Κυπριακό: Μία λέξη που ξύνει πληγές και προκαλεί εντάσεις. Δίχως τέλος και δίχως λύση περιμένει, και όπως όλα δείχνουν θα συνεχίσει να παραμένει, για πολλά χρόνια.
Η σύγχυση και η εσωστρέφεια προκαλούν αντιφάσεις στην αντιμετώπιση των εξελίξεων στο Κυπριακό. Στην περιοχή μας οι εξελίξεις τρέχουν, γίνεται ο χαμός. Κι όμως, κάποιοι στη Λευκωσία ασκούν πολιτική στα όρια του μικρού χωριού, της πάνω γειτονιάς. Κάποιοι επιμένουν να ξελαρυγγίζονται, προτάσσοντας τα διαχρονικά κλισέ που δεν απέδωσαν ποτέ. Απλά και μόνο αυτή η πολιτική των κλισέ, της πεπατημένης, εδραίωσαν τα κατοχικά δεδομένα.
Σήμανε «κίτρινη προειδοποίηση» επειδή έρχεται η εκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Τζέιν Χολ Λουτ. Ως ανώτερη υπάλληλος του Διεθνούς Οργανισμού έχει μια καθορισμένη αποστολή –μια από τις πολλές που είναι επιφορτισμένη– θα έλθει, θα ακούσει και θα προτείνει. Δεν έχει καμία άλλη εξουσιοδότηση πλην αυτού, να υποβάλλει μια έκθεση.
Στο προηγούμενο ταξίδι της είχε καθορίσει και χρονοδιάγραμμα 90 ημερών για ολοκλήρωση της αποστολής της, με τη διαμόρφωση κοινού εγγράφου, των «όρων αναφοράς». Αυτό δεν φαίνεται να το πετυχαίνει και για πρακτικούς λόγους και για πολιτικούς. Η Τουρκία μέχρι στιγμής δεν φαίνεται να έχει δώσει ημερομηνία για συνάντηση με την αξιωματούχο του ΟΗΕ.
Στη Λευκωσία, βυθισμένοι κάποιοι στα φοβικά τους σύνδρομα και την αδυναμία τους να ξεφύγουν από την πεπατημένη, έχουν αρχίσει το ίδιο επαναλαμβανόμενο μοιρολόι ενόψει της άφιξης της κ. Λουτ. Πρέπει να «είμαστε προσεκτικοί», να «μην δώσουμε δικαίωμα να μας αποδώσουν ευθύνες» κ.λπ. Δηλαδή, με βάση αυτές τις λογικές ο στόχος είναι να μην μας φορτωθεί η ευθύνη για το αδιέξοδο.
Σήμανε «κίτρινη προειδοποίηση» για να επαναλάβουμε την ετοιμότητα για συνομιλίες, για τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία. Ένα μοντέλο, το οποίο φορτώθηκε με τόσες υποχωρήσεις και στρεβλωτικές ρυθμίσεις, πρόνοιες, που δεν θα αντέξει ούτε καν να ξεκινήσει να εφαρμόζεται. Να σκεφτεί κανείς τα βέτο και τις διευθετήσεις που συζητούνται για το περιουσιακό, όπου θριαμβεύει –σε παγκόσμια πρωτιά– ο σφετεριστής. Πέραν του θέματος της Ασφάλειας, που δεν έχει ξεκαθαρίσει.
Όλα παραμένουν τα ίδια
Τι κι εάν οι προσεγγίσεις αυτές δεν έχουν προοπτική; Τι και εάν όλα γύρω μας αλλάζουν; Όλα στην Κύπρο παραμένουν τα ίδια. Γιατί βολεύουν τα λιμνάζοντα νερά. Για να μην αναζητήσουν νέες πολιτικές, μήπως και θυμώσουν οι ξένοι, η Τουρκία. Γιατί να αλλάξει η πολιτική, που εδραιώνει τα κατοχικά δεδομένα, όταν η οικονομία των λίγων βαίνει καλώς;
Μια γεωπολιτική ανακατανομή ισχύος στην περιοχή είναι σε εξέλιξη. Είναι πρόδηλο πως βασικοί διεθνείς παίκτες, επιχειρούν να ενισχύσουν και να εδραιώσουν την επιρροή και τον έλεγχο τους στην περιοχή. Οι ΗΠΑ, η Ρωσία και άλλες δυνάμεις «συγκρούονται», ενώ οι συνεργασίες αλλάζουν. Για παράδειγμα οι ΗΠΑ, λόγω της σύγκρουσης με την Τουρκία, αναθεωρούν σχεδιασμούς. Την ίδια ώρα, η Ρωσία προσπαθεί να αξιοποιήσει ένα ενδεχόμενο ενδονατοϊκό ρήγμα. Η Κυπριακή Δημοκρατία και η Ελλάδα έχουν διεκδικήσει ρόλο και το εξασφάλισαν στην περιοχή με τα στρατηγικά ανοίγματα και τη συγκρότηση των τριμερών συνεργασιών.
Αυτά επηρεάζουν ή όχι το Κυπριακό; Είτε τα βρουν είτε όχι οι Αμερικανοί με τους Τούρκους, το Κυπριακό, η Κύπρος επηρεάζεται. Θα ήταν αφέλεια να πιστεύει κανείς πως οι ΗΠΑ ή η ΕΕ (συλλογικά και κάθε ισχυρή χώρα χωριστά) θα μπορούσαν να παρακάμψουν τη γεωπολιτική θέση της Τουρκίας. Θα ήταν αφέλεια να πιστεύει κανείς πως θα αφήσουν την Άγκυρα μακριά από το δυτικό μαντρί.
Την ίδια ώρα, στο ενεργειακό πεδίο, για παράδειγμα, ποιος όμιλος θα ρίσκαρε μια μεγάλη επένδυση όταν η Τουρκία απειλεί με θερμό επεισόδιο; Κι όμως προχωρούν. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με βεβαιότητα τη συνέχεια. Υπάρχουν εξελίξεις διαφοροποίησης του σκηνικού και διανοίγονται προοπτικές. Ανοίγουν παράθυρα ευκαιρίας, που δεν θα παραμείνουν εσαεί ανοικτά. Η λύση δεν είναι οι εμμονές σε μια συνταγή αυτοχειρίας.
