της αξιοπιστίας και της ανεξαρτησίας της νομισματικής πολιτικής και ανεκτικότητα σε μια περίοδο ασθενέστερης οικονομικής ανάπτυξης.
Οι προοπτικές τόσο για τη διαρθρωτική όσο και για τη διαρθρωτική μεταρρύθμιση είναι αβέβαιες.
Έτσι, σύμφωνα με τον οίκο, οι τουρκικές τράπεζες είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένες σε κίνδυνο επαναχρηματοδότησης, δεδομένης της εξάρτησής τους από την εξωτερική χρηματοδότηση.
Επίσης, παρακολουθεί στενά τις εκροές καταθέσεων, μια εξέλιξη αρνητική για τη χρηματοδότηση και τη ρευστότητα των τραπεζών.
Τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, από τις 17 Αυγούστου, δείχνουν ότι οι καταθέσεις σε ξένο νόμισμα μειώθηκαν κατά 4% από το τέλος Ιουλίου (σε όρους συναλλάγματος), αλλά αυτή αντισταθμίστηκε από την αύξηση των καταθέσεων σε τοπικό νόμισμα, αφήνοντας σε γενικές γραμμές σταθερό το συνολικό επίπεδο καταθέσεων
.
Η υποτίμηση της λίρας θα αποδυναμώσει και την ποιότητα του ενεργητικού των τραπεζών, δεδομένης του υψηλού δανεισμού σε ξένο νόμισμα.
newmoney.gr
