Οι Βίκινγκς εμφανίσθηκαν δυναμικά στην Ευρωπαϊκή σκηνή κατά τον ύστερο 8ο αιώνα, με επιδρομές και λεηλασίες στη δυτική Ευρώπη. Επί τρεις περίπου αιώνες οι Βίκινγκς, πολεμιστές και έμποροι ταυτόχρονα, διέσχισαν τον Ατλαντικό Ωκεανό και εποίκισαν τις Φερόες, την Ισλανδία, τη Γροιλανδία, ακόμη και τις ακτές της Αμερικής.
Στην Ανατολή ίδρυσαν τα πρώτα Ρωσικά κράτη, πολέμησαν ως Βάραγγοι στην υπηρεσία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, διεξήγαγαν εμπόριο έως τη Βαγδάτη και τη Σαμαρκάνδη.
Οι επιδρομές τους στην Ευρώπη, οι σχέσεις με το Βυζάντιο, η θρησκεία και η μυθολογία, η λογοτεχνία και η τέχνη, ο πόλεμος και ο οπλισμός, η ιστορική εικόνα των Βίκινγκς, αποτελούν θέματα προς μελέτη...
Οι Βίκινγκ ήταν εθνοτική ομάδα, τμήμα των Βορείων Λαών της Ευρώπης. Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα εμφανίσθηκαν ως εξερευνητές, πειρατές, έμποροι, μισθοφόροι (ή και τα τέσσερα μαζί) σε μεγάλο κομμάτι της Ευρώπης.
Κοιτίδα τους ήταν η Σκανδιναβία και τέσσερα σημερινά έθνη έλκουν την καταγωγή τους από αυτούς: Νορβηγοί, Σουηδοί, Δανοί, Ισλανδοί. Η παρουσία τους υπήρξε καταλυτική για την ιστορία έξι ακόμη σημερινών κρατών: Μ. Βρετανία, Γαλλία, Φινλανδία, Ρωσία, Λευκορωσία, Ουκρανία.
Οι Βίκινγκ δεν αποτέλεσαν ενιαίο έθνος, με τη μορφή που αυτά άρχισαν να διαμορφώνονται στη Νότια Ευρώπη κατά την ίδια περίοδο, αλλά διέθεταν μεταξύ τους πολλά κοινά χαρακτηριστικά:
Γλώσσα, την αρχαία Σκανδιναβική - μία Ινδοευρωπαϊκή γλώσσα που κατατάσσεται στις Γερμανικές ή αρχαίες βόρειες γλώσσες.
Μυθολογία και παραδόσεις, με κυρίαρχες τις επικές Σάγκες, οι οποίες εξακολουθούν να γοητεύουν μέχρι και σήμερα. Η μυθολογία τους πάντως έχει συκοφαντηθεί, λόγω της χρήσης της από τους Ναζί.
Τάση για εξερευνήσεις και εποικισμό μακρινών εδαφών, οφειλόμενη κυρίως στην ανάγκη για εξεύρεση περιοχών πιο εύφορων από την παγωμένη και άγονη Σκανδιναβία.
Συναίσθηση της κοινής καταγωγής τους.
Η ιστορία των Βίκινγκς αποτελεί μια από τις πλέον ενδιαφέρουσες πλευρές του Μεσαιωνικού Ευρωπαϊκού κόσμου. Πρόκειται για ένα θέμα με έντονο ενδιαφέρον για ιστορική μελέτη, το οποίο παράλληλα εξάπτει την κοινή φαντασία με τις πολυάριθμες προεκτάσεις του.
Οι Βίκινγκς αποτελούσαν κυρίως ένα ιδιότυπο ιστορικό φαινόμενο, που κυριάρχησε σε πολλές εκδηλώσεις της Ευρωπαϊκής σκηνής επί τρεις αιώνες. Υπ' αυτό το πρίσμα, οι Βίκινγκς ήταν χαρακτηριστικά δημιουργήματα της εποχής και του περιβάλλοντός τους, τόσο του γεωπολιτικού όσο και του κοινωνικού.
Μια μελέτη της ιστορικής πορείας και της πολιτιστικής δημιουργίας τους πρέπει να λαμβάνει υπόψη τόσο τους ποικίλους παράγοντες που δημιούργησαν τη λεγομένη ''Εποχή των Βίκινγκς'' όσο και τις επιμέρους πλευρές αυτής της περιόδου.
