Το σπίτι του Ναπολέοντα Βοναπάρτη στην Ιεράπετρα... Εκεί που η ιστορία συναντά τον θρύλο στην Ιεράπετρα βρίσκεται το σπίτι του Ναπολέοντα Βοναπάρτη στην Ιεράπετρα το οποίο ανακαινίζεται στην παλιά πόλη στη δυτική πλευρά του λιμανιού.
Μετά από 221 χρόνια οι Γεραπετρίτες διατηρούν ζωντανό το θρύλο που θέλει τον Ναπολέοντα να επισκέπτεται κρυφά την Ιεράπετρα ενώ η φοβερή αρμάδα του βρίσκονταν εν πλω από την Γαλλία για την Αίγυπτο με 35.000 στρατό προκειμένου να καταστείλει την εξέγερση των Μαμελούκων. Ο Ναπολέοντας γενήθηκε 15 Αυγούστου 1769 και πέθανε σε ηλικία 51 ετών στις 5 Μαΐου 1821. Στέφθηκε αυτοκράτορας της Γαλλίας στις 2 Δεκεμβρίου 1804, δηλαδή, έξι χρόνια μετά το πέρασμα του από την Ιεράπετρα.
Σύμφωνα με την παράδοση η εντυπωσιακή αρμάδα του στρατηγού Ναπολέοντα κατέπλευσε στην Ιεράπετρα στις 26 Ιουνίου 1798 και προκάλεσε τον θαυμασμό των κατοίκων της Κρήτης που είχαν την ευκαιρία να την δουν στα νότια του νησιού.
Ο 29χρονος τότε στρατηγός αποβιβάστηκε στην παραλία της Ιεράπετρας με λέμβο που κωπηλατούσαν πέντε ναύτες, για να πάρουν νερό για το πλοίο τους.
Συνάντησαν τον άρχοντα της πόλης Ανδρέα Περουλιό που τους υπέδειξε ένα πηγάδι για να πάρουν πόσιμο νερό. Ο Ναπολέων χωρίς να αποκαλύψει την ταυτότητα του, έκανε βόλτα στα Βιγλιά και ο Περουλιός τον κάλεσε στο σπίτι του για να τον κεράσει ρακί και παξιμάδι όπως επέβαλε η κρητική φιλοξενία. Γευμάτισαν και ο Περουλιός πρότεινε στον ξένο του να κοιμηθεί στο σπίτι του. Την πρόταση αποδέχτηκε ο Βοναπάρτης, δίνοντας εντολή στους ναύτες να φύγουν και να γυρίσουν να τον παραλάβουν πριν το ξημέρωμα.
Ο προύχοντας το μεσημέρι πήγε να δει γιατί ο φιλοξενούμενός του δεν έδινε σημεία ζωής και βρήκε το δωμάτιο άδειο. Κάτω από το προσκεφάλι, στο άδειο κρεβάτι βρήκε σημείωμα γραμμένο στα γαλλικά, που όταν πήγε στην πόλη να του το διαβάσουν γαλλομαθείς, αποκαλύφθηκε η ταυτότητα του υψηλού φιλοξενούμενού του: «Αν θέλετε να μάθετε ποιος ήταν ο ξένος σας, μάθετε ότι είμαι ο Ναπολέων Βοναπάρτης», λέγεται ότι έγραψε επί λέξει το σημείωμα αυτό.
Το σπίτι όπου κοιμήθηκε ο Ναπολέων ανήκει πλέον στο Δήμο Ιεράπετρας και μετά από πολλές περιπέτειες ανακαινίζεται. Μία μαρμάρινη επιγραφή ενημερώνει το κοινό αλλά και τους τουρίστες που γνωρίζουν την ύπαρξη του από τους διεθνείς οδηγούς. Ο Δήμος Ιεράπετρας αγόρασε το σπίτι από τον τελευταίο κληρονόμο Χαριδ. Τζωρτζακάκη απόγονο της κόρης του Ανδρέα Περουλιού, την Ευγενία.
Δεκατρία χρόνια αργότερα από την επίσκεψη, το 1811 πέρασε από την Ιεράπετρα ένα εμπορικό βαπόρι με σημαία Γαλλίας και αγκυροβόλησε για τροφοδοσία. Ο καπετάνιος του έμαθε την ιστορία για τον Ναπολέοντα ζήτησε να δει το σημείωμα του Ναπολέοντα για να πεισθεί για τους ισχυρισμούς των ντόπιων. Πρότεινε στον Περουλιό ένα μεγάλο χρηματικό ποσό και το αγόρασε σαν κειμήλιο. Από τότε χάθηκε, το πιο σοβαρό αποδεικτικό στοιχείο της διαμονής του Ναπολέοντα Βοναπάρτη στην Ιεράπετρα αλλά οι Γεραπετρίτες είχαν έτσι κι αλλιώς δεθεί με τη φήμη του μεγάλου Ναπολέοντα. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως το όνομα υιοθετήθηκε από την τοπική κοινωνία. Μία άλλη εκδοχή πάντως αναφέρει πως το ιδιόχειρο σημείωμα του Βοναπάρτη περιήλθε σε κάποιον Φαφουτάκη ο οποίος ήταν συγγενείς της άκληρης Ευγενίας Περουλιού. Ο Φαφουτάκης αποσύρθηκε σε απομονωμένο χωριό απέφυγε να παρουσιάσει το κειμήλιο και υποστήριξε πως είναι στην κατοχή του υιού του τον οποίο έστειλε για σπουδές γεωπονικής στη Λιόν!
