Οι ΗΠΑ αναβαθμίζουν τις Ένοπλες Δυνάμεις της Κύπρου ενόψει των ενεργειακών εξελίξεων στην ανατολική Μεσόγειο και της τακτικής αυξανόμενων προκλήσεων από το τουρκικό κράτος.
Με την επικείμενη επίσκεψη του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκου Αναστασιάδη, στις ΗΠΑ, αναμένεται να μπει τέλος στο αμερικανικό εμπάργκο όπλων στην Κύπρο, κάτι το οποίο έχει τεθεί υπό συζήτηση τους τελευταίους μήνες και ο Ντ. Τραμπ συμπεριέλαβε στο νομοσχέδιο του προϋπολογισμού.
Η Ουάσινγκτον, υπολογίζοντας τα αμερικανικά συμφέροντα στην ανατολική Μεσόγειο και συγκρίνοντας στρατηγικά Κύπρο και Τουρκία, είναι φανερό πως αντιλήφθηκε τα πλεονεκτήματα που μπορεί να προσφέρει μια συμμαχία με την Κύπρο.
Η Τουρκία, απειλούμενη και από το εκκολαπτόμενο από τις ΗΠΑ, Κουρδιστάν, έχει βρεθεί ανάμεσα σε ανοικτά μέτωπα, με την κατακόρυφη αναβάθμιση της Κύπρου να πλησιάζει. Το απρόβλεπτο τουρκικό καθεστώς είναι σίγουρο πως θα ψάξει τρόπο να ξεσπάσει, ωστόσο δεν μπορεί να κάνει πολλά.
Το ζήτημα της άρσης του αμερικανικού εμπάργκο προς την Κύπρο και οι εξελίξεις γύρω από το ζήτημα, ξεκίνησαν να απασχολούν έντονα την επικαιρότητα ήδη από πέρυσι. Σε νόμο που υπέγραψε τον Αύγουστο ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ για τον προϋπολογισμό της Εθνικής Άμυνας, περιεχόταν και πρόνοια η οποία αφορά τις σχέσεις ασφαλείας μεταξύ ΗΠΑ και Κυπριακής Δημοκρατίας και το εμπάργκο όπλων που έχει επιβληθεί.
Ακολούθησε η δήλωση προθέσεων μεταξύ Πομπέο-Χριστοδουλίδη ενώ η συναφής έκθεση του αμερικανικού ΥΠΕΞ αναφέρει μεταξύ άλλων ότι «παρά τη μικρή επικράτειά της και τον πληθυσμό της (...) η στρατηγική θέση της Κύπρου, η ένταξη στην ΕΕ και η στήριξη των δυτικών δημοκρατικών αρχών την καθιστούν σημαντικό εταίρο για τις ΗΠΑ». Η ρητορική έκτοτε εκ μέρους κυβερνητικών αξιωματούχων είχε να κάνει με το ρόλο της Κύπρου στην περιοχή, σε ένα ασταθές γεωπολιτικό περιβάλλον και οι ΗΠΑ αναγιγνώσκουν το δεδομένο αυτό, εξού και τα βήματα που γίνονται.
Επίσης τον Νοέμβριο του 2018 έλαβε χώρα από το υπουργικό συμβούλιο και η υλοποίηση μιας απόφασης που είχε παρθεί το 2011 για την τοποθέτηση στρατιωτικών ακολούθων άμυνας σε σημαντικές πρωτεύουσες κρατών. Η πρώτη πρωτεύουσα στην οποία τοποθετήθηκε στρατιωτικός ακόλουθος προς υλοποίηση της απόφασης εκ μέρους της Κύπρου, είναι η Ουάσιγκτον.
Μια απόφαση που αναμφίβολα σχετίζεται με το νέο πνεύμα που επικρατεί στις σχέσεις των δυο χωρών και μεταφράστηκε ως το πρώτο βήμα που ενδεχομένως να οδηγούσε στην άρση του εμπάργκο που έχουν επιβάλει οι ΗΠΑ στην πώληση στρατιωτικού υλικού.
Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης θα μεταβεί στις ΗΠΑ τον Μάρτιο και ήδη η κυπριακή διπλωματία κάνει κινήσεις για να διευθετηθούν όλες οι εκεί επαφές του. Την ίδια περίοδο λένε πληροφορίες από διπλωματικές πηγές, θα λάβουν χώρα και οι πρώτες εξελίξεις που αφορούν το εμπάργκο. Η άρση του οποίου σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, θα γίνει πτυχή προς πτυχή. Το θέμα άλλωστε συζητήθηκε στην πρόσφατη διάσκεψη του Μονάχου για την ασφάλεια μεταξύ Κύπριων και Αμερικανών αξιωματούχων.
Βάση θα είναι το νομοσχέδιο για την άρση του εμπάργκο όπλων από τις ΗΠΑ στην Κύπρο που κατέθεσε στη Βουλή των Αντιπροσώπων ο επικεφαλής της μειοψηφίας στην Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων Ρόμπερτ Μενέντεζ. Ενώ το νομοσχέδιο σκιαγραφεί τους λόγους που πλέον έχει έρθει το πλήρωμα του χρόνου για την άρση του εμπάργκο, αναφέρεται επίσης πως η Γερουσία θεωρεί ότι:
-Η απευθείας πώληση και μεταφορά όπλων από τις ΗΠΑ στην Κυπριακή Δημοκρατία θα ενισχύσει τα αμυντικά συμφέροντα των ΗΠΑ στην Ευρώπη, βοηθώντας στη μείωση της εξάρτησης της Κύπρου από άλλες χώρες που αποτελούν πρόκληση για τις ΗΠΑ.
