Το σκάνδαλο έσκασε και όλο και περισσότερες πληροφορίες έρχονται στην επιφάνεια. Οργή προκαλεί ο χορός εκατομμυρίων με πρωταγωνιστή τον Ευάγγελο Παπαευαγγέλου.
Την άκρη στο κουβάρι μιας "περίεργης" υπόθεσης με επίκεντρο δεκάδες αγοραπωλησίες ακινήτων, στην Αθήνα και αλλού, από ξένους επενδυτές, κυρίως Κινέζους, με τη χρήση συσκευών POS και με δέλεαρ την εξασφάλιση άδειας διαμονής (βίζα) στη χώρα μας, αναζητούν οι δικαστικές και εποπτικές αρχές.
Παρά τις διευκρινίσεις της εταιρείας Destiny, συμφερόντων του επιχειρηματία Ευάγγελου Παπαευαγγέλου, ιδρυτή και μετόχου της γνωστής εταιρείας Jumbo, σχετικά με την υπόθεση των πωλήσεων ακινήτων σε Κινέζους, μέσω τερματικών μηχανημάτων POS με δέλεαρ την εξασφάλιση της αποκαλούμενης Χρυσής Βίζας στη χώρα μας και σε 26 χώρες της ζώνης Σένγκεν, οι σκιές και τα ερωτηματικά παραμένουν.
Η πολύκροτη αυτή ιστορία, για την οποία η Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Ξένη Δημητρίου, έχει διατάξει προκαταρκτική εξέταση για διερεύνηση τυχόν αξιόποινων πράξεων, προκάλεσε τριγμούς και στην Jumbo, με τον αντιπρόεδρό της, Ευάγγελο Παπαευαγγέλου, και ιδρυτή της Destiny να εξωθείται την περασμένη Τετάρτη σε παραίτηση. Ήδη η Εθνική Τράπεζα –ένα από τα πιστωτικά ιδρύματα, μαζί με τη Eurobank, που είχε χορηγήσει POS στην Destiny– προχώρησε στη λύση της συνεργασίας της με τη Νέλλη Τζάκου-Λαμπροπούλου, γενική διευθύντρια Λιανικής Τραπεζικής. Και όλα αυτά όταν παραμένει άγνωστο εάν και πόσοι Ασιάτες αγοραστές ακινήτων με πωλητή την Destiny έχουν καταφέρει να εξασφαλίζουν Χρυσή Βίζα, πενταετούς διάρκειας, όπως προβλέπει ο νόμος για επενδύσεις ελάχιστης αξίας 250.000 ευρώ σε ακίνητη περιουσία.
Πώς ξετυλίχτηκε το κουβάρι
Το περασμένο καλοκαίρι, κατά πληροφορίες, ο κινεζικός όμιλος παροχής χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών UnionPay με έγγραφό του προς ελληνικές τράπεζες, που είχαν χορηγήσει POS στην Destiny, ζητούσε να μην κάνουν αποδεκτή τη χρήση καρτών του για συναλλαγές με Κινέζους αγοραστές ακινήτων. Η καθυστέρηση ως προς την κανονιστική αυτή συμμόρφωση φέρεται να υπήρξε η αιτία της απομάκρυνσης της κυρίας Τζάκου-Λαμπροπούλου από την ΕΤΕ, με την τράπεζα να λαμβάνει δραστικές ενέργειες μετά την αποκάλυψη του ζητήματος.
Από την πλευρά του, σε γραπτή δήλωσή του, ο κ. Παπαευαγγέλου τονίζει ότι η εταιρεία του δεν έχει καμία εμπλοκή με το ζήτημα που έχει δημιουργηθεί μεταξύ των πιστωτικών ιδρυμάτων της Ελλάδας και της Κίνας. "Η Destiny ζήτησε και πήρε με νόμιμες διαδικασίες από δύο ελληνικά τραπεζικά ιδρύματα POS, τόσο για την Ελλάδα όσο και την Κίνα, με σκοπό την πώληση ακινήτων. Οι πληρωμές μέσω των POS έγιναν με χρήση ονομαστικών χρεωστικών καρτών των αγοραστών που είχαν εκδοθεί από τις τράπεζές τους" αναφέρει.
Ο ίδιος προσθέτει ότι βασικό αντικείμενο της εταιρείας του είναι η πώληση ακινήτων σε ξένους, με την Destiny να έχει πωλήσει από το 2015, οπότε συστάθηκε, περισσότερα από 150 σπίτια που αντιστοιχούν σε έσοδα ύψους 40 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ έχει εισπράξει προκαταβολές της τάξης των 20 εκατ. ευρώ για κατοικίες που διαθέτει υπό κατασκευή. "Η εταιρεία πουλάει σπίτια με νόμιμες διαδικασίες. Δεν χορηγεί άδειες διαμονής", δηλώνει ο ίδιος στο "Κ".
Πώς όμως πραγματοποιούνταν οι συναλλαγές με Κινέζους; Όπως αναφέρει ο ίδιος, αρχικά δινόταν προκαταβολή με χρεωστική κάρτα –μέσω της οποίας οι συναλλαγές δεν υπόκεινται σε περιορισμούς βάζει των κινεζικών κεφαλαιακών ελέγχων– που χρεωνόταν στο ελληνικό POS που είχε μεταφερθεί στη Κίνα. Βάσει ενός προσύμφωνου πώλησης (pre-sale agreement) τα χρήματα αυτά μεταφέρονταν στον λογαριασμό της εταιρείας, η οποία, με τη σειρά της, μετέφερε τα κεφάλαια σε ελληνικούς τραπεζικούς λογαριασμούς που είχαν δημιουργήσει πληρεξούσιοι δικηγόροι των Κινέζων αγοραστών. Με τον τρόπο αυτό, η τράπεζα εξέδιδε δίγραμμη επιταγή μέσω της οποίας πληρωνόταν η Destiny και η συναλλαγή επέτρεπε στους Κινέζους επενδυτές να αιτηθούν άδεια διαμονής στις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής. Σημειώνεται ότι βάσει του νόμου 5251/2015 προκειμένου αγοραστής-υπήκοος τρίτων χωρών να έχει το δικαίωμα να αποκτήσει άδεια διαμονής, θα πρέπει η συναλλαγή να λάβει χώρα μέσω είτε δίγραμμης τραπεζικής επιταγής είτε εμβάσματος σε τραπεζικό λογαριασμό.
Με τον τρόπο αυτό, παρακάμπτονταν τα capital controls της Κίνας και πραγματοποιούνταν οι αγοραπωλησίες στην Ελλάδα, με τον μεγαλύτερο όγκο των συναλλαγών της Destiny, κατά δήλωση του κ. Παπαευαγγέλου, να έχει πραγματοποιηθεί πριν από τις 24 Ιουλίου 2018. Τότε εκδόθηκε εγκύκλιος του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής, που, σε συνεργασία με την Τράπεζα της Ελλάδος, ξεκαθαρίζει ότι η μεταφορά κεφαλαίου πρέπει να διακριθεί από την καταβολή χρημάτων με μέσα πληρωμής που εκδίδονται από πιστωτικό ίδρυμα (χρεωστικές, πιστωτικές, προπληρωμένες κάρτες) και συνακόλουθα την καταβολή τιμήματος μέσω τερματικού μηχανήματος POS.
H Jumbo και οι... άλλοι
Σύμφωνα με ανακοίνωση της εταιρείας Destiny αλλά και βάσει όσων αναφέρει η πλευρά Παπαευαγγέλου, οι συναλλαγές γίνονταν με καθ’ όλα νόμιμο τρόπο, ενώ δεν υφίσταται καμία σκιά για ξέπλυμα μαύρου χρήματος. "Για να ξεπλυθεί βρώμικο χρήμα πρέπει πρώτα να υπάρχει βρώμικο χρήμα, να έχει προηγηθεί άλλο έγκλημα. Βρώμικο είναι το χρήμα που προέρχεται από εγκληματική δραστηριότητα όπως απάτη, ληστεία, εμπόριο ναρκωτικών. Στην περίπτωσή μας η Destiny Επενδυτική εισπράττει καθαρά χρήματα μέσω του τραπεζικού συστήματος για νόμιμες ενέργειες" έχει δηλώσει ο ίδιος. Παρ' όλ’ αυτά, η υπόθεση οδήγησε στην έξοδο από το δ.σ. της Jumbo του κ. Παπαευαγγέλου, ο οποίος παραιτήθηκε, όπως υποστηρίζει, για λόγους ηθικής τάξης. Ο ίδιος δηλώνει ακόμα κατηγορηματικά πως η Jumbo δεν έχει καμία σχέση με τη δραστηριότητα της Destiny Επενδυτική, κάτι που έχει διαμηνύσει και η εισηγμένη εταιρεία λιανικής με δύο ξεχωριστές ανακοινώσεις.
