Μια πολύ ενδιαφέρουσα ανάλυση περί της κατάστασης μεταξύ των εκκλησιών στην Ουκρανία, τη Ρωσία και.... την Τουρκία (εννοώντας το Φανάρι) κάνει το περιοδικό "The Economist" και διεισδύει στο πως οι εκκλησιαστικές κόντρες συνδέονται με την παγκόσμια πολιτική.
Το άρθρο σημειώνει εξ αρχής πως "το δώρο της υπέρβασης των φραγμών διαφεύγει από τους ορθόδοξους Χριστιανούς του κόσμου" και κάνει λόγο για "γεωπολιτικά ή απλά προσωπικά προβλήματα για τους χριστιανούς της Ανατολής ή τουλάχιστον για τους ιεράρχες τους".
Σύμφωνα με τον Economist η παγκόσμια διάσπαση που προέκυψε μέσα στον Ορθόδοξο Χριστιανισμό πριν από έξι μήνες αναφορικά με την εκκλησιαστική δικαιοδοσία στην Ουκρανία δεν δείχνει κανένα σημάδι επούλωσης. Το κακό καθεστώς των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ των περιφερειακών δυνάμεων σίγουρα δεν βοηθά. Το Πατριαρχείο Μόσχας διέκοψε απότομα τις σχέσεις του με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίου, που εδρεύει στην Κωνσταντινούπολη, αφότου αναγνώρισε την ύπαρξη ανεξάρτητης ουκρανικής εκκλησίας. Η διάσπαση έχει οδηγήσει τις 12 άλλες αυτοδιοικούμενες Ορθόδοξες εκκλησίες σε μια δύσκολη θέση και θα χρειαστεί να επιλέξουν μεταξύ των δύο Πατριαρχείων, με αποτέλεσμα η ένταση να έχει διαδοθεί στον ορθόδοξο κόσμο.
Μέχρι στιγμής, καμία εκκλησία δεν ακολούθησε το Οικουμενικό Πατριαρχείο αναγνωρίζοντας πλήρως το νέο ουκρανικό εκκλησιαστικό σώμα, αλλά δεν ακολούθησε ούτε τη Μόσχα διακόπτοντας εντελώς τους δεσμούς με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο.
Σύμφωνα με τον Economist το Πατριαρχείο Μόσχας, το οποίο προσεγγίζει την προεδρία του Βλαντιμίρ Πούτιν και μερικές φορές τον υπερασπίζεται, δείχνει τακτικά περιφρόνηση στον ομόλογό του στην Κωνσταντινούπολη κατηγορώντας τον πως ενεργεί ως πρεσβευτής της αμερικανικής διπλωματίας. Σημειώνεται δε πως το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών υποστήριξε το δικαίωμα των Ουκρανών να οργανώσουν τη δική τους ανεξάρτητη εκκλησία οργίζοντας περαιτέρωτην Μόσχα..
Στην πραγματικότητα, εξεηγεί ο Economist, οι επιθέσεις των Μοσχοβίτων υπερισχύουν της θέσης της Κωνσταντινούπολης, η οποία πρέπει να διατηρήσει μια ευαίσθητη ισορροπία μεταξύ πολλών διαφορετικών δυνάμεων, προκειμένου να επιβιώσει ως μικρός χριστιανικός θύλακας σε μια μουσουλμανική χώρα.
Αλλά τις προσεχείς εβδομάδες το προφίλ του Οικουμενικού Πατριάρχη στον δυτικό και αγγλοφωνο κόσμο θα ενισχυθεί. Η μέση ηλικία των νέων αντιπροσώπων του στη Νέα Υόρκη, το Λονδίνο και το Σίδνεϊ θα πέσει σχεδόν στο όριο των 40χρονων. Ο Mike Pompeo, ο υπουργός Εξωτερικών του Προέδρου Donald Trump, κάλεσε τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο στην Αμερική τον Ιούλιο για μια ομιλία για το περιβάλλον. Η επιλογή του θέματος θα έρθει πιο φυσικά στον επισκέπτη, μια σταθερή λάμψη, παρά στον οικοδεσπότη.
Στο πλαίσιο μιας προφανούς προσπάθειας για την αντιμετώπιση της ισορροπίας των μουσουλμανικών επιρροών στον ορθόδοξο κόσμο, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος τις τελευταίες εβδομάδες βελτίωσε ορατά τις σχέσεις του με τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Ιερώνυμο, επιδιορθώνοντας τις αινιγματικές τους διαμάχες πάνω από την εκκλησιαστική δικαιοδοσία σε μέρη της Ελλάδας. Αυτό άνοιξε τον δρόμο για τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο να βρεθεί δίπλα στον προκαθήμενο της νέας ουκρανικής εκκλησίας, τον Επιφάνιο και πολλούς άλλους ιεράρχες του Βαρθολομαίου, σε εορτασμούς στην Κωνσταντινούπολη για την προσωπική γιορτή του Οικουμενικού Πατριάρχη στις 11 Ιουνίου. Αν κρίνουμε από την αντίδραση στα κοινωνικά μέσα, αυτό το αθώο φαινομενικά γεγονός προκάλεσε πολύ μανία στο στρατόπεδο των Μοσχοβίτων και μεγάλη ευχαρίστηση στον αντίπαλο, λέει ο Economist.
Εν τω μεταξύ, στην Ουκρανία, οι εκκλησιαστικές διαμάχες εκτυλίσσονται με έναν συχνά περίεργο τρόπο. Το άρθρο αναφέρει πως η αντιπαράθεση στροβιλίζεται γύρω από το 90χρονο Φιλάρετο (Denysenko), "έναν βετεράνο και ακόμα δυνατό παίκτη στην υψηλή πολιτική της Ορθοδοξίας από τη σοβιετική εποχή".
Έχοντας αποτύχει να γίνει Πατριάρχης της Μόσχας, οδήγησε μια αποσχισθείσα ουκρανική εκκλησία το 1992 και χαρακτήρισε τον εαυτό του Πατριάρχη Κιέβου, έναν τίτλο που αναγνωρίζουν λίγοι άνθρωποι έξω από την Ουκρανία. Τους τελευταίους μήνες, εξέφρασε την πικρή απογοήτευσή του για το γεγονός ότι δεν ανέλαβε ως επικεφαλής της νεοϊδρυθείσας Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ουκρανία και αμφισβήτησε ανοιχτά την εξουσία του 40χρονου Επιφάνιου, ο οποίος ήταν κάποτε ο στενός βοηθός του, λέει ο Economist.
Κατά τη διεκπεραίωση αυτών των ενδο-ουκρανικών διαμαρτυριών, οι ιεράρχες στην Κωνσταντινούπολη αναγνώρισαν τον Φίλαρετο ως έγκυρο κληρικό, αλλά απέρριψαν κατηγορηματικά τον ισχυρισμό του για τον τίτλο του Πατριάρχη, λέει το άρθρο, ενώ χαρακτηρίζει την αντίδραση της Μόσχας "σουρεαλιστική" αφού παρόλο που οι ΜΟσχοβίτες εξακολουθούν να αρνούνται τους ισχυρισμούς του Denysenko ότι έχει οποιοδήποτε είδος επισκοπικής λειτουργικής κατάστασης, αναφέρουν με χαρούμενη ικανοποίηση την εκστρατεία του ζωηρού γέρου να υπονομεύσει τον νεαρό διάδοχό του.
