Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) ανακοίνωσε ότι το 2025 θα εκτοξεύσει την πρώτη διαστημική αποστολή ClearSpace-1, με στόχο να συλλέξει μεγάλα άχρηστα διαστημικά αντικείμενα που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τη Γη και συνιστούν δυνητική απειλή για τους δορυφόρους.
Θα πρόκειται για το πρώτο στον κόσμο ρομποτικό διαστημικό «σκουπιδιάρικο», το οποίο θα αναλάβει -έπειτα από συμφωνία με την ESA- να κατασκευάσει μια κοινοπραξία εταιρειών, με επικεφαλής την ελβετική ClearSpace, εταιρεία «τεχνοβλαστό» ερευνητών της Ελβετικής Ομοσπονδιακής Πολυτεχνικής Σχολής της Λωζάννης (EPFL). Η υλοποίηση του σχεδίου θα αρχίσει τον επόμενο Μάρτιο.
«Αυτή είναι η σωστή στιγμή για μια τέτοια αποστολή» δήλωσε ο επικεφαλής της ClearSpace Λικ Πιγκέ. «Το ζήτημα των διαστημικών θραυσμάτων είναι πιο πιεστικό από κάθε άλλη φορά. Σήμερα υπάρχουν σχεδόν 2.000 δορυφόροι σε λειτουργία στο διάστημα και περισσότεροι από 3.000 εκτός λειτουργίας. Και τα επόμενα χρόνια ο αριθμός των δορυφόρων θα πολλαπλασιαστεί, καθώς σχεδιάζονται μεγα-αστερισμοί εκατοντάδων ή ακόμη και χιλιάδων δορυφόρων, που θα τεθούν σε χαμηλή τροχιά γύρω από τη Γη για να παρέχουν ευρείας κάλυψης υπηρεσίες τηλεπικοινωνιών και παρατήρησης. Υπάρχει ξεκάθαρη ανάγκη για έναν "γερανό" που θα απομακρύνει τους εκτός λειτουργίας δορυφόρους από αυτήν την άκρως πολυσύχναστη περιοχή» πρόσθεσε.
Το υπό ανάπτυξη σκάφος, για το οποίο έδωσαν το «πράσινο φως» τα κράτη-μέλη της ESA στην πρόσφατη σύνοδο τους στη Σεβίλλη, θα αφαιρεί σε πρώτη φάση μόνο μεγάλα αδρανή διαστημικά αντικείμενα χαμηλής τροχιάς, τα οποία είναι ιδιοκτησίας της ESA. Δεν θα ασχοληθεί με τα πολύ πιο πολυάριθμα μικρότερα θραύσματα (τουλάχιστον 750.000), που ταξιδεύουν με ταχύτητα 20.000 χιλιομέτρων την ώρα.
«Φανταστείτε πόσο επικίνδυνη θα ήταν η ναυσιπλοΐα στις θάλασσες, αν όλα τα πλοία που είχαν χαθεί στην ιστορία, συνέχιζαν να βολοδέρνουν στην επιφάνεια του νερού» δήλωσε ο γενικός διευθυντής της ESA Γιαν Βέρνερ. «Αυτή είναι η κατάσταση σήμερα και δεν μπορεί να επιτραπεί να συνεχιστεί. Τα κράτη-μέλη της ESA παρείχαν την ισχυρή υποστήριξή τους σε αυτήν τη νέα αποστολή, η οποία επιπλέον ανοίγει τον δρόμο για να υπάρξουν νέες σημαντικές εμπορικές υπηρεσίες στο διάστημα μελλοντικά» πρόσθεσε.
«Ακόμη κι αν όλες οι διαστημικές εκτοξεύσεις σταματούσαν αύριο, οι προβλέψεις δείχνουν ότι ο συνολικός πληθυσμός των θραυσμάτων σε τροχιά θα συνεχίσει να αυξάνεται, καθώς οι συγκρούσεις ανάμεσα στα περιφερόμενα αντικείμενα δημιουργούν νέα θραύσματα. Είναι ανάγκη να αναπτύξουμε τεχνολογίες που θα αποτρέπουν τη δημιουργία νέων θραυσμάτων και θα απομακρύνουν τα ήδη υπάρχοντα θραύσματα από εκεί πάνω» ανέφερε η Λουίζα Ινοσέντι, επικεφαλής της Πρωτοβουλίας «Clean Space» (Καθαρό Διάστημα) της ESA.
«Οι μελέτες της NASA και της ESA δείχνουν ότι ο μοναδικός τρόπος να σταθεροποιηθεί το περιβάλλον των τροχιακών αντικειμένων είναι να απομακρύνουμε τα μεγάλα ''σκουπίδια''. Η νέα αποστολή της ESA θα μας επιτρέψει να αναπτύξουμε αυτές τις τεχνολογίες, επιτυγχάνοντας στην πορεία μια παγκόσμια πρωτιά» πρόσθεσε.
Ο πρώτος στόχος της αποστολής του σκάφους ClearSpace-1 θα είναι το Vespa (Vega Secondary Payload Adapter), το ανώτερο τμήμα του πυραύλου Vega της ESA, το οποίο είχε εγκαταλειφθεί σε ύψος περίπου 800 χιλιομέτρων το 2013. Έχει βάρος 100 κιλών, μέγεθος μικρού δορυφόρου και απλό σχήμα, που το καθιστά κατάλληλο για πρώτο στόχο. Οι επόμενες αποστολές θα επιχειρήσουν να συλλέξουν μεγαλύτερα και δυσκολότερα «σκουπίδια», έως ότου τελικά καταστεί εφικτό κάθε «βόλτα» του σκάφους να μαζεύει όχι μόνο ένα αλλά περισσότερα διαστημικά αντικείμενα.
Το ClearSpace-1, κόστους 120 εκατομμυρίων ευρώ, θα διαθέτει τέσσερις ρομποτικούς βραχίονες με τους οποίους θα αρπάζει τα αντικείμενα και θα τα σύρει εκτός τροχιάς. Αρχικά τόσο το «σκουπιδιάρικο» όσο και το «σκουπίδι» του θα καίγονται, καθώς θα εισέρχονται στη γήινη ατμόσφαιρα. Ωστόσο, επειδή αυτό είναι προφανώς δαπανηρό, σε επόμενο στάδιο το σκάφος θα εκτινάσσει το «σκουπίδι» στην ατμόσφαιρα, ενώ το ίδιο θα συνεχίζει το έργο του διαστημικού καθαρισμού.
