KYΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΕΓΚΥΚΛΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ
1. Αγαπητοί μου χριστιανοί, πρέπει να βρούμε το νόημα της ζωής μας· να γνωρίσουμε, δηλαδή, γιατί ζούμε και γιατί υπάρχουμε. Ένα παλαιό λόγιο έλεγε: «Πόθεν έρχεσαι και που υπάγεις;».
Η απάντηση σ᾽ αυτό το λόγιο είναι: Έρχομαι από τον Θεό και πηγαίνω για τον Θεό! Έχουμε γίνει για τον Θεό, λοιπόν, και αλλοίμονό μας, αν δεν βρούμε τον Θεό! Γιατί Αυτός είναι ο σκοπός της ζωής μας.
Ο Θεός είναι ο δημιουργός μας. Και έκανε ο Θεός τον άνθρωπο «κατ᾽ εικόνα και καθ᾽ ομοίωσή Του». Αυτό σημαίνει ότι ο Θεός έδωσε στον άνθρωπο θεικά χαρίσματα, τα οποία ο άνθρωπος πρέπει να αξιοποιήσει, για να πετύχει το «καθ᾽ ομοίωσιν» με τον Θεό. Να ενωθεί μαζί Του. Να «θεωθεί», το λέμε αυτό. Δημιουργηθήκαμε, λοιπόν, χριστιανοί μου, με κλίση προς τον Θεό και να πράττουμε την αρετή. Αυτό είναι το φυσικό του ανθρώπου, γιατί γίναμε «κατ᾽ εικόνα και καθ᾽ ομοίωσιν Θεού», ξαναλέμε.
2. Αλλά θέλω να σας πω τώρα, αδελφοί, σχετικά με αυτό, κάτι άλλο που διάβασα στους αγίους Πατέρες και να σας ερμηνεύσω έπειτα, με βάση αυτά που σας λέγω, ένα δύσκολο χωρίο από την Παλαιά Διαθήκη. Όλοι μάθαμε και λέγουμε, σωστά βέβαια, ότι ο άνθρωπος είναι «κατ᾽ εικόνα του Θεού» πλασμένος. Αλλά σας ερωτάω εγώ τώρα: Πως ο άνθρωπος είναι εικόνα του Θεού, αφού εμείς οι άνθρωποι έχουμε σώμα, ο δε Θεός δεν έχει σώμα; Για να λέμε ακριβώς ότι ο άνθρωπος είναι εικόνα του Θεού θα πρέπει να μου βρείτε Θεό με σώμα. Συμβαίνει αυτό; Και βέβαια συμβαίνει. Θεός με σώμα είναι ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, ο Υιός του Θεού που σαρκώθηκε. Έτσι, λοιπόν, αυτό το γενικό που λέμε ότι ο άνθρωπος πλάστηκε «κατ᾽ εικόνα του Θεού», θα το λέμε τώρα καλύτερα ότι ο άνθρωπος πλάστηκε, δημιουργήθηκε, κατά την «εικόνα του Ιησού Χριστού». Αυτό το λέγουν όλοι οι άγιοι Πατέρες: Ότι ο άνθρωπος είναι δημιουργημένος «κατά την εικόνα του Χριτού». Και βέβαια, αφού ο Χριστός είναι «εικών του Θεού του αοράτου», όπως λέγει ο απόστολος Παύλος (Κολ. 1,15), άρα και ο άνθρωπος είναι γενικά εικόνα του Θεού Πατρός. Αλλά οι άγιοι Πατέρες, ξαναλέγω, λέγουν ότι ο άνθρωπος δημιουργήθηκε κατά την εικόνα του Λόγου, του Λόγου του Θεού.
Γι᾽ αυτό και είναι λογικός! Ο άνθρωπος δημιουργήθηκε ως «λογική» ύπαρξη, δηλαδή, ως «Χριστολογική» ύπαρξη, γιατί «λογικός» κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας σημαίνει «σύμμορφος με τον Λόγο», τον Λόγο του Θεού. Έτσι, αν δεν αγαπάμε τον Υιό και Λόγο του Θεού, αν δεν προσευχόμαστε σ᾽ Αυτόν και δεν έχουμε σχέση μαζί Του, είμαστε «άλογοι». Οι πιστοί όμως χριστιανοί, και ιδιαίτερα οι αφιερωμένοι εις τον Λόγον Κληρικοί και Μοναχοί, όταν συναντώνται, λέγουν τον χαιρετισμό «ευλογείτε»! Σαν να λέγουν: «Πες μας και δος μας κάτι από τον Λόγο του Θεού που έχεις και ζείς μέσα σου».
