Μια «ανάσα» από τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα έχει φτάσει η αφρικανική πανώλη των χοίρων, και στις αρμόδιες κτηνιατρικές υπηρεσίες έχει σημάνει συναγερμός, καθώς θεωρείται ιδιαίτερα πιθανό ως αναπόφευκτο ότι σύντομα το επικίνδυνο ιογενές νόσημα θα περάσει στο ελληνικό έδαφος.
Τα δύο πιο πρόσφατα κρούσματα στη Βουλγαρία βρίσκονται λιγότερα από 50 χιλιόμετρα μακριά από τα σύνορα με την Ελλάδα, και σε απόσταση 60 χιλιομέτρων από την πόλη της Κομοτηνής και 70 από το Κάτω Νευροκόπι της Δράμας. Με δεδομένο ότι πολλοί κάτοικοι των περιοχών αυτών πηγαίνουν συχνά στη Βουλγαρία για την προμήθεια κρέατος και άλλων τροφίμων, η Διεύθυνση Κτηνιατρικής της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης με επείγουσα ανακοίνωσή της χτυπάει καμπανάκι κινδύνου και ζητά την κατά γράμμα τήρηση των μέτρων προφύλαξης προκειμένου να αποφευχθεί η μεταφορά του ιού με τρόφιμα, υλικά και οχήματα.
«Δυστυχώς πρόκειται για περιοχές όπου πηγαίνουν καθημερινά συμπολίτες μας για ψώνια ή για βόλτα. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή»
Η υπηρεσία καλεί τους πολίτες να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στις επισκέψεις τους στις επαρχίες Κάρτζαλη, Μπορινό και Ντόσπατ, όπου εμφανίστηκαν οι τρεις πρόσφατες εστίες, όπως και σε όλες τις περιοχές της γειτονικής χώρας, όπου έχουν εντοπιστεί κρούσματα. «Δυστυχώς πρόκειται για περιοχές όπου πηγαίνουν καθημερινά συμπολίτες μας για ψώνια ή για βόλτα. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή. Ο ιός μπορεί να μεταφερθεί όχι μόνο με κρέας, αλλά και με τις ρόδες αυτοκινήτου ή με τα ρούχα κάποιου που επισκέφθηκε μια μολυσμένη μονάδα όπου δεν έχουν εμφανιστεί ακόμη κρούσματα. Είναι ιδιαίτερα ανθεκτικός, μπορεί να επιζήσει στο περιβάλλον ακόμα και μήνες», επεσήμανε στο ethnos.gr ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Κτηνιατρικής Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, Αχιλλέας Σαχπατζίδης.
Η υπηρεσία επισημαίνει πως απαγορεύεται αυστηρά η μεταφορά χοιρινού κρέατος, προϊόντων κρέατος και κρέατος αγριόχοιρου, μη θερμικά επεξεργασμένων, χωρίς ειδική επισήμανση, από τη Βουλγαρία και άλλες χώρες με κρούσματα αφρικανικής πανώλης. Για το λόγο αυτό έχουν ενταθεί οι έλεγχοι στα σημεία εισόδου της χώρας (Εξοχή, Άγιο Κωνσταντίνο, Νυμφαία, Ορμένιο, Καστανιές, Κήποι και Κυπρίνος), σε συνεργασία με την αστυνομία και τις αρμόδιες τελωνειακές Αρχές.
Την περασμένη Παρασκευή, 20 Σεπτεμβρίου, επιβεβαιώθηκε μια νέα εστία του ιού στο χωριό Μόμχιλγκραντ (Momchilgrad) της Περιφέρειας Κάρτζαλη, η οποία αφορά 10 οικόσιτους χοίρους που πέθαναν λόγω του νοσήματος, Η περιοχή απέχει 49 χιλιόμετρα από τη μεθοριακή διάβαση της Νυμφαίας Ροδόπης και 61 χιλιόμετρα από την πόλη της Κομοτηνής.