Πολύ πρόσφατα αποκαλύφθηκε πως στο Ι.Ν. της Παναγίας Φανερωμένης στις Άνω Αρχάνες μεταξύ άλλων κειμηλίων υπάρχει και ένα τηλεσκόπιο, το οποίο λέγεται πως έγινε δώρο το 1897 στην Επαναστατική Επιτροπή των Αρχανών από τους Γεραπετρίτες. Ήταν το τηλεσκόπιο του Μ. Ναπολέοντα. Το γεγονός επιβεβαιώνει ο εφημέριος του ναού Γεώργιος Κασαβετάκης. Το έκθεμα επιβεβαιώνει ο Νίκος Γ. Χριστινίδης στο βιβλίο του με τίτλο, «Η εκκλησία της Παναγίας Φανερωμένης των Αρχανών». Το τηλεσκόπιο υπήρξε πολύτιμο όπλο στα χέρια των αγωνιστών του 1897 γιατί βοήθησε στην άμυνα των Αρχανών και στην πρόληψη των Τουρκικών επιθέσεων.
Η πρόσφατη έρευνα του προέδρου του Συλλόγου Ανάδειξης Αρχαιοτήτων, Ιστορίας και Πολιτισμού Ιεράπετρας, συνταξιούχου εκπαιδευτικού Γιάννη Ροβυθάκη, έρχεται να ενισχύσει με αδιάσειστα στοιχεία, την άποψη πολλών ιστορικών και συγγραφέων, ότι ο Ναπολέων Βοναπάρτης, επισκέφτηκε ένα βράδυ την Ιεράπετρα. Ο Ροβυθάκης, στηρίζεται στο βιβλίο του καθηγητή Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Κ. Ράδου όπου περιγράφεται από τον Γάλλο ναύαρχο Gravier, το ταξίδι του στόλου του Μ. Ναπολέοντα. «αποβίβασε τον κατάκοπο από το ταξίδι Αρχιστράτηγο, σε μια μικρή πόλη την Ιεράπυτνα ή Γεράπετρα, όπως λέγεται σήμερα», αναφέρει ο Γκραβιέρ.
Ο ιστορικός και συγγραφέας της ιστορίας των Σφακίων Γρηγόρης Παπαδοπετράκης (αργότερα επίσκοπος Ιεροσητείας μέχρι το 1888), έχει αφιερώσει τέσσερις σελίδες για να περιγράψει το πέρασμα του Ναπολέοντα Βοναπάρτη και του στόλου του από το Λουτρό των Σφακίων και στη συνέχεια από την Ιεράπετρα.
«Οικία εν Ιεραπέτρω εν η εδιανυκτέρευσεν ο μέγας Ναπολέων εν έτει 1798», αναγράφεται ως λεζάντα στην καρτποστάλ που εξέδωσε στις αρχές του περασμένου αιώνα ο γνωστός βιβλιοπώλης – εκδότης Νικόλαος Αλικιώτης, στο Ηράκλειο. Η συγκεκριμένη, ασπρόμαυρη, λιθόγραφη καρτποστάλ (ταχυδρομημένη το 1905, με γραμματόσημο που απεικονίζει τον Πρίγκηπα Γεώργιο ως ύπατο Αρμοστή στην Κρήτη) δεν είχε εκδοθεί τυχαία, από τον Αλικιώτη. Το Λασίθι υπαγόταν στη Γαλλική διοίκηση και άρα και ο «μύθος» της επίσκεψης του Ναπολέοντα – της μεγαλύτερης στρατιωτικής προσωπικότητας των Γάλλων, ευλόγως θα ήταν ένα προσφιλές θέμα για μια καρτποστάλ που «ξεπουλούσε» στις τάξεις των Γάλλων στρατιωτικών που υπηρετούσαν στο Λασίθι και στα Χανιά.
Πάντως υπήρξαν και κάποιοι που αμφισβήτησαν το πέρασμα του Ναπολέοντα από την Ιεράπετρα. Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Σορβόννης Πωλ Φορ, υποστηρίζει ότι ο Ναπολέων δεν πέρασε ποτέ από την Ιεράπετρα, γιατί κάτι τέτοιο δεν έχει καταγραφεί στους επίσημους ναυτικούς χάρτες της εποχής εκείνης. Ο αείμνηστος διευθυντής Αρχαιοτήτων Λασιθίου Νίκος Παπαδάκης σε σύγγραμμά του για την Ιεράπετρα, «Τα ημερολόγια των πλοίων της Γαλλικής Αρμάδας δεν αναφέρουν τίποτα για το γεγονός αυτό και ο Γάλλος ναύαρχος Bellon, που μετέφερε το Ναπολέοντα από την Αίγυπτο στην Ευρώπη, το θεωρεί απλή επινόηση. Το ίδιο υποστηρίζουν και οι νεώτεροι ερευνητές P. Faure και Ν. Σταυρινίδης.
Ωστόσο ιστορικές αναφορές ναυτικών αλλά και κατοίκων στα Σφακιά έχουν επιβεβαιώσει το πέρασμα μιας τεράστιας και επιβλητικής αρμάδας στα τέλη Ιουνίου 1798 επιβεβαιώνοντας για το πέρασμα του Ναπολέοντα από τη Νότια Κρήτη και συνεπώς και από την Ιεράπετρα.