-Είναι προς το συμφέρον των ΗΠΑ να:
(Α) συνεχίζουν να υποστηρίζουν τα Ηνωμένα Έθνη στις προσπάθειές τους για εξεύρεση μιας λύσης στη διαίρεση της Κύπρου
(Β) να επιβεβαιώσει τη σημασία της αποστρατικοποίησης του νησιού της Κύπρου, και
(Γ) για την Κυπριακή Δημοκρατία να μπει στο πρόγραμμα Συνεργασία για την Ειρήνη του ΝΑΤΟ.
ΑΛΛΑΓΗ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ
Η αλλαγή προσανατολισμού της κυπριακής διπλωματίας ουσιαστικά ξεκίνησε από την πρώτη θητεία του Νίκου Αναστασιάδη με Υπουργό Εξωτερικών τον Ιωάννη Κασουλίδη. Το «νέο δόγμα» που επικρατούσε στους πάνω ορόφους του ΥΠΕΞ έγινε ορατό με την πρώτη κρίση στη Συρία το 2013 και τα κτυπήματα από της δυνάμεις του Δυτικού Συνασπισμού. Τότε η κυπριακή διπλωματία είχε ταχθεί ξεκάθαρα στο πλευρό των δυτικών δυνάμεων με τον Ιωάννη Κασουλίδη να δηλώνει στην «Κ».
«Η Κύπρος εργάσθηκε υπεύθυνα και χωρίς ‘‘ποντιοπιλατική’’ διάθεση στον τρόπο αντιμετώπισης της γενικότερης υπόθεσης ιδιαίτερα όταν προέκυψε θέμα χρήσης όπλων μαζικής καταστροφής. Επομένως, ξεχάστε τα παλιά. Ξεχάστε τον τριτοκοσμικό επιτήδειο ρόλο της Κύπρου. Δεν είναι αυτός ο ρόλος της Κύπρου».
Η επίσκεψη του Τζον Μπάιντεν Αμερικανού αντιπροέδρου το 2014 αλλά και η στήριξη των ΗΠΑ στα ενεργειακά της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά και η ολοένα αυξανόμενη επιχειρηματολογία για τη συνεργασία στην περιοχή των δυο χωρών, έδειξαν την κατεύθυνση των σχέσεων Λευκωσίας-Ουάσιγκτον. Η δεύτερη θητεία του Νίκου Αναστασιάδη ενίσχυσε αυτές τις σχέσεις των δυο χωρών σε βαθμό τέτοιο που για πρώτη φορά μετά το 1974 να μπαίνει στο τραπέζι το ενδεχόμενο άρσης του αμερικανικού εμπάργκο στην πώληση στρατιωτικού οπλισμού στην Κύπρο.
ΕΝΙΣΧΥΕΤΑΙ & Η ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΜΕ ΡΩΣΙΑ
Την ίδια ώρα όμως είναι δεδομένο πως ακριβώς λόγω της θέσης της στην Ανατ. Μεσόγειο η Κύπρος δεν έχει την πολυτέλεια να γυρνάει την πλάτη της σε παραδοσιακούς συμμάχους όπως για παράδειγμα η Ρωσία. Το τελευταίο διάστημα του 2018 άλλωστε ελέω της συζήτησης για το ενδεχόμενο να αναλάβει ρόλο το ΝΑΤΟ σε περίπτωση λύσης του κυπριακού αλλά και της δήλωσης προθέσεων που υπέγραψαν οι ΥΠΕΞ Κύπρου-ΗΠΑ είχε υπάρξει και έντονη αντίδραση από τη Μόσχα.
Υπενθυμίζεται πως η Μαρία Ζαχάροβα, εκπρόσωπος του ρωσικού ΥΠΕΞ, είχε δηλώσει σχετικά πως «η Ρωσία θα πρέπει να λάβει τα απαραίτητα μέτρα, σε περίπτωση που οι Ηνωμένες Πολιτείες ενισχύσουν την στρατιωτική τους παρουσία στην Κύπρο», μετά τη δήλωση προθέσεων που υπέγραψαν Χριστοδουλίδης-Πομπέο.
Αυτή ήταν στην πράξη η ζυγαριά πάνω στην οποία πρέπει να πατήσει η κυπριακή Δημοκρατία, με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ να χαρακτηρίζει τότε «παράλογη» την τοποθέτηση της εκπροσώπου Τύπου του υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσίας, Μαρίας Ζαχάροβα.
Αυτό το κλίμα που είχε δημιουργηθεί, το είχαν άλλωστε συζητήσει και οι Χριστοδουλίδης-Λαβρόφ εκείνη την περίοδο. Μάλιστα η τότε συμφωνία τους για συνάντηση το επόμενο διάστημα, αναμένεται να λάβει χώρα τέλος Φεβρουαρίου.
