Ο Κάλλιστος έζησε 28 χρόνια στο Άγιο Όρος, όπου χειροτονήθηκε ιερομόναχος. Το 1342 έλαβε μέρος στην ειρηνευτική αποστολή των αγιορειτών μοναχών για τη συμφιλίωση του Ιωάννη Ε’ Παλαιολόγου και του Ιωάννη Κατακουζηνού. Το 1350 ανακηρύχθηκε πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, ύστερα από πρόταση του αυτοκράτορα Ιωάννη Κατακουζηνού, με τον οποίο ήλθε σε σύγκρουση τρία χρόνια αργότερα και παραιτήθηκε. Το 1355 επανήλθε στον πατριαρχικό θρόνο, όπου παρέμεινε έως το θάνατό του, που επισυνέβη το 1363 στις Σέρρες ή στις Φέρρες της Θεσσαλίας.
Από την εκκλησιαστική δράση του Κάλλιστου ξεχωρίζουν τα μέτρα που έλαβε για την ηθική εξυγίανση του κλήρου και του λαού, η καταπολέμηση των αιρέσεων και των αλλοπίστων και η προσπάθεια συνένωσης των Ορθοδόξων χριστιανών κατά των Οθωμανών Τούρκων. Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει βίους Αγίων, ομιλίες και ευχές. Υπήρξε θερμός υποστηρικτής του Ησυχασμού, μιας θεολογικής κίνησης του 14ου αιώνα, που εκπροσωπείται κυρίως από τον Γρηγόριο τον Παλαμά, ο οποίος χρησιμοποιεί μία ειδική ψυχοσωματική μέθοδο και επιδιώκει, με τη βοήθεια της θείας Χάριτος, να ενώσει τον νου με την καρδιά κι έτσι να βιώσει την κοινωνία με τον Θεό.
Ἀπολυτίκιον
῏Ηχος αʹ. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Βασιλίδος ἐδείχθης Πατριάρχης θεόσοφος, καὶ ̔Αγίου ῎Ορους τὸ κλέος, τῶν Σεῤῥαίων θησαύρισμα, τῶν θείων δὲ Χριστοῦ ἡσυχαστῶν ὁ φίλος καὶ συνήγορος ὁμοῦ· διὸ πάντες πάτερ Κάλλιστε ἐν χαρᾷ ὑμνοῦμέν σε κραυγάζοντες· Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντι Χριστῷ, δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι, δόξα τῷ χορηγοῦντι διὰ σοῦ ἡμῖν τὰ κάλλιστα.