Η Σκανδιναβική κοινωνία και η διάρθρωσή της, ο καθημερινός βίος και οι επιδιώξεις των ανθρώπων, η ανάπτυξη της ναυσιπλοΐας και η υπερπόντια επέκταση των Βίκινγκς, οι επιδρομές και το εμπόριο στη Δύση και στην Ανατολή, ο πόλεμος και οι τεχνικές του, οι τέχνες και το θρησκευτικό αίσθημα, η μυθολογική αντίληψη για τον κόσμο, αλλά και η αντίληψη άλλων λαών και άλλων εποχών για τους Βίκινγκς συνιστούν βασικά θέματα μιας εμπεριστατωμένης ιστορικής έρευνας, ιδιαίτερα μάλιστα προκειμένου για μια τόσο ιδιόμορφη περίπτωση, όπως αυτή των Βίκινγκς.
Συνήθως οι αναφορές στους Βίκινγκ παραπέμπουν στην περίοδο της μέγιστης εξάπλωσής τους, η οποία αποκαλείται ''Χρυσή Εποχή'' και συμβατικά καλύπτει το διάστημα μεταξύ 793 (λεηλασία της Μονής Λίντισφαρν στη Β.Α Αγγλία) και 1066 (συντριβή των Νορβηγών του Χάραλντ Γ' στο Στάμφορντ Μπριτζ).
Χάρη στην ικανότητά τους στη ναυσιπλοΐα και τον πόλεμο, στους τρεις αυτούς αιώνες εξαπλώθηκαν σε μία τεράστια έκταση που ξεκινά από τη Ρωσία, περνά από τη Σκανδιναβική χερσόνησο και διασχίζει οριζόντια ολόκληρο το Βόρειο Ατλαντικό, από την Αγγλία και τα νησιωτικά συμπλέγματα στα βόρεια της Σκωτίας μέχρι την Ισλανδία, τη Γροιλανδία και τέλος τη Βίνλαντ στον σημερινό ανατολικό Καναδά.
Επίσης εμφανίσθηκαν στο Βυζάντιο, τη Βόρεια Αφρική, την Ιταλία, την Ισπανία και τη Γαλλία, με κάποια από τις ιδιότητες που αναφέρθηκαν παραπάνω. Η ιστορική έρευνα αντιμετωπίζει ένα σημαντικό πρόβλημα, την έλλειψη ιδίων γραπτών πηγών.
Με εξαίρεση τους Βαράγγους, οι Βίκινγκ της Χρυσής Εποχής ήταν αναλφάβητοι, με αποτέλεσμα οι κυριότερες αναφορές να βρίσκονται ξένες πηγές (Βυζαντινοί συγγραφείς, Καθολικοί μοναχοί και Ιεραπόστολοι), ή σε μεταγενέστερες καταγραφές της προφορικής τους παράδοσης, όπως οι Ισλανδικές Σάγκες (12oς - 14ος αιώνας) και το Ρωσικό Πρώτο Χρονικό (12oς αιώνας).
ΕΝΝΟΙΕΣ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟΣ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ
Με τον περιγραφικό όρο Βίκινγκς (Vikingar) αναφερόμαστε στους Μεσαιωνικούς κατοίκους των Σκανδιναβικών χωρών, οι οποίοι εμφανίσθηκαν δυναμικά στο ιστορικό προσκήνιο στο τέλος του 8ου αιώνα, με τις επιδρομές και τις εμπορικές τους δραστηριότητες σε Δύση και Ανατολή.
Η περίοδος δράσης τους διήρκεσε περίπου τρεις αιώνες, έως τον ύστερο 11ο αιώνα. Το γεωγραφικό της πλαίσιο ήταν αρκετά ευρύ, αφού εκτεινόταν από τα παράλια της Βαλτικής Θάλασσας και τη Ρωσική ενδοχώρα έως τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία και τη Μέση Ανατολή και από τις δυτικές Ευρωπαϊκές χώρες έως τις μακρινές περιοχές του Βορείου Ατλαντικού.
Η λέξη Βίκινγκς συνδέεται ετυμολογικά με τα ουσιαστικά viking (πειρατεία, επιδρομή) και vikingr (πειρατής, επιδρομέας). Στις γραπτές πηγές οι λέξεις αυτές ενέχουν ενίοτε αρνητική και απαξιωτική σημασία, στοιχείο που καταδεικνύει ότι δεν αυτοπροσδιορίζονταν όλοι οι Σκανδιναβοί ως Βίκινγκς και ότι δεν καταγίνονταν όλοι με τις χαρακτηριστικές πειρατικές ή έστω εξερευνητικές - εμπορικές δραστηριότητες.
Τα ουσιαστικά αυτά έχουν ετυμολογηθεί με ποικίλους τρόπους, αποδίδοντας αντίστοιχες ιδιότητες στους Βίκινγκς, ήταν άνθρωποι που διαβιούσαν σε θαλάσσιους κόλπους (vik), δηλαδή ναυτικοί, άνθρωποι που διέμεναν σε οχυρά (wic, wiicing), δηλαδή στρατιώτες, πολεμιστές, άνθρωποι των πόλεων (wic, vicus), δηλαδή έμποροι.
