Είναι γνωστό ότι οι σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ βρίσκονται στο ναδίρ τα τελευταία χρόνια, ενώ και οι δύο χώρες έχουν αντικρουόμενα συμφέροντα στην Συρία, γεγονός που θα μπορούσε αρχικά να τις οδηγήσει σε αντιπαράθεση των drones τους -τομέας που είναι ιδιαίτερα ακμαίες-στην εν λόγω χώρα.
Το επεισόδιο του στολίσκου "Mavi Marmara το 2010" είχε πολλές αρνητικές επιπτώσεις στις ισραηλινο-τουρκικές σχέσεις
"Μία από τις λιγότερο συζητημένες είναι η διακοπή της βαθιάς σύνδεσης μεταξύ των αμυντικών βιομηχανιών του Ισραήλ και του τουρκικού αμυντικού κατεστημένου, η οποία περιελάμβανε την προμήθεια drones Heron της Israel Aerospace Industries (IAI)", αναφέρει Διεθνές ΜΜΕ, επισημαίνοντας:
"Ισραηλινοί τεχνικοί σταμάτησαν να επισκέπτονται την Τουρκία και, ως αποτέλεσμα της κακής συντήρησης, τα drones συνετρίβησαν. «Κοιτάξτε πώς συντρίβονται τα ισραηλινά drones», έλεγε ο Πρόεδρος Ερντογάν, χωρίς να αναφερθεί στην έλλειψη συντήρησης.
Τα χρόνια έχουν περάσει και σήμερα οι δύο χώρες μάχονται σώμα με σώμα στην κορυφή της διεθνούς κατάταξης εμπορίου drones. Το Ισραήλ και η Τουρκία θα μπορούσαν επίσης να συγκρουστούν στη Συρία, η οποία έχει γίνει τουρκικό προτεκτοράτο, υπό την ηγεσία του Ahmed al-Sharaa σε συντονισμό με τον προστάτη του Ερντογάν και συχνά με συμφέροντα που συγκρούονται με το Ισραήλ.
Φραστικές προειδοποιήσεις για επικείμενο πόλεμο drones Ισραήλ-Τουρκίας στη Συρία
«Η Τουρκία είναι ένας σημαντικός αντίπαλος και μια σύγκρουση μεταξύ των χωρών στη Συρία θα μπορούσε ακόμη και να συμβεί κατά λάθος», εξηγεί ο Δρ. Εγιάλ Πίνκο του Τμήματος Πολιτικών Σπουδών και του Κέντρου Στρατηγικών Σπουδών Begin-Sadat στο Πανεπιστήμιο Bar-Ilan.
«Ακόμα και αν λάβουμε υπόψη ότι οι Τούρκοι βρίσκονται κυρίως στη βόρεια Συρία, επειδή ενδιαφέρονται για πετρέλαιο και φυσικό αέριο, και το Ισραήλ βρίσκεται κυρίως στο νότο, μια σύγκρουση θα μπορούσε να συμβεί, στον αέρα. Οι μάχες με επανδρωμένα αεροσκάφη είναι λιγότερο πιθανές λόγω της υψηλής κλιμάκωσής τους, οπότε αν η μία πλευρά θέλει να πραγματοποιήσει μικρές επιθέσεις για λόγους προειδοποιήσεων, θα μπορούσε να συμβεί με drones».
Ο Άλον Ούνγκερ, πρόεδρος και ιδρυτής του Unmanned Vehicles Israel Defense (UVID) Conferences και ιδρυτής της κοινότητας UAV στο Ισραήλ, προειδοποιεί ότι «Αυτό που περιμένει στους ουρανούς της Συρίας δεν είναι το ίδιο με την Γάζα. Στον χώρο των drones, οι χώρες επιτρέπουν στον εαυτό τους πράγματα που δεν κάνουν αλλού».
Μια τέτοια σύγκρουση θα μπορούσε να αναδείξει περαιτέρω τα ισραηλινά και τουρκικά προϊόντα UAV, τα οποία είναι ήδη γνωστά σε όλους στην αγορά.
Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε από την ερευνήτρια Molly Campbell στο CNAS (Κέντρο για μια Νέα Αμερικανική Ασφάλεια) διαπίστωσε ότι το Ισραήλ ήταν ο κορυφαίος προμηθευτής drones (drones αυτοκτονίας) στον κόσμο μεταξύ 1995 και 2023, ενώ η Τουρκία, η οποία εισήλθε στην αγορά μόλις το 2018, προμήθευσε περισσότερα drones επίθεσης από οποιαδήποτε άλλη χώρα.
Η χρήση των drones Άγκυρας-Τελ Αβίβ σε πολεμικά μέτωπα
Τόσο τα ισραηλινά όσο και τα τουρκικής κατασκευής drones χρησιμοποιήθηκαν από το Αζερμπαϊτζάν για να νικήσουν την Αρμενία στον Δεύτερο Πόλεμο του Καραμπάχ το 2020.
Στη συνέχεια, στην αρχή του ρωσο-ουκρανικού πολέμου, τα τουρκικά Bayraktar TB2 εντυπωσίασαν, αλλά λίγους μήνες αργότερα οι Ρώσοι βρήκαν την κατάλληλη απάντηση.
Κατά τη διάρκεια της επιχείρησης του Ισραήλ στο Ιράν τον Ιούνιο, ισραηλινά drones κατασκευασμένα από τις IAI, Elbit Systems και Aeronautics κυριάρχησας τους ουρανούς του Ιράν, συμπεριλαμβανομένου του εναέριου χώρου μεγάλων πόλεων
Ο Δρ. Hay Eytan Cohen Yanarocak, ειδικός σε θέματα Τουρκίας στο Κέντρο Moshe Dayan του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ και στο Ινστιτούτο Στρατηγικής και Ασφάλειας της Ιερουσαλήμ, λέει ότι τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης είναι προσεκτικά ώστε να μην παρέχουν καμία πληροφόρηση σχετικά με τα ισραηλινά drones, παρόλο που η τοπική βιομηχανία δημιουργήθηκε με βάση ισραηλινά και αμερικανικά προϊόντα.
«Ο Ερντογάν χρησιμοποιεί την έκφραση «ο σκληρός ιδιοκτήτης μετατρέπει τον ενοικιαστή σε ιδιοκτήτη του διαμερίσματος κάπου αλλού». Δηλαδή, επειδή οι Τούρκοι βασίστηκαν στο Ισραήλ για να αποκτήσουν τα drones, και αυτά «δεν παρείχαν καλή υπηρεσία», έτσι οι Τούρκοι επέλεξαν να αναπτύξουν τα δικά τους drones», εξηγεί ο Δρ. Cohen Yanarocak.
«Σήμερα, είναι οραστή η επιτυχία των ισραηλινών επιθέσεων με drones κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Γάζα και τον Λίβανο.Ωστόσο οι Τούρκοι αποφεύγουν να επαινέσουν την ισραηλινή τεχνολογία. Αντίθετα, όταν ανοίγεις την έκθεση της Τουρκικής Ακαδημίας Πληροφοριών σχετικά με το θέμα της επιχείρησης του Ισραήλ στο Ιράν, βλέπεις ότι γνωρίζουν καλά την ισραηλινή πρόοδο και περιγράφουν λεπτομερώς τα μέσα και την αποτελεσματικότητά τους».
Η μάχη για τις εξαγωγές όπλων
Οι δύο χώρες μάχονται επίσης στις υψηλότερες κατατάξεις των παγκόσμιων αμυντικών εξαγωγών drones.
Στοιχεία από το Διεθνές Ινστιτούτο Έρευνας για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI) δείχνουν ότι το Ισραήλ κατατάσσεται όγδοο στους παγκόσμιους εξαγωγείς, με περίπου 3,1% του συνολικού εμπορίου την περίοδο 2020-2024, και η Τουρκία κατατάσσεται 11η με 1,7%.
Ωστόσο, μια εξέταση των τάσεων δείχνει ότι ενώ το Ισραήλ μειώθηκε ελαφρώς κατά περίπου 3,2% μεταξύ 2015 και 2019, οι Τούρκοι αυξήθηκαν κατά περίπου 0,8%.
Ο τομέας των drones ήταν μια σημαντική βάση στην αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας την περίοδο 2022-2024, αντιπροσωπεύοντας το 25%-33% όλων των τουρκικών αμυντικών εξαγωγών.
Αντίθετα, το Ισραήλ υστερεί σημαντικά, όπως αντικατοπτρίζεται στα επίσημα στοιχεία.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της SIBAT, τα drones αντιπροσώπευαν το 25% όλων των αμυντικών εξαγωγών του Ισραήλ το 2022, αλλά μειώθηκαν στο 4% το 2023 και μόνο στο 1% το 2024.
Αυτό παρά το γεγονός ότι, σύμφωνα με τον Unger, υπάρχουν περισσότερες από 300 εταιρείες στο ισραηλινό οικοσύστημα.
Η ισραηλινή βιομηχανία drones θα συγκεντρωθεί για την παραδοσιακή έκθεση UVID στην Expo Tel Aviv στις 26 Νοεμβρίου.
Τα δεδομένα πριν από την εκδήλωση, δείχνουν το εύρος των εκτεταμένων εξαγωγών drones των Τούρκων - δεκάδες drones Akinci και Aksungur, περίπου 100 drones Anka και περισσότερα από 600 Bayraktar TB2.
Τα Bayraktar TB2, Akinci και άλλα μοντέλα κατασκευάζονται από την Baykar Corp, της οποίας πρόεδρος και CTO είναι ο γαμπρός του Προέδρου Ερντογάν, Σελτζούκ Μπαϊρακτάρ. Αυτή η εταιρεία είναι ο ηγέτης στις εξαγωγές αμυντικών συστημάτων της Τουρκίας με μεγάλη διαφορά, με έσοδα 1,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2024.
Στη δεύτερη θέση βρίσκονται οι Τουρκικές Αεροδιαστημικές Βιομηχανίες (TUSAS), με έσοδα 750 εκατομμυρίων δολαρίων και στην τρίτη θέση η ναυπηγική εταιρεία ASFAT (644 εκατομμύρια δολάρια), η οποία βρίσκεται πίσω από τη δύναμη του τουρκικού ναυτικού.
«Τα drones ως κινητήρια δύναμη ανάπτυξης»
Ο Unger προωθεί το όραμα και την πολιτική στο Ισραήλ για τα «UAV ως εθνική κινητήρια δύναμη ανάπτυξης», το οποίο επιδιώκει να συνδέσει όλα τα υπουργεία σε μια οργανωμένη δραστηριότητα στον τομέα. Αυτό δεν αφορά μόνο το Υπουργείο Άμυνας, αλλά και το Υπουργείο Οικονομίας και Βιομηχανίας, το οποίο το έχει αναγνωρίσει ως πιθανή κινητήρια δύναμη ανάπτυξης στον αμυντικό τομέα. Ως εκ τούτου, το Defense and Cyber Cluster λειτουργεί στην Αρχή Ανάπτυξης του Υπουργείου Οικονομίας και στο Κοινό Επιτελείο, με επικεφαλής την Elinor Jacobson.
Λόγω των τάσεων στο Ισραήλ και παγκοσμίως, ο Unger ζητά μια αφύπνιση στον τομέα των drones μετά την έλλειψη ετοιμότητας στον τομέα των drones, η οποία αντικατοπτρίστηκε στην αρχή του πολέμου. Πριν από τον πόλεμο, υπήρχε μια συζήτηση σχετικά με το εάν τα drones θα έπρεπε να εγκαταλειφθούν εντελώς λόγω της διαθεσιμότητας σχετικά φθηνών κινεζικών προϊόντων, ιδίως του DJI, αλλά αμέσως μετά τις 7 Οκτωβρίου, έγινε εμφανής η ανάγκη για ανεξαρτησία του Ισραήλ.
Οι Τούρκοι έχουν την ικανότητα να παράγουν και να εξάγουν drones σε μεγάλους αριθμούς
Αναφορές στο εξωτερικό δείχνουν ότι η Τουρκία εξήγαγε αμυντικά προϊόντα σε 178 χώρες πέρυσι, μια αύξηση 103% από το 2015-2019. Οι κύριοι πελάτες της, σύμφωνα με το SIPRI, είναι τα ΗΑΕ, το Πακιστάν και το Κατάρ.
Εξαιρουμένων των ΗΑΕ, τα οποία αγοράζουν επίσης από το Ισραήλ, το Πακιστάν και το Κατάρ αντικατοπτρίζουν το πόσο διαφορετικές είναι οι κύριες εξαγωγικές αγορές της Τουρκίας και του Ισραήλ.
Σύμφωνα με το SIPRI, το 34% των ισραηλινών εξαγωγών την περίοδο 2020-2024 ήταν στην Ινδία, το 13% στις ΗΠΑ και το 8,1% στις Φιλιππίνες.
Στην τελευταία κλιμάκωση μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν τον Μάιο, τα ισραηλινά και τουρκικά όπλα γενικά και τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη ειδικότερα συγκρούστηκαν μετωπικά, και οι Ινδοί έμειναν ικανοποιημένοι.
Αυτό επηρέασε την απόφασή τους αυτή την εβδομάδα να υπογράψουν μια στρατηγική συμφωνία συνεργασίας μεταξύ των υπουργείων άμυνας των δύο χωρών, και τη φιλοδοξία της Ινδίας να προμηθευτεί νέα συστήματα από το Ισραήλ, ειδικά πυραύλους.
Διαφορές με την Άγκυρα
Ο αριθμός των διαφορετικών χωρών στις οποίες εξάγει η Τουρκία υποδεικνύει τις μεγάλες διαφορές μεταξύ της Διεύθυνσης Ελέγχου Εξαγωγών Άμυνας (DECC) του ισραηλινού Υπουργείου Άμυνας και της πιο αμερόληπτης στρατηγικής της Τουρκίας.
Η τελευταία είναι πρόθυμη να εξάγει σε σχεδόν οποιαδήποτε χώρα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που δεν έχουν τα κεφάλαια για να αγοράσουν έστω και ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος.
Για αυτές, οι Τούρκοι έχουν δημιουργήσει ένα μοντέλο στο οποίο μερικές φορές δίνουν ένα ή δύο μη επανδρωμένα αεροσκάφη «ως δώρο» σε μια υπανάπτυκτη χώρα, έτσι ώστε να αναγκάζεται να αγοράσει τις εργασίες συντήρησης από αυτούς.
Σε αντίθεση με αυτήν την αμερόληπτη πολιτική, ο Unger προειδοποιεί για τις συνέπειες της υπερβολικής ρύθμισης.
Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη χρησιμοποιούνται επίσης για πολιτικές αποστολές, και παρά όλα αυτά, λέει, ακόμη και ένα αλεξίπτωτο για ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος απαιτεί έγκριση από την DECC.
Στο παρελθόν, το Ισραήλ ήταν επίσης καινοτόμο όσον αφορά το μάρκετινγκ. Το 2010, οι ΗΠΑ απαίτησαν από τα μέλη του ΝΑΤΟ να παρέχουν ώρες πτήσης στο Αφγανιστάν.
Οι Γερμανοί στράφηκαν στο Ισραήλ και μίσθωσαν drones Heron 1 από την IAI. Ο Unger λέει: «Η μοναδικότητα του Ισραήλ εκφράστηκε επίσης σε καινοτόμες μεθόδους πωλήσεων. Η μίσθωση δεν είναι κάτι συνηθισμένο στον αμυντικό τομέα, δηλαδή πληρωμή με την ώρα. Ωστόσο, οι χώρες έχουν έκτοτε αναπτύξει δυνατότητες και υπάρχει μικρότερη ανάγκη για αυτήν».
Η Ελλάδα πρέπει να αρπάξει την ευκαιρία
Εκτίμησή μας είναι πως η χώρα μας θα πρέπει να μπεί για τα καλά στις χώρες αγοράς λίαν προηγμένων Ισραηλινών drones (UAV-UCAV-USV-UGV), σε αέρα-θάλασσα-ξηρά, αφού το Ισραήλ είναι σύμμαχος χώρα, διαθέτει τεράστια τεχνογνωσία και προϊόντα αποδεδειγμένης αξιοπιστίας στα πεδία των μαχών, τα οποία είναι σε θέση να επιβληθούν στα αντίστοιχα τουρκικά σε Αιγαίο και ΝΑ Μεσόγειο, εφόσον απαιτηθεί.