3. Ο άνθρωπος, λοιπόν, αδελφοί χριστιανοί, είναι πλασμένος ειδικώτερα κατά εικόνα του Ιησού Χριστού. Και τώρα με βάση την αλήθεια αυτή, θέλω να ερμηνεύσουμε ένα δύσκολο χωρίο της Παλαιάς Διαθήκης. Το χωρίο είναι το Γεν. 1,27, το οποίο λέγει: «Εποίησεν ο Θεός τον άνθρωπον, κατ᾽ εικόνα Θεού εποίησεν αυτόν». Το χωρίο αυτό φαίνεται μεν εύκολο, αλλά είναι πολύ δύσκολο. Εσείς όμως, με βάση αυτά που σας είπα παραπάνω, θα το ερμηνεύσετε εύκολα. Ο λόγος αυτός της Γένεσης λέει ότι ο Θεός έκανε τον άνθρωπο κατά την εικόνα του Θεού. Η δυσκολία του χωρίου είναι ότι ομιλεί για δύο Θεούς:Ο ένας Θεός έκανε τον άνθρωπο κατά την εικόνα άλλου Θεού. Ναί, έτσι λέει το χωρίο: «Εποίησεν ο Θεός τον άνθρωπον κατ᾽ εικόνα Θεού». Και σας ερωτάω: Κατά την εικόνα ποιού Θεού ο Θεός έκανε τον άνθρωπο; Η απάντηση είναι ότι ο Θεός Πατέρας έκανε τον άνθρωπο κατά την εικόνα του Υιού Του, που επρόκειτο να ενανθρωπήσει!
Αφού, λοιπόν, χριστιανοί μου, είμαστε πλασμένοι κατά την εικόνα του Χριστού, σ᾽ Αυτόν πρέπει πάντα να προσβλέπουμε, Αυτόν να έχουμε πρώτη μας αγάπη και έρωτα. Όλοι μας έχουμε γίνει για τον έρωτα του Χριστού και είναι πολύ πτωχός και αξιολύπητος εκείνος που δεν γεύθηκε στην καρδιά του τα γλυκά χτυποκάρδια της αγάπης του Χριστού. Ναί, είναι αξιολύπητος!.. Μου αρέσει ιδιαίτερα ένας λόγος του αγίου Νικολάου του Καβάσιλα, ο οποίος λέγει: Όλη η ανθρώπινη κατασκευή μας, και ο νούς μας και η επιθυμία μας, έγιναν για τον Χριστό. «Και λογισμόν ελάβομεν – λέγει ο ιερός πατέρας – ίνα τον Χριστόν γινώσκωμεν· επιθυμίαν ίνα προς Εκείνον τρέχωμεν· μνήμην έσχομεν ίνα Εκείνον φέρωμεν· επεί και δημιουργημένοις, αυτός αρχέτυπον ην».
4. Θα σας πω, αδελφοί, και ένα άλλο λόγο, το γιατί πρέπει να προσβλέπουμε ιδιαίτερα στον Ιησού Χριστό. Είπαμε από την αρχή ότι ο σκοπός του ανθρώπου είναι η θέωση, να ενωθεί, δηλαδή η φύση μας με τον Θεό. Και ερωτάει κανείς εδώ: Είναι δυνατόν η φύση μας, η ανθρώπινη και χωματένια, να ενωθεί με τον Θεό; Ναί, – απαντούμε – ,γιατί στο Πρόσωπο του Χριστού βλέπουμε ενωμένη την θεία και την ανθρώπινη φύση. Βλέποντας, λοιπόν, τον Θεάνθρωπο Ιησού Χριστό, λέγουμε ότι και η δική μας φύση μπορεί να ενωθεί με τον Θεό.
Με βάση όλα τα παραπάνω θα σας πω τέλος, χριστιανοί μου, κάτι το πολύ σοβαρό. Λέγουμε και ακούμε ότι ο Υιός του Θεού σαρκώθηκε και έγινε άνθρωπος, ο Ιησούς Χριστός μας, για να σώσει τον άνθρωπο από τις αμαρτίες του. Αυτό είναι αλήθεια, αλλά δεν είναι ολόκληρη η αλήθεια.Γιατί, αν ο Χριστός σαρκώθηκε μόνο για να μας σώσει από τις αμαρτίες μας, αυτό σημαίνει ότι αν δεν αμάρταναν οι πρωτόπλαστοι, ο Αδάμ και η Εύα, δεν θα σαρκωνόταν ο Χριστός. Και τότε θα πεί ο άλλος, τι καλά που αμαρτήσαμε και έγινε άνθρωπος ο Υιός του Θεού και ήλθε ανάμεσά μας!.. Όχι, χριστιανοί μου! Οι άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μας, που είναι δυνατοί θεολόγοι, τολμούν και θέτουν το μεγάλο ερώτημα: Γιατί ο Θεός έγινε άνθρωπος; (Cur Deus homo?). Και απαντούν ότι, και αν ακόμη δεν αμάρτανε ο άνθρωπος, θα σαρκωνόταν ο Υιός του Θεού, για να δείξει τον δρόμο προς την θέωση. Αφού από την αρχή, από την δημιουργία, ο σκοπός του ανθρώπου ήταν η ένωσή του με τον Θεό, πρέπει να υπάρχει πρότυπο, δείγμα της ένωσης αυτής. Και αυτό το πρότυπο είναι ο σαρκωθείς Υιός του Θεού, ο Ιησούς Χριστός.
Θα πείτε όμως, τι γίνετε με τους ανθρώπους που έζησαν πριν από την γέννηση του Χριστού, στην Παλαιά Διαθήκη; Πως σώθηκαν αυτοί; Αυτό θα σας το πω κάποτε σε άλλο κήρυγμα.
Με πολλές ευχές
† Ο Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ιερεμίας