Η Επιχείρηση Sultan αποτελεί μια από τις πλέον παράτολμες αεροπορικές επιχειρήσεις που εκτέλεσε η ιρανική αεροπορία στον πόλεμο Ιράν – Ιράκ. Η επιχείρηση εκτελέστηκε στις 29 Οκτωβρίου 1980 και είχε στόχο την ιρακινή αεροπορική βάση αλ Χούρια στη Μοσούλη.
Η ιρανική αεροπορία πληροφορήθηκε πως 47 Γάλλοι τεχνικοί είχαν φτάσει στο Ιράκ και συγκεκριμένα στη βάση αλ Χούρια προς υποστήριξη των μαχητικών Mirage F1 που μόλις είχε αγοράσει το Ιράκ, αλλά και προς εκπαίδευση των Ιρακινών πιλότων στον τύπο.
Κατόπιν των πληροφοριών αποφασίστηκε η προσβολή της εν λόγω βάσης με στόχο την καταστροφή των Mirage στο έδαφος. Η σχεδιαζόμενη επιχείρηση όμως είχε και «τιμωρητικό» χαρακτήρα καθώς η αεροπορία του Σαντάμ, αδυνατώντας να επικρατήσει της αντιπάλου της, βομβάρδιζε ιρανικές πόλεις αδιακρίτως.
Η επιχείρηση με την κωδική ονομασία Sultan σχεδιάστηκε από τον σμήναρχο Αφσάρ και προέβλεπε την προσβολή της βάσης από έξι ιρανικά F-4E Phantom έκαστο εκ των οποίων θα έφερε 12 βόμβες Mk82. Τα βαρυφορτωμένα αεροσκάφη όμως θα χρειαζόταν εναέριο ανεφοδιασμό για να πάνε και να γυρίσουν και έτσι διατέθηκαν για την αποστολή και δύο ιπτάμενα τάνκερ KC-707. Για την προστασία των τάνκερ διατέθηκαν δύο F-14A Tomcat.
Για να αποφύγουν τα ιρακινά ραντάρ και τις συστοιχίες αντιαεροπορικών πυραύλων SA-2, SA-3 και SA-6 των Ιρακινών, ο Αφσάρ αποφάσισε το ιρανικό «πακέτο» να πετάξει μέσω τουρκικού εναέριου χώρου, καλυπτόμενο από τα όρη του Ζάγρου, και κατόπιν να εισέλθει από Βορρά στο Ιράκ πλήττοντας τον στόχο. Ήταν μια παράτολμη απόφαση καθώς ουδείς γνώριζε πως θα αντιδρούσαν οι Τούρκοι.
Ο «σουλτάνος» χτυπά
Τα ιρανικά αεροσκάφη απογειώθηκαν πριν την αυγή της 29ης Οκτωβρίου. Πέραν των έξι F-4, των F-14 και των δύο KC-707, απογειώθηκαν άλλα δύο Phantom, ένα Tomcat και ένα KC-707 ως εφεδρικά. Ο σμήναρχος Αφσάρ διεύθυνε την αποστολή από το KC-707 με τον κωδικό Sultan 9. Τα F-4 είχαν τους κωδικούς Sultan 1-6 και τα δύο F-14 τους κωδικούς Sultan 7 και 8.
Τα ιρανικά εφεδρικά αεροσκάφη εγκατέλειψαν τον σχηματισμό λίγο πριν αυτός εισέλθει στον τουρκικό εναέριο χώρο. Τα τουρκικά ραντάρ εντόπισαν τα ιρανικά αεροσκάφη αλλά η τουρκική ηγεσία προτίμησε να μην αντιδράσει.
Έτσι το ιρανικό «πακέτο» έφτασε πάνω από τον στόχο χωρίς να εντοπιστεί από τους Ιρακινούς. Αμέσως τα Phantom «βούτηξαν» προς τη βάση ενώ τα KC-707 και τα Tomcat περίμεναν ψηλότερα.
Η επιδρομή εκτελέστηκε υποδειγματικά. Δύο ιρακινά μαχητικά MiG-21 και τρία ελικόπτερα Mil Mi 8 καταστράφηκαν στο έδαφος και ένας Γάλλος τεχνικός σκοτώθηκε. Η βάση υπέστη σοβαρές ζημιές αλλά κανένα Mirage F1 δεν εντοπίστηκε.
Αερομαχία
Την ίδια ώρα όμως τα F-14, χάρη στο εξαιρετικό τους ραντάρ AWG-9, εντόπισαν σε απόσταση 70 χλμ. τέσσερα ιρακινά MiG-23 να πλησιάζουν. Οι σμηναγοί Σεντγκί και Ταγιεμπί που πετούσαν με τα Sultan 7 και 8 αντίστοιχα διατάχθηκαν να εμπλακούν προστατεύοντας τα άοπλα F-4 και κυρίως τα ιπτάμενα τάνκερ.
