Προσπαθώντας να ισορροπήσει σε δυο (ή και περισσότερες βάρκες) ο Ερντογάν κινδυνεύει να τα χάσει όλα. Μέχρι τώρα διατυμπανίζει όπου σταθεί και όπου βρεθεί τον ρόλο του ως διαμεσολαβητή μεταξύ Ρωσίας-Oυκρανίας και Δύσης γενικότερα.
Επειδή όμως σύσσωμη η διεθνής κοινότητα, μηδέ του Κρεμλίνου εξαιρουμένου, γνωρίζουν πως δεν μπορούν να του έχουν εμπιστοσύνη κατά πως φαίνεται πάνε να τον αντικαταστήσουν με την Σαουδική Αραβία.
Η διαμεσολάβηση του Σαουδάραβα πρίγκιπα στην Ουκρανία σηματοδοτεί "χρήσιμες" σχέσεις με τη Ρωσία αναφέρουν έμπειροι αναλυτές. Την ίδια στιγμή η Τουρκία χάνει πόντους. Ο Μπάιντεν ούτε που ανέφερε τον Ερντογάν σε όσα είπε στον ΟΗΕ για την συμφωνία των σιτηρών, ενώ το Κρεμλίνο προβληματίζεται επίσης με την διφορούμενη στάση της Άγκυρας ειδικά μετά την...λαχτάρα που έκαναν δύο τουρκικές τράπεζες στους Ρώσους. Οι Isbank και Denizbank ανέστειλαν τη χρήση του ρωσικού συστήματος πληρωμών Mir, εμποδίζοντας τη Μόσχα να παρακάμψει τις κυρώσεις για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Στον αντίποδα η Σαουδική Αραβία κατάφερε μια διπλωματική νίκη εξασφαλίζοντας την ελευθερία των ξένων μαχητών που αιχμαλωτίστηκαν στην Ουκρανία, σηματοδοτώντας την αξία της συμμαχίας του πρίγκιπα διαδόχου με τη Ρωσία στους δυτικούς εταίρους που επιδιώκουν να απομονώσουν τη Μόσχα για τον πόλεμο εκεί, λένε αναλυτές.
Ο πρίγκιπας διάδοχος, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, μπορεί επίσης να διαπιστώσει ότι η πρωτοβουλία - σκόπιμα ή όχι - βοηθά να τον φέρει ένα βήμα πιο κοντά στη διεθνή αποκατάσταση μετά τη δολοφονία του Τζαμάλ Κασόγκι το 2018 που έπληξε τη φήμη του, λένε.
Με τη μεσολάβηση του πρίγκιπα Μοχάμεντ, η Ρωσία, την Τετάρτη, απελευθέρωσε 10 ξένους που είχε συλλάβει στην Ουκρανία, μεταξύ των οποίων πέντε Βρετανούς και δύο Αμερικανούς.
Η κίνηση αυτή, που προφανώς κατέστη δυνατή χάρη στους προσεκτικά καλλιεργημένους δεσμούς του πρίγκιπα Μοχάμεντ με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, συνέπεσε με την ανταλλαγή κρατουμένων που αφορούσε 215 Ουκρανούς και 55 Ρώσους και Ουκρανούς που τάσσονται υπέρ της Μόσχας και την οποία βοήθησε η Τουρκική Δημοκρατία να μεσολαβήσει.
Κρίσιμο στοιχείο
Ο Kristian Ulrichsen, πολιτικός επιστήμονας στο Ινστιτούτο Baker του Πανεπιστημίου Rice στις Ηνωμένες Πολιτείες, δήλωσε ότι η εργασιακή σχέση μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και της Ρωσίας φαίνεται να ήταν ένα κρίσιμο στοιχείο στην επιλογή του μεσάζοντα.
"Με την έγκριση αυτής της διαμεσολάβησης και την επίτευξη αποτελεσμάτων, ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν είναι σε θέση να παρουσιάσει τον εαυτό του ως ικανό να παίξει τον ρόλο του περιφερειακού πολιτικού άνδρα με τρόπο που αντιτίθεται στην αφήγηση του πρίγκιπα διαδόχου ως παρορμητικού και διασπαστικού παράγοντα", δήλωσε ο Ούλριχσεν.
Η αρχική εικόνα του πρίγκιπα Μοχάμεντ ως τολμηρού μεταρρυθμιστή κλονίστηκε από τη δολοφονία του Κασόγκι, αρθρογράφου της Washington Post, το 2018 από τα χέρια Σαουδαράβων πρακτόρων που θεωρούνταν προσκείμενοι στον MbS. Ο ίδιος αρνείται ότι διέταξε τη δολοφονία του Κασόγκι, ενώ λέει ότι φέρει τελικά την ευθύνη, καθώς συνέβη υπό την εποπτεία του.
Σε δηλώσεις του στο BBC, ο υπουργός Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας, πρίγκιπας Φαϊζάλ μπιν Φαρχάν, δήλωσε ότι το κίνητρο πίσω από τη συμμετοχή της Σαουδικής Αραβίας στην απελευθέρωση του κρατουμένου ήταν ανθρωπιστικό. Αρνήθηκε ότι ο πρίγκιπας διάδοχος είχε εμπλακεί για να αποκαταστήσει τη φήμη του. "Αυτό δεν έπαιξε ρόλο. Νομίζω ότι αυτή είναι μια πολύ κυνική άποψη", δήλωσε. Πρόσθεσε ότι, όσον αφορά την ίδια τη σύγκρουση, το Βασίλειο ήθελε να δει μια λύση μέσω διαπραγματεύσεων και το Ριάντ είχε δεσμευτεί να προσπαθήσει να συμβάλει στην εξασφάλιση αυτού του αποτελέσματος.