Σε κάθε περίπτωση ο όρος Βίκινγκς αφορά ανθρώπους οι οποίοι ήταν ικανοί ναυτικοί, τολμηροί εξερευνητές, άξιοι έμποροι και γενναίοι πολεμιστές. Το στερεότυπο που υφίσταται για την ιστορία τους φαίνεται έτσι να δικαιώνεται.
Οι Βίκινγκς διαβιούσαν στις Σκανδιναβικές χώρες, σε μια εκτεταμένη περιοχή που άρχιζε από τη Δανία στον Νότο και περιελάμβανε τα Σουηδικά και Νορβηγικά εδάφη στον Βορρά και στην Ανατολή.
Αυτή η γεωγραφική έκταση περιελάμβανε αρκετά ανόμοια μέρη, με ιδιαίτερα γεωφυσικά χαρακτηριστικά. Στον Νότο υπήρχαν οι επίπεδες, εύφορες πεδιάδες της Γιουτλάνδης, της Δανικής χερσονήσου.
Δίπλα της τα πολυάριθμα νησιά των περιοχών Φυν και Σχιέλαντ με καλλιεργήσιμη γη, που επίσης έλεγχαν το πέρασμα από τον κόλπο Σκαγερράκη προς τη Βαλτική. Τα νότια εδάφη της Σουηδίας παρουσίαζαν το ίδιο περιβάλλον με τη Δανία έως τα υψίπεδα τα οποία στην ιστορική περίοδο χώριζαν τους Δανούς από τους Σουηδούς.
Από εκεί άρχιζε η περιοχή των μεγάλων λιμνών, των λόφων και των πυκνών δασών της Σουηδίας, που εκτείνονταν έως τον Βορρά. Εύφορες πεδιάδες υπήρχαν στις ανατολικές Σουηδικές ακτές, την πλέον πυκνοκατοικημένη περιοχή.
Στα δυτικά η Νορβηγία παρουσίαζε μεγάλες αντιθέσεις, με τα πολυάριθμα φιόρδ και την κατακερματισμένη ακτογραμμή των παραλίων της και τα υψηλά, σχεδόν ακατοίκητα όρη της.
Οι γεωργικές περιοχές ήταν κυρίως δύο: γύρω από το Τροντχάιμ (Trondheim) στον Βορρά και από το σημερινό Όσλο στον Νότο. Η μεγάλη απόσταση μεταξύ των δύο σημείων και η δυσκολία επικοινωνίας κατέστησε τις δύο περιοχές αντίπαλα κέντρα εξουσίας.
Το κλίμα της Σκανδιναβίας ήταν σε γενικές γραμμές ήπιο, παρά το υψηλό γεωγραφικό της πλάτος, λόγω του Ρεύματος του Κόλπου (Gulf Stream), που απολήγει στα Νορβηγικά παράλια.
Η Σουηδία έχει βαρείς χειμώνες, αλλά θερμά ξηρά καλοκαίρια και η Δανία ήπιο κλίμα. Η γεωφυσική διαμόρφωση της Σκανδιναβίας καθιστούσε συχνά ευκολότερες τις θαλάσσιες παρά τις χερσαίες διαδρομές.
Αυτός ο παράγοντα σύμφωνα με το greekworldhistory.blogspot.gr,υπήρξε καθοριστικός για την ανάπτυξη της ναυτιλίας, ιδίως από νησιώτες Δανούς και τους Νορβηγούς των φιόρδ. Από χρονολογικής άποψης η λεγόμενη Εποχή των Βίκινγκς θωρείτε ότι εκτείνεται από το τέλος ή το Β' ήμισυ του 8ου αιώνα έως τον ύστερο 11ο αιώνα.
Συγκεκριμένα, ως ορόσημα αναφέρονται δύο γεγονότα. Η έναρξή της χρονολογείται στο 793, έτος της μεγάλης επιδρομής στο Αγγλικό μοναστήρι του Λίντισφαρν.
Η περίοδος θεωρείται ότι ολοκληρώνεται το έτος 1066, όταν οι Νορμανδοί, εκγαλλισμένοι Βίκινγκς, εισέβαλαν και κατέκτησαν την Αγγλοσαξωνική Βρετανία.
Η επιδρομή των Βίκινγκ στη Μονή της νήσου Λίντισφαρν στις ανατολικές ακτές της Βρετανίας το 793 μΧ, είναι μία από τις πλέον βάρβαρες και αιματηρές στην παγκόσμια ιστορία:
