Τους τελευταίους δύο μήνες, γινόμαστε μάρτυρες αύξησης των επιθέσεων των ανταρτών Χούτι κατά εμπορικών πλοίων στον κόλπο του Άντεν και στο στρατηγικής σημασίας στενό Μπαμπ ελ-Μαντέμπ που συνδέει την Ερυθρά Θάλασσα με την Αραβική Θάλασσα, γεγονός που ώθησε τους μεγαλύτερους ναυτιλιακούς μεταφορείς του κόσμου να σταματήσουν τη διέλευση μέσω της Διώρυγας του Σουέζ , κάνοντας τον διάπλου της Αφρικής, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Βρετανία εξαπέλυσαν πλήγματα εναντίον τους κλιμακώνοντας την κατάσταση.
Η λύση της "οδού" Περσικός- Σαουδική Αραβία-Ισραήλ-Μεσόγειος
Σύμφωνα με σχετική ανάλυση για το θέμα Αμερικανικού ΜΜΕ, "Στα μέσα Δεκεμβρίου, η Σαουδική Αραβία πρότεινε ως λύση να αποτελέσει μια «χερσαία γέφυρα» που να οδηγεί από τον Περσικό Κόλπο στη Μεσόγειο, μέσω της οποίας τα εμπορεύματα που ελλιμενίζονται σε λιμάνια αυτού,όπως το Jebel Ali στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ή η Mina Salman στο Μπαχρέιν θα μπορούσαν να διέρχονται από το έδαφός της, με προορισμό το λιμάνι της Χάιφα του Ισραήλ.
Η φρικτή επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου όχι μόνο απέτυχε να καταλύσει τις "Συμφωνίες του Αβραάμ", αλλά Σαουδική Αραβία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα να επιταχύνουν τη συνεργασία τους με το Ισραήλ για να αντιμετωπίσουν τις θαλάσσιες "διαταραχές" και φυσικά για την είσπραξη τελών διέλευσης που κανονικά θα εισέρρεαν στα ταμεία της Αιγύπτου.
Ακόμα καλύτερα για τους υπερασπιστές των χερσαίων μεταφορών, ο διάδρομος Κόλπου-Ισραήλ αφαιρεί δέκα ημέρες από τη θαλάσσια διαδρομή της Ερυθράς Θάλασσας.
Οι γεωπολιτικοί κραδασμοί από τη θαλάσσια τρομοκρατία στην Ερυθρά Θάλασσα και τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας έχουν αυξήσει το κόστος των logistics και τις τιμές των τροφίμων, καθώς η παγκόσμια οικονομία -και ιδιαίτερα οι αναπτυσσόμενες χώρες- αγωνίζονται να ανακάμψουν από τον δημοσιονομικόω πόνο της πανδημίας COVID-19.
Η λύση στη σημερινή αέναη αστάθεια είναι να "χτιστούν" περισσότερες διαδρομές προκειμένου η προσφορά να καλύψει τη ζήτηση.
Η λύση για τα σοκ εφοδιασμού είναι να υπάρχουν περισσότερες αλυσίδες εφοδιασμού- ζώνες-οδοί
Η Κίνα είναι η μόνη χώρα που το γνωρίζει αυτό και έχει ενεργήσει ανάλογα εδώ και χρόνια.
Όταν η Κίνα συγκάλεσε ηγέτες και εκπροσώπους από περισσότερα από 130 έθνη στο Πεκίνο τον περασμένο Οκτώβριο για να τιμήσει τη 10η επέτειο από την έναρξη της πρωτοβουλίας Belt and Road Initiative (BRI), πολλοί δυτικοί ηγέτες την αποδοκίμασαν , ακριβώς όπως πριν από μια δεκαετία, ότι υλοποιεί ένα μυστικό σχέδιο για την υπονόμευση της διεθνούς τάξης υπό τη Δύση τοποθετώντας τον ευατό της στο επίκεντρο των παγκόσμιων εμπορικών δικτύων.
Από λειτουργική άποψη, ωστόσο, το BRI αντιπροσωπεύει αυτό που πρέπει να κάνουν όλες οι χώρες για το δικό τους εθνικό συμφέρον.
Δηλαδή να δημιουργήσουν όσο το δυνατόν περισσότερα "μονοπάτια" προκειμένου η προσφορά να καλύψει τη ζήτηση, τόσο ως αντιστάθμιση έναντι απρόβλεπτων διαταραχών, όσο και για να ενισχύσει τη συνδεσιμότητα και την επιρροή τους.
Η προσάραξη του "Ever Given" στη Διώρυγα του Σουέζ και η θαλάσσια τρομοκρατία των Χούτι
Η ανάγκη για τέτοιου είδους εναλλακτικές οδούς έγινε πολύ σαφής το 2021, όταν το τεράστιο πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων "Ever Given" προσάραξε στη Διώρυγα του Σουέζ, παγώνοντας το εμπόριο μεταξύ Ευρώπης και Ασίας, καθώς ο κόσμος προσπαθούσε να αναζωογονήσει το εμπόριο εν μέσω της ύφεσης του COVID-19.
Ενώ το κύριο βάρος των εκκρεμοτήτων εκκαθαρίστηκε μέσα σε δύο εβδομάδες, ήταν μια ταραχώδης εμπειρία για τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού , ενώ επέφερε επίσης ένα τεράστιο εβδομαδιαίο τίμημα σε ασφάλιστρα για καθυστερημένες αποστολές.
Είτε η ευπάθεια των θαλάσσιων στενών που εκτίθεται από την τρομοκρατία των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα, ο αποκλεισμός των σιτηρών της Ρωσίας στη Μαύρη Θάλασσα, η ξηρασία στη Διώρυγα του Παναμά ή μια πιθανή σύγκρουση στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας , δεν θα πρέπει να αποτελούν λόγους για τους οποίους οι μεγαλύτερες ζώνες της παγκόσμιας οικονομίας -Βόρεια Αμερική, Ευρώπη και Ασία- θα πρέπει να είναι όμηροι τέτοιων σποραδικών και ανεξέλεγκτων γεγονότων.
Η συνεργασία Κίνας-ΕΕ
Κίνα και η Ευρώπη, που είναι οι μεγαλύτεροι εμπορικοί εταίροι η μια της άλλης, ακολούθησαν τον πιο σοφό δρόμο που είναι ο σιδηρόδρομος, με αποτέλεσμα το διευρασιατικό σιδηροδρομικό φορτίο να διπλασιαστεί σε 1.000 εμπορευματικά τρένα το μήνα στις αρχές του 2021, προσφέροντας μεγαλύτερη αξιοπιστία και ακρίβεια.
Περισσότεροι αυτοκινητόδρομοι και σιδηρόδρομοι σε όλη την Ευρασία, και λιμάνια κατά μήκος του Ινδικού και του Αρκτικού Ωκεανού, είναι απαραίτητα για τη δημιουργία ευελιξίας και εναλλακτικών διαδρομών για το παγκόσμιο εμπόριο από το οποίο εξαρτάται η εύρυθμη λειτουργία της παγκόσμιας οικονομίας.
Τέτοιες επενδύσεις αποτελούν ουσιαστικά προληπτικά μέτρα έναντι των πληθωριστικών κραδασμών που προκύπτουν από τον προστατευτισμό, τη γεωπολιτική και την κλιματική αλλαγή.
Το ΒRI μεταμόρφωσε πολλές χώρες
Είναι δύσκολο να υποστηριχθεί ότι το BRI δεν ήταν μεταμορφωτικό.
Από το 2013, περίπου 1 τρισεκατομμύριο δολάρια κεφαλαίων έχουν εισρεύσει στα κράτη μέλη του BRI σε κατασκευαστικά έργα και μη χρηματοοικονομικές επενδύσεις.
Εν τω μεταξύ, στη σύνοδο κορυφής της G-20 τον περασμένο Σεπτέμβριο στο Νέο Δελχί, ένας προτεινόμενος πολυτροπικός Οικονομικός Διάδρομος Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης (IMEC) 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων χαιρετίστηκε γρήγορα από τις Ηνωμένες Πολιτείες ως αντίπαλος του BRI.
Όπως έχει γίνει φανερό Σαουδική Αραβία και Εμιράτα, ασκούν μια επιδέξια πολυευθυγράμμιση για να ενισχύσουν τον ρόλο τους ως γεωγραφικό σταυροδρόμι μεταξύ Ευρώπης, Αφρικής και Ασίας.
Στην ίδια σύνοδο κορυφής της G-20 ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πρότεινε έναν άλλο εμπορικό διάδρομο διαμετακόμισης που εκτείνεται από το νότιο λιμάνι του Ιράκ, τη Βασόρα, μέσω Τουρκίας προς την Ευρώπη.
Τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν ευθυγραμμιστεί με τις Ηνωμένες Πολιτείες για την αντιμετώπιση της κινεζικής στρατηγικής επιρροής στον Ινδο-Ειρηνικό και για την προστασία των δικών τους αγορών.
Δυτικοί διπλωμάτες και αναλυτές δεν απορρίπτουν πλέον το BRI της Κίνας, αλλά εξακολουθούν να μην κατανοούν πλήρως το υποκείμενο πλαίσιο. Το BRI ξεκίνησε περισσότερο αμυντικά παρά επιθετικά.
Η Κίνα είχε γίνει το εργοστάσιο του κόσμου, απαιτώντας τεράστιες εισαγωγές ενέργειας και πρώτων υλών για να τροφοδοτήσει τη βιομηχανική της βάση, αλλά παρέμεινε ευάλωτη στα ίδια σημεία ασφυξίας που μαστίζουν τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού σήμερα.
Ταυτόχρονα, αναζήτησε αγορές ικανές να απορροφήσουν τη μαζική πλεονάζουσα παραγωγή χάλυβα και άλλων αγαθών.
Η χρήση του BRI από την Κίνα για την Παγκόσμια πρωτοκαθεδρία
Καθώς οι αμυντικές δαπάνες της Κίνας, οι εξαγωγές όπλων και οι στρατηγικοί δεσμοί της με αδίστακτα καθεστώτα και συμμάχους των ΗΠΑ διευρύνονταν, το BRI έγινε αντιληπτό ως βασικό στοιχείο της κινεζικής μεγάλης στρατηγικής. Αλλά η Κίνα προκάλεσε γρήγορα υποψίες από μόνη της με τις επιθετικές της εισβολές στα σύνορά της στα Ιμαλάια με την Ινδία και στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, καθώς και με τους επαχθείς οικονομικούς όρους της που ορισμένοι επικριτές έχουν αποκαλέσει «διπλωματία παγίδας χρέους».
Τότε οι δυτικές και οι συμμαχικές δυνάμεις άρχισαν να αναπτύσσουν αντίμετρα.
Στον στρατιωτικό στίβο, ο συνασπισμός Quad της Αυστραλίας, της Ινδίας, της Ιαπωνίας και των Ηνωμένων Πολιτειών έχει εντείνει τη θαλάσσια συνεργασία στον Ινδο-Ειρηνικό, έχει ενισχύσει τις πωλήσεις όπλων σε παράκτια έθνη στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, όπως το Βιετνάμ, και έχει υποστηρίξει τις Φιλιππίνες.
Η θέση της Ελλάδας και οι ανακατατάξεις στη ΝΑ Μεσόγειο
Από τα παραπάνω αντιλαμβανόμαστε ότι η ικανότητα μετατόπισης της ναυσιπλοΐας από τη Διώρυγα του Σουέζ στον (IMEC) αποδέκτης του οποίου είναι η Ελλάδα, είτε στους ευρασιατικούς σιδηροδρόμους ή ακόμα πιο γρήγορη θαλάσσια διέλευση της Αρκτικής, είναι ακριβώς ο τρόπος με τον οποίο η παγκόσμια οικονομία μπορεί να γίνει πιο ανθεκτική σε γεωπολιτικούς κραδασμούς και τοπικούς πολέμους.
Στο στενό πλαίσιο της ΝΑ Μεσογείου και των Ελληνοτουρκικών, αντιλαμβανόμαστε ότι η υλοποίηση του ΙΜΕC αντί της τουρκικής οδού που από το νότιο λιμάνι του Ιράκ, τη Βασόρα, μέσω Τουρκίας θα άγει προς την Ευρώπη, θα δημιουργήσει νέα προβλήματα στις Ελληνοτουρκικές σχέσεις .
Αρνητική εξέλιξη αποτελεί το γεγονός ότι η σύμμαχος της Ελλάδας, Άιγυπτος στρέφεται προς τη Ρωσία, μετά την είσοδό της στους BRICS, γεγονός που θα φέρει τη χώρα των Φαραώ απέναντι στη Δύση, απαιτώντας επιδέξιους χειρισμούς στη συνέχεια από την Ελλάδα.