"Η εταιρεία ουδεμία απολύτως γνώση ή σχέση ή σύνδεση έχει με τις προσωπικές επιχειρηματικές δραστηριότητες του ανωτέρω στον τομέα των ακινήτων ή άλλες. Ουδεμία συναλλαγή έχει πραγματοποιηθεί οποτεδήποτε μέσω των τραπεζικών λογαριασμών και των συστημάτων πληρωμών της εταιρείας, πλην αποκλειστικά και μόνον όσων αφορούν στην καθημερινότητα της πραγματικής εμπορικής δραστηριότητα αυτής" σημειώνεται.
Τα ερωτήματα παραμένουν
Βέβαια τα ερωτηματικά παραμένουν. Για παράδειγμα, το μεσημέρι της Τετάρτης η ιστοσελίδα της Destiny Investment Group, που εμφανιζόταν επί μακρόν υπό κατασκευή, "κατέβηκε". Ενημερωμένες πηγές απέδωσαν την απενεργοποίηση του ιστοτόπου της εταιρείας στην επικαιροποίησή του με νέα στοιχεία. Ωστόσο, τα τελευταία 24ωρα και ενδεχομένως συγκυριακά (;) μετά το μπαράζ των δημοσιευμάτων, που είχε προηγηθεί, η ιστοσελίδα είναι, εκ νέου, online, αν και δεν έχει επικαιροποιηθεί.
Την ίδια στιγμή, η Destiny φαίνεται να ανήκει στη Hermes Investment Group της οποίας, σύμφωνα με παλαιότερη απεικόνιση της –ανενεργής–ιστοσελίδας της, πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου είναι ο Ευ.Παπαευαγγέλου και αντιπρόεδρος/διευθύνων σύμβουλος ο γαμπρός του Πέτρος Καψάς. Εκτός από την Destiny, η Hermes φαίνεται να ελέγχει ακόμη τις εταιρείες Antiope & Associates Agency και την B.W. Binswanger Evaluation Services Ltd.
Η τελευταία εμφανίζεται, κατά την περιγραφή της στον ανενεργό ιστότοπό της, ως αποκλειστικός αντιπρόσωπος στην Ελλάδα της πολυεθνικής Binswanger. Η εταιρεία, σύμφωνα πάντοτε με την ίδια περιγραφή, είναι ηγέτης στις υπηρεσίες εκτίμησης ακινήτων, παρέχοντας υπηρεσίες σε συνεργάτες, όπως η Jumbo, τράπεζες και μεγάλες εταιρείες του retail. Η συγκεκριμένη εταιρεία προσφέρει υπηρεσίες εκτίμησης σε περισσότερες από 50 εισηγμένες στο Χ.Α. εταιρείες, όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα. Ως εκ τούτου, το ερώτημα που δημιουργείται είναι εάν, πράγματι, η B.W. Binswanger Evaluation Services Ltd. έχει πραγματοποιήσει εκτιμήσεις ακινήτων της Jumbo. Ωστόσο, η εισηγμένη διευκρίνισε με ανακοίνωσή της την Πέμπτη ότι η B.W. Binswanger Evaluation Services Ltd. δεν έχει πραγματοποιήσει καμία εκτίμηση σε ακίνητα της Jumbo, κάτι που επιβεβαιώνουν από την Hermes. Οι ίδιες πηγές σημειώνουν ότι η αