Το Panzerkampfwagen I (θωρακισμένο όχημα μάχης Ι) γνωστό ως Panzer I (Pz I) ήταν το πρώτο άρμα μάχης του αναγεννημένου γερμανικού στρατού. Τέθηκε σε υπηρεσία το 1934 αποτελώντας ουσιαστικά ένα όχημα δοκιμών για την εξέλιξη ισχυρότερων αρμάτων.
Είχε βάρος 5,4 (Ausf A) – 6 τόνων (Ausf B),μέγιστη θωράκιση 13 χλστ. και οπλισμό δύο μόνο πολυβόλων MG 13 των 7,92 χλστ. Τα άρματα είδαν δράση στην Ισπανία, την Κίνα, την Πολωνία, τη Γαλλία, τις Κάτω Χώρες, τα Βαλκάνια μέχρι και στο αρχικό στάδιο της εισβολής στην ΕΣΣΔ όπου συμμετείχαν 410 άρματα του τύπου αν και ήταν εντελώς παρωχημένα.
Το βάπτισμα του πυρός
Τα άρματα έλαβαν το βάπτισμα του πυρός κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου. Όπως οι Σοβιετικοί ενίσχυσαν τους Δημοκρατικούς, κυρίως, με άρματα Τ-26 (αργότερα και ΒΤ-5), οι Γερμανοί ενίσχυσαν τον Φράνκο με 106 (άλλες πηγές αναφέρουν 122) συνολικά άρματα Pz I Ausf B.
Η πρώτη αποστολή περιλάμβανε 41 άρματα τα οποία συγκρότησαν το Απόσπασμα φον Τόμα, από το όνομα του διοικητού, αντισυνταγματάρχη, τότε, Βίλχελμ φον Τόμα. Το Απόσπασμα Τόμα αποτέλεσε τμήμα του των χερσαίων δυνάμεων της Λεγεώνας Κόνδωρ.
Οι αρχικές επιτυχίες των Εθνικιστών έπεισαν τον Φράνκο ότι θα μπορούσε εύκολα να καταλάβει τη Μαδρίτη. Ωστόσο οι Δημοκρατικοί είχαν ενισχυθεί με σοβιετικά άρματα T-26 και θωρακισμένα οχήματα ΒΑ-10, επίσης εξοπλισμένα με το αυτά με πυροβόλο των 45 χλστ., αμφότερα με σοβιετικά πληρώματα. Τα Pz I έλαβαν μέρος στη μάχη στις 30 Οκτωβρίου 1936 και απέδωσαν ικανοποιητικά σε σχέση με τον οπλισμό τους, κυρίως λόγω της καλύτερης εκπαίδευσης των πληρωμάτων τους.
Αδυναμίες και προσπάθειες αναβάθμισης
Τα σοβιετικά άρματα και θωρακισμένα υπερείχαν δραματικά των Pz I καθώς ήταν οπλισμένα με πυροβόλο των 45 χλστ. και με άνεση μπορούσαν να καταστρέψουν τα γερμανικά άρματα από απόσταση ασφαλείας. Τα Pz μπορούσαν να πλήξουν τα σοβιετικά άρματα και θωρακισμένα από απόσταση κάτω των 150 μ. με τη χρήση διατρητικής βολίδας.
Τα σοβιετικά πυροβόλα όμως μπορούσαν να καταστρέψουν τα γερμανικά άρματα από απόσταση ακόμα και 1.000μ. Όχι τυχαία το εθνικιστικό στρατόπεδο περοσέφερε 500 πεσέτες σε όποιον κυρίευε ή παρέδιδε άρματα T-26. Το 1937 μόλις τέσσερα άρματα Pz I εξοπλίστηκαν με το ιταλικό πυροβόλο Breda M1935 των 20 χλστ. καθώς η μετατροπή δεν κρίθηκε επιτυχής.
Εξάλλου μέχρι τότε είχαν κυριευθεί από τους Εθνικιστές αρκετά T-26, ενώ είχαν καταστραφεί 45 Pz I.Αργότερα έγιναν δοκιμές προσαρμογής στα Pz I του γαλλικού πυροβόλου των 25 χλστ. ενός πυροβόλου των 37 χλστ. και του σοβιετικού των 45 χλστ. Οι δοκιμές δεν απέδωσαν. Μερικά πάντως άρματα μετατράπηκαν σε φλογοβόλα. Όσα Pz I «επέζησαν» του Ισπανικού Εμφυλίου χρησιμοποιήθηκαν από τον ισπανικό στρατό μέχρι το 1945-46 περίπου.
Παρά το γεγονός ότι τα Pz I ήταν ελαφρά αρματίδια εξοπλισμένα μόνο με πολυβόλα και εν πολλοίς ανίκανα να αντιμετωπίσουν τα αντίπαλα άρματα, άφησαν το στίγμα τους στην χρησιμοποιούμενα συγκεντρωτικά κατά των αντιπάλων με την στενή υποστήριξη των αεροσκαφών της Λεγεώνας Κόνδωρ.
Έτσι, εκεί στην Ισπανία, γεννήθηκε το δόγμα του «Κεραυνοβόλου», αεροχερσαίου Πολέμου, τι κι αν τα Pz I ήταν εντελώς ανίσχυρα έναντι των εχθρικών αρμάτων; Μήπως στη Γαλλία ή την ΕΣΣΔ αργότερα Γάλλοι και Σοβιετικοί δεν απολάμβαναν ποιοτικής υπεροχής έναντι των γερμανικών αρμάτων;
Άρμα Pz I εξοπλισμένο με πυροβόλο Breda των 20 χλστ.
