Μία από τις εντυπωσιακότερες και μεθοδικότερες διαρρήξεις στα ελληνικά εγκληματολογικά χρονικά. Ο δημοσιογραφικός κόσμος τότε τη χαρακτήρισε ως το «ριφιφί του αιώνα», ενώ σήμερα θα μπορούσε να θυμίζει τη δημοφιλή σειρά «La Casa de Papel». Η υπόθεση μέχρι σήμερα παραμένει ανεξιχνίαστη και δικαστικά θεωρείται παραγεγραμμένη.
Ήταν πρωί της 21ης Δεκεμβρίου του 1992, όταν οι υπάλληλοι του κεντρικού καταστήματος της Τράπεζας Εργασίας, στην οδό Καλλιρρόης 19 στην Αθήνα, διαπιστώνουν - έκπληκτοι – ότι είχε παραβιαστεί το θωρακισμένο θησαυροφυλάκιο. Εκεί, βρίσκονταν οι θυρίδες πελατών της τράπεζας. Οι 301 από τις 1.151 θυρίδες ήταν ανοιγμένες και το πολύτιμο περιεχόμενό τους είχε κάνει φτερά. Η αξία των κλοπιμαίων υπολογίστηκε ότι άγγιζε τα 5.000.000.000 δραχμές.
Οι δράστες, όπως αποκαλύφθηκε από τις έρευνες, είχαν εισέλθει στην τράπεζα από ένα τούνελ που είχαν ανοίξει από την κοίτη του ποταμού Ιλισσού, που περνά κάτω από την οδό Καλλιρρόης. Γεγονός που προκάλεσε μεγάλη έκπληξη όχι μόνο το πανελλήνιο που παρακολουθούσε αγωνιωδώς την εξέλιξη της υπόθεσης αλλά και στις Αρχές.
Φωτο-ντοκουμέντο από το «Ριφιφί του αιώνα»
Σήραγγα 25 μέτρων και ένα βαγονέτο
Οι δράστες προκειμένου να πραγματοποιήσουν το «το ριφιφί του αιώνα», όπως χαρακτηρίστηκε τότε η εντυπωσιακή διάρρηξη από τον δημοσιογραφικό κόσμο, είχαν σκάψει μία σήραγγα που είχε μήκος περί τα 25 μέτρα και ήταν αριστοτεχνικά κατασκευασμένη. Μάλιστα, κατά μήκος της διαδρομής της είχαν τοποθετήσει ράγες και με ένα βαγονέτο έβγαζαν τα μπάζα έξω.
Ο τρόπος που επέλεξαν να πραγματοποιήσουν τη διάρρηξη γέννησε πολλά ερωτήματα, καθώς κανείς δεν φαίνεται να είχε παρατηρήσει κάποιου τέτοιου είδους εργώδη κατασκευή στην περιοχή. Σύμφωνα μάλιστα με τους υπολογισμούς της αστυνομίας, για να σκαφτεί το τούνελ χρειάστηκαν πάνω από 10 ημέρες έως και τρεις μήνες.
Όπως προέκυψε από τα στοιχεία των ερευνών, οι δράστες μπήκαν στο κεντρικό υποκατάστημα της Τράπεζας Εργασίας το Σαββατοκύριακο 19 και 20 Δεκεμβρίου, όπου ανενόχλητοι διέρρηξαν τις θυρίδες που τους ενδιέφεραν χωρίς να αφήσουν το παραμικρό ίχνος. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο συναγερμός χτύπησε αρκετές φορές, αλλά οι αρμόδιοι το θεώρησαν ως βλάβη.
Δημοσίευμα της εφημερίδας «Τα Νέα» για την εντυπωσιακή ληστεία
Τα κλοπιμαία και οι εμπλεκόμενοι
Κυριακή 12 Ιανουαρίου 1993, και ενώ οι έρευνες μέχρι στιγμής προχωρούν στα «τυφλά», ανακαλύπτονται - τυχαία - σε ερημική περιοχή κοντά σε παραλία της Βραυρώνας άδειες κοσμηματοθήκες, ομόλογα, επιταγές και άλλα έγγραφα. Ήταν προφανώς άχρηστα για τους δράστες, αλλά χρήσιμα για τις αρχές, που ήλπιζαν ότι θα τους οδηγήσουν σε κάποιο αξιοποιήσιμο στοιχείο. Αυτό όμως δεν συνέβη. Οι αρχές θεώρησαν σχεδόν βέβαιο ότι οι δράστες είχαν καταφέρει να διαφύγουν με τα κλοπιμαία στο εξωτερικό, χρησιμοποιώντας κάποιο ταχύπλοο σκάφος.
Ιούνιος του 1994, η υπόθεση λαμβάνει νέα τροπή και αναπτερώνονται οι ελπίδες των αρχών για την εξιχνίασή της. Ένας κρατούμενος για απάτες στις φυλακές Κορυδαλλού, ο Σύρος Τζουμάκ Χαλίντ, προέβη σε αποκαλύψεις. Ο Χαλίντ ισχυρίστηκε ότι πήρε μέρος στη μεγάλη κλοπή στην Καλλιρόης κι ενέπλεξε διευθυντικά στελέχη της τράπεζας και επιχειρηματίες, περί τα 17 άτομα.
Ο Τζουμάχ Χαλίντ υπέδειξε τους ενόχους, αλλά αποδείξεις δεν βρέθηκαν ποτέ
Οι συλλήψεις και τα κενά στην υπόθεση
Η δικαιοσύνη κινήθηκε ταχύτατα και τον Αύγουστο του 1994 ο ανακριτής της υπόθεσης εξέδωσε εντάλματα σύλληψης για τον υποδιευθυντή του υποκαταστήματος της Τράπεζας Εργασίας, Αναγνώστη Καλαφάτη, τους επιχειρηματίες Στέλιο Κολοβό, Διονύση Παπασταματάτο και Εμμανουήλ Σπανουδάκη και τον υπάλληλο των ΕΛΤΑ Λάμπρο Κότσαλο.
Από τη δικαστική έρευνα προέκυψαν μόνο ενδείξεις για ανάμιξή τους στο ριφιφί. Ο Καλαφάτης και ο Παπασταματάτος προφυλακίστηκαν, ο Κότσαλος αφέθηκε προσωρινά ελεύθερος με περιοριστικούς όρους, ενώ οι άλλοι δύο δεν προσήλθαν να απολογηθούν.
Από τον Νοέμβριο του 1944, όμως, η υπόθεση ακολούθησε αντίστροφη πορεία. Σε συνέντευξή του στην τηλεόραση του ANT1, ο Χαλίντ αναίρεσε τα όσα έχει καταθέσει για την υπόθεση και στις 25 Ιανουαρίου 1995 το επιβεβαίωσε και ενώπιον των δικαστικών αρχών. Λίγες ημέρες νωρίτερα οι Καλαφάτης και Παπασταματάτος είχαν αποφυλακιστεί, ενώ τον Απρίλιο του ίδιου χρόνου συνελήφθη ο Κολοβός, ο οποίος είχε καταφύγει στο εξωτερικό για να συγκεντρώσει στοιχεία, όπως είπε, που θα αποκάλυπταν την αθωότητά του.
Δείτε βίντεο για την υπόθεση:
Το φθινόπωρο του ίδιου χρόνου η δικαστική αυλαία της υπόθεσης έπεσε με βούλευμα του Συμβουλίου Εφετών, σύμφωνα με το οποίο οι πέντε κατηγορούμενοι του ριφιφί της Τράπεζας Εργασίας απαλλάχθηκαν των κατηγοριών.
Η μη εξιχνίαση της υπόθεσης έπλασε πολλά σενάρια για τους πιθανούς δράστες, από Ιταλούς και Ρώσους μαφιόζους με Έλληνες συνεργούς μέχρι μέλη τρομοκρατικών οργανώσεων. Όσο για την τύχη της Τράπεζας Εργασίας, που είχε ιδρυθεί το 1975 από ομάδα κεφαλαιούχων με επικεφαλής τον τραπεζίτη Κωνσταντίνο Καψάσκη, το 2000 απορροφήθηκε από τη Eurobank.