Ο πρίγκιπας Φαϊζάλ δήλωσε ότι ο διάδοχος του θρόνου είχε εμπλακεί με τον Πούτιν για να επεξεργαστεί μια συμφωνία για τους κρατούμενους από τον Απρίλιο, όταν "κατάλαβε" το θέμα των πέντε Βρετανών πολιτών μετά από μια επίσκεψη στο Βασίλειο του τότε Βρετανού πρωθυπουργού, Μπόρις Τζόνσον. "Η Βασιλική του Υψηλότητα μπόρεσε να πείσει τον Πρόεδρο Πούτιν ότι πρόκειται για μια ανθρωπιστική χειρονομία που αξίζει τον κόπο και έτσι πετύχαμε αυτό το αποτέλεσμα", δήλωσε ο πρίγκιπας Φαϊζάλ στο Fox News.
Οι απελευθερωμένοι κρατούμενοι, μεταξύ των οποίων ήταν επίσης ένας Κροάτης, ένας Μαροκινός και ένας Σουηδός υπήκοος, μεταφέρθηκαν στο Ριάντ με σαουδαραβικό αεροπλάνο, όπου αξιωματούχοι παρατάχθηκαν για να τους υποδεχθούν.
Οι Αμερικανοί πολίτες, Αλεξάντερ Ντρούκε, 39 ετών, και Άντι Χουίν, 27 ετών, και οι δύο από την Αλαμπάμα, αναμένεται να φύγουν από τη Σαουδική Αραβία εντός των ημερών, δήλωσαν αξιωματούχοι.
Η σημασία του Βασιλείου, του μεγαλύτερου εξαγωγέα πετρελαίου στον κόσμο, τόσο για την Ουάσιγκτον όσο και για τη Μόσχα έχει αυξηθεί σε μια εποχή που ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία ταράζει τις παγκόσμιες αγορές ενέργειας.
Οι παγκόσμιοι ηγέτες έχουν ανοίξει δρόμο προς το Ριάντ για να ζητήσουν περισσότερη παραγωγή πετρελαίου. Αλλά η Σαουδική Αραβία έχει δείξει μικρή προθυμία να συμμετάσχει στην προσπάθεια απομόνωσης της Ρωσίας. Έχει εντείνει τη συνεργασία της με τον Πούτιν, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο της ομάδας πετρελαιοπαραγωγών του ΟΠΕΚ+.
"Χρήσιμοι" δεσμοί με τη Ρωσία
Μια επίσκεψη του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν τον Ιούλιο απέτυχε να εξασφαλίσει δεσμεύσεις από τους Σαουδάραβες για άμεση αύξηση της παραγωγής πετρελαίου ή μια πιο σκληρή στάση απέναντι στον Πούτιν, αναδεικνύοντας τις εντάσεις που επιβαρύνουν τη σχέση μεταξύ Ουάσινγκτον και Ριάντ.
Ο Αλί Σιχάμπι, φιλοκυβερνητικός σχολιαστής, δήλωσε ότι η σαουδαραβική διαμεσολάβηση για την απελευθέρωση των κρατουμένων "ήταν η πρώτη φορά". "Νομίζω ότι το Βασίλειο έστελνε μήνυμα στη Δύση ότι οι δεσμοί του με τη Ρωσία μπορούν επίσης να εξυπηρετήσουν έναν χρήσιμο σκοπό γι' αυτούς", δήλωσε ο Σιχάμπι. "Χρειάζεται κάποιες χώρες να διατηρούν δεσμούς και με τις δύο πλευρές".
Ένας δυτικός διπλωμάτης δήλωσε ότι η συμφωνία για τους κρατούμενους προετοιμαζόταν εδώ και μήνες, αλλά το μεγαλύτερο μέρος της διπλωματικής κοινότητας στον Κόλπο έμαθε γι' αυτήν μόλις στο τελευταίο στάδιο.
Ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, Τζέικ Σάλιβαν, ο Υπουργός Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν, και η Βρετανίδα Πρωθυπουργός, Λιζ Τρας, ευχαρίστησαν τον Σαουδάραβα Πρίγκιπα Διάδοχο για τον ρόλο του.
Η Kristin Diwan, Senior Resident Scholar στο Ινστιτούτο Αραβικών Κρατών του Κόλπου στην Ουάσιγκτον, δήλωσε ότι ήταν ασυνήθιστο για τη Σαουδική Αραβία να αναπτύσσει τη στρατηγική της διπλωματικής διαμεσολάβησης - κάτι που έχει καθιερωθεί για τα μικρότερα κράτη του Κόλπου, όπως το Κατάρ, για να αξιοποιήσει τους δεσμούς τους.
"Είναι σαν αλχημεία - αυτός (ο πρίγκιπας Μοχάμεντ) μετατρέπει τους πολύ επικριθείς δεσμούς του με τη Ρωσία σε χρυσό", δήλωσε η Diwan.