Νωρίτερα, στις 8 Αυγούστου, είχε επιβεβαιωθεί εστία σε αγριόχοιρο στις επαρχίες Μπορινό (Borino) και Δόσπατ (Dospat), βόρεια της Δράμας. Το Δόσπατ απέχει 71 χιλιόμετρα από το Κάτω Νευροκόπι.
«Τα κρούσματα στη Βουλγαρία αυξάνονται συνεχώς (38 ήδη σε οικόσιτους χοίρους και 61 σε αγριόχοιρους για το 2019) και η Αφρικανική Πανώλη των Χοίρων πλησιάζει σταδιακά τα σύνορα της Περιφέρειας και φυσικά της χώρας», επισημαίνει στην ανακοίνωσή της η Διεύθυνση Κτηνιατρικής και τονίζει με έμφαση πως «η σοβαρότητα του νοσήματος δεν επιτρέπει τον εφησυχασμό των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών, των Περιφερειακών και Δημοτικών Αρχών, των χοιροτρόφων, κυνηγών, επαγγελματιών και όλων των εμπλεκόμενων φορέων»
Σύμφωνα με τον κ.Σαχπατζίδη, τόσο στην παραμεθόριο περιοχή όσο και στο σύνολο της Περιφέρειας δεν υπάρχουν μεγάλες συστηματικές εκμεταλλεύσεις, ενώ ως φυσική «ασπίδα» λειτουργεί και η παρουσία της μουσουλμανικής μειονότητας στους νομούς Ροδόπης και Ξάνθης, που δεν καταναλώνει χοιρινό κρέας και δεν διαθέτει οικόσιτες εκτροφές. «Ωστόσο, πολλοί συμπολίτες μας των περιοχών αυτών, χριστιανοί και μουσουλμάνοι, είναι κυνηγοί και υπάρχει κίνδυνος να μεταφέρουν κάποιο μολυσμένο θήραμα», σημείωσε ο ίδιος.
Η αφρικανική πανώλη των χοίρων
Πρόκειται για ιογενές νόσημα μεγάλης μεταδοτικότητας, που προσβάλει χοίρους και αγριόχοιρους. Παρόλο που δεν προσβάλλει τον άνθρωπο ή άλλα είδη ζώων, αποτελεί σημαντική απειλή για την κτηνοτροφία, με σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις, καθώς είναι ανίατη και χαρακτηρίζεται από υψηλή θνητότητα και μεταδοτικότητα, ενώ η εκρίζωσή της απαιτεί δεκαετίες προσπαθειών.
Ο ιός επιβιώνει για μεγάλο διάστημα στο περιβάλλον κυρίως σε νεκρούς ιστούς χοιρινών και μεταδίδεται πολύ εύκολα, με κατανάλωση μολυσμένης τροφής, με άμεση επαφή ασθενών ζώων με υγιή ζώα, έμμεσα με μολυσμένα οχήματα, ρούχα, υποδήματα, εξοπλισμό, ζωοτροφές καθώς και με έντομα
Τα συμπτώματα εκδηλώνονται με πυρετό, ανορεξία, κατάπτωση, αιφνίδιους θανάτους, έμετο, αιμορραγία από μύτη ή το έντερο, διάρροια, ερυθρό χρωματισμό στο δέρμα (αυτιά, ρύγχος, ουρά, άκρα, κοιλιά, στήθος), οιδήματα και ερυθρότητα στα μάτια, δυσκολία στην αναπνοή, βήχα, αποβολές ή πρόωρους τοκετούς. Η θνησιμότητα των προσβεβλημένων ζώων αγγίζει το 100% ενώ δεν υπάρχει θεραπεία, ούτε εμβόλιο
Το νόσημα ενδημεί στην ανατολική υποσαχάρια Αφρική και άρχισε να απειλεί την Ευρώπη μετά το 2007, όταν πρωτοεμφανίστηκε στη Γεωργία και στη νότια Ρωσία. Εκτιμάται πως εισήχθη εκεί με υπολείμματα μαγειρείων από εμπορικά πλοία, προερχόμενα από τη Νοτιοανατολική Αφρική. Η νόσος εξαπλώθηκε σε όλες τις χώρες του Καυκάσου και μεταδόθηκε αρχικά σε Ουκρανία, Λευκορωσία, Λετονία, Εσθονία, Πολωνία και Ρουμανία και στη συνέχεια σε χώρες της Κεντρικής Ευρώπης όπως η Τσεχία, αλλά και στη Σαρδηνία. Από πέρυσι άρχισαν να εμφανίζονται κρούσματα στις βόρειες περιοχές της Βουλγαρίας, τα οποία γρήγορα εξαπλώθηκαν προς τα νότια, φτάνοντας στην «πόρτα» της Ελλάδας.
Ως πιθανότεροι τρόποι για την είσοδο και εξάπλωση του νοσήματος στην Ελλάδα θεωρούνται από τη μια οι αγριόχοιροι που δεν γνωρίζουν από σύνορα και μετακινούνται από χώρα σε χώρα, και από την άλλη η σίτιση οικόσιτων χοίρων με υπολείμματα τροφών που περιέχουν τον ιό.
Επίσης, μπορεί να μεταδοθεί με τσιμπούρια, κουνούπια και μύγες, καθώς και με την επαφή υγιών ζώων με ασθενή, μέσω των εκκρίσεων.
Η εκρίζωση του ιού, σε περίπτωση εισόδου σε μια περιοχή είναι πολύ δύσκολη και περιλαμβάνει δραστικά μέτρα όπως νεκρές ζώνες σε μεγάλη ακτίνα από την εστία της μόλυνσης, απαγόρευση μετακινήσεων, θανάτωση ζώων κ.ά. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ιβηρική χερσόνησο, όπου εμφανίστηκε η αφρικανική πανώλη στα μέσα της δεκαετίας του 1950, οι αρχές χρειάστηκαν πάνω από τρεις δεκαετίες μέχρι να την εκριζώσουν.
Μέτρα βιοασφάλειας
Οι Αρμόδιες Κτηνιατρικές Αρχές της εξετάζουν κλινικά σε τακτά χρονικά διαστήματα όλες τις χοιροτροφικές εκμεταλλεύσεις δίνοντας ιδιαίτερο βάρος σε όσες βρίσκονται κοντά στα σύνορα Ελλάδας-Βουλγαρίας και Ελλάδας-Τουρκίας. Όλοι οι χοίροι που πρόκειται να μετακινηθούν από τις περιοχές επιτήρησης προς άλλες περιοχές εξετάζονται πρώτα κλινικά
Οι ιδιοκτήτες εκμεταλλεύσεων χοίρων (συστηματικών και οικόσιτων πρέπει) να εφαρμόζουν συνεχώς τα μέτρα βιοπροφύλαξης. Αυτά περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, περίφραξη που εμποδίζει την είσοδο άλλων ζώων στην εκμετάλλευση, μετακινήσεις μόνο με επίσημα κτηνιατρικά έγγραφα, χώρος απομόνωσης για νεοεισαχθέντα ζώα, τακτικό καθαρισμό και απολύμανση χώρων και οχημάτων, τάφροι απολύμανσης, καταπολέμηση τρωκτικών κ.ά.
Καθοριστική είναι η συμβολή των κυνηγών, που οφείλουν να ενημερώνουν άμεσα τις αρμόδιες Αρχές σε περίπτωση εντοπισμού μεγάλου αριθμού ασθενών, νεκρών ή τραυματισμένων αγριόχοιρων σε δάσος ή οδικό δίκτυο. Επίσης, στη διάρκεια του κυνηγιού, απαγορεύεται να πετούν στο περιβάλλον υπολείμματα θηραμάτων αγριόχοιρων, να ταϊζουν κυνηγετικά σκυλιά με πτώματα νεκρών αγριόχοιρων κ.ά.
Για όσους παραβιάζουν τη σχετική νομοθεσία επιβάλλονται διοικητικές και ποινικές κυρώσεις.
