Γονείς εξανάγκαζαν μικρά παιδιά να προσποιούνται τα άρρωστα για να πάρουν άδεια παραμονής στη Σουηδία.
Μέχρι στιγμής, το φαινόμενο παιδιών με «σύνδρομο παραίτησης» έχει καταγραφεί σχεδόν αποκλειστικά στη Σουηδία και χρησιμοποιείται ευρέως ως επιχείρημα για μια πιο επιεική πολιτική ασύλου.
Τουλάχιστον μερικά από τα προσφυγόπουλα με λεγόμενο «σύνδρομο παραίτησης» που εμφανίζονται απαθή και τα οποία μυστηριωδώς αρρώστησαν όταν απορρίφθηκε το αίτημα ασύλου των οικογενειών τους στη Σουηδία, αναγκάστηκαν να υποδυθούν ότι ασθένησαν για να αποκτήσουν οι οικογένειές τους άδεια παραμονής, όπως αποκάλυψε δημοσιογραφική έρευνα.
Ένας άνδρας από τη Σερβία και μια γυναίκα από την Αρμενία μοιράστηκαν παλαιότερες τραυματικές εμπειρίες τους όταν αναγκάστηκαν από τους γονείς τους να υποδυθούν ότι είναι ασθενείς για να αποκτήσουν άδεια παραμονής. Μιλώντας στο περιοδικό Filter, έκαναν λόγο για «κόλαση».
«Δεν μου επιτράπηκε να ανοίξω τα μάτια μου. Αλλά επειδή δεν μπορούσα πάντα να τα κρατήσω κλειστά, έφαγα ένα σκληρό χαστούκι στο λαιμό», παραδέχθηκε ο άνδρας.
Όπως πρόσθεσε, αναγκάστηκε να καθίσει σε αναπηρικό αμαξίδιο, δεν του δόθηκε αρκετό φαγητό και δεν του επετράπη να συναντήσει φίλους. Επίσης, οι γονείς του έλεγαν ψευδώς ότι είχε επιληπτικές κρίσεις.
«Προσευχήθηκα στο Θεό να πει κάποιος στον πατέρα μου: “Τι κάνεις, το παιδί σου είναι υγιές;”. Ήταν εκπαιδευμένοι γιατροί, θα έπρεπε να το είχαν παρατηρήσει. Αλλά κανείς δεν είπε τίποτα», υπενθύμισε ο άνδρας».
Σε ηλικία 12 ετών, προσπάθησε να αυτοκτονήσει, αλλά επέζησε. Σήμερα, εγκατέλειψε την οικογένειά του και του χορηγήθηκε άδεια διαμονής το 2015.
Η γυναίκα από την Αρμενία περιέγραψε από την πλευρά της μια παρόμοια ιστορία. Το φθινόπωρο του 2009, όταν ήταν 10 ετών, ο πατέρας και η μητριά της αποφάσισαν ότι θα εμφανιζόταν απαθής. Αναγκάστηκε να σταματήσει το σχολείο και της επιβλήθηκαν διάφοροι κανόνες: μην μιλάς, μην χαμογελάς, ποτέ μην πηγαίνεις μόνη, μην απαντάς σε τίποτα.
«Θυμάμαι ότι η μητριά μου μαγείρευε και η μυρωδιά του φαγητού ήταν παντού, αλλά δεν μπορούσα να φάω. Μερικές φορές ξεγλιστρούσα για να αρπάξω ένα κομμάτι ψωμιού ή κάτι τέτοιο, γιατί πεινούσα τόσο πολύ» διηγήθηκε η γυναίκα στο Filter.
Ο σκοπός ήταν να πάρει άδεια παραμονής, αλλά μετά από ένα χρόνο, ο πατέρας φοβόταν να βρεθεί εκτεθειμένος πως το κορίτσι έγινε και πάλι «υγιές». Αργότερα τοποθετήθηκε σε οικογενειακό σπίτι και της χορηγήθηκε άδεια παραμονής.
Το φαινόμενο των παιδιών που εμφανίζουν απάθεια, γνωστό και ως «καταθλιπτική αποστασιοποίηση», έχει καταγραφεί σχεδόν αποκλειστικά στη Σουηδία, πυροδοτώντας μια ιατρική και πολιτική συζήτηση. Ενώ κάποιοι ισχυρίστηκαν ότι τα παιδιά ήταν πράγματι άρρωστα, άλλοι εκτιμούν ότι ήταν απλώς ένα κομματάκι στο παιχνίδι του ασύλου, με τα παιδιά να χειραγωγούνται.
Η πρώτη τέτοια περίπτωση καταγράφηκε το 1998 σε ένα 15χρονο αγόρι από την Τσετσενία, που δεν έτρωγε ούτε μιλούσε και είχε σταματήσει να περπατά. Ωστόσο, τέσσερις εβδομάδες μετά την χορήγηση της άδειας παραμονής στην οικογένειά του, ο 15χρονος ήταν και πάλι υγιής.
Κρατική έρευνα του 2005 ανέφερε ότι τα παιδιά στην ιατρική μονάδα προσφύγων στο Γκέλιβαρ σταματούσαν εκούσια το με την ελπίδα να βοηθηθεί η παραμονή της οικογένειάς τους στη Σουηδία.
Την ίδια χρονιά, το Εθνικό Συμβούλιο Κοινωνικών Υπηρεσιών εξέδωσε την ακόλουθη οδηγία: «Παρόλο που δεν υπάρχει συναίνεση ως προς το πόσο συχνή είναι η συμπεριφορά χειραγώγησης, είναι σημαντικό οι υπεύθυνοι για τη φροντίδα των αιτούντων άσυλο να λαμβάνουν πάντα υπόψη αυτή τη δυνατότητα».
Ακόμη, πολλοί επαγγελματίες, συμπεριλαμβανομένου του ψυχιάτρου Λαρς Γέλσον, ο οποίος παρακολουθούσε το αγόρι από την Τσετσενία που έγινε το πρώτο παιδί πρόσφυγας που εμφάνιζε απάθεια, υποστηρίζουν ότι οι άνθρωποι πρέπει να είναι ανοικτοί σε όλες τις εξηγήσεις. Περιέγραψε αρκετούς ασθενείς ως «πραγματικά αρρώστους και με τραύματα».
Αν και η συζήτηση έχει μειωθεί κάπως τα τελευταία χρόνια, αρκετά εκατοντάδες παιδιά δέχθηκαν θεραπεία για «σύνδρομο παραίτησης».