Το 7 διέθετε δύο πυραύλους ΑΙΜ-54 Phoenix, 3 πυραύλους ΑΙΜ-7Ε-4 Sparrow και 2 πυραύλους ΑΙΜ-9Ρ Sidewinder. To 8 διέθετε 2 ΑΙΜ-9Ρ και 6 ΑΙΜ-7. Τα ιρανικά μαχητικά άρχισαν να κερδίζουν ύψος φτάνοντας στις 15.000 πόδια και κατόπιν στις 22.000 πόδια χωρίς τα σοβιετικής κατασκευής ιρακινά μαχητικά με τα κατώτερα ραντάρ τους, να τα εντοπίσουν.
Ο αξιωματικός οπλικών συστημάτων του 7 έθεσε το ραντάρ σε λειτουργία TWS (Track While Scan) και παρακολουθούσε και τα τέσσερα εχθρικά μαχητικά ταυτόχρονα. Τα στοιχεία του ραντάρ μεταδίδονταν στον υπολογιστή του αεροσκάφους ο οποίος υπολόγισε βάσει της ταχύτητας και του ύψους πτήσεως των εχθρικών, τις θέσεις τους ώστε να βληθούν από πυραύλους ΑΙΜ-54.
Πραγματικά το 7 εκτόξευσε τον πρώτο Phoenix και 8 δευτερόλεπτα μετά και τον δεύτερο από απόσταση 33 χλμ. Τα ιρακινά μαχητικά πετούσαν σε ύψος 30.000 ποδών χωρίς οι πιλότοι τους να έχουν αντιληφθεί το παραμικρό.
Οι ιρανικοί πύραυλοι βρήκαν και οι δύο τους στόχους και δύο MiG-23 διαλύθηκαν στον αέρα. Οι πιλότοι των άλλων δύο δεν κατάλαβαν καν τι είχε χτυπήσει τους συναδέλφους τους. Φοβισμένοι όμως έκαναν το λάθος να «ρίξουν ύψος», παραδίδοντας το μοναδικό τους πλεονέκτημα στον αντίπαλο.
Τα ιρακινά αεροσκάφη είχαν πλησιάσει σε απόσταση 12 χλμ. και οι Ιρανοί αποφάσισαν να επιτεθούν με πυραύλους ΑΙΜ-7. Λόγω βλάβης στα ηλεκτρονικά του όμως το 8 δεν κατάφερε να βάλλει. Έτσι ανίκανο να πολεμήσει απομακρύνθηκε αφήνοντας το 7 μόνο του. Τα ιρακινά είχαν χάσει επιπλέον ύψος πετώντας τώρα στις 10.000 πόδια.
Ο σμηναγός Σεντγκί θέτοντας σε λειτουργία τον μετακαυστήρα κέρδισε ταχύτητα και επιτέθηκε. Πλησιάζοντας σε απόσταση 1.500 μ. ετοιμάστηκε να εκτοξεύσει πύραυλο ΑΙΜ-9Ρ. Όμως πλέον τα ιρακινά αεροσκάφη τον είχαν δει και «έσπασαν», το μεν δεξιά το δε αριστερά του. Ο Ιρανός πιλότος ακολούθησε το ένα και εκτόξευσε έναν ΑΙΜ-9 ο οποίος έπληξε το αντίπαλο αεροσκάφος καταστρέφοντάς το.
Το άλλο MiG-23 όμως βρισκόταν στην ουρά του. Παρόλα αυτά ο Σεντγκί εκτέλεσε απότομη άνοδο και κατόπιν απότομη στροφή «φορτώνοντας» το Tomcat στα μέγιστα g που μπορούσε να αντέξει…Ρίχνοντας την ταχύτητα δραματικά, με το ρύγχος σχεδόν κάθετα προς τα κάτω, ο Σεντγκί βρέθηκε αυτός στην ουρά του αντιπάλου του και τον δεύτερο ΑΙΜ-9Ρ που διέθετε τον έπληξε.
Ο Ιρακινός πρόλαβε να εγκαταλείψει το φλεγόμενο αεροσκάφος του. Ο Σεντγκί, με τις τελευταίες σταγόνες καυσίμου έσπευσε να συναντήσει τα ιπτάμενα τάνκερ.
Η Επιχείρηση Sultan έληξε με απόλυτη επιτυχία για τους Ιρανούς. Οι Ιρακινοί έχασαν και τα τέσσερα MiG-23 τους επιβεβαιώνοντας το τεράστιο τεχνολογικό χάσμα μεταξύ των σοβιετικών μαχητικών τους και τον ιρανικών F-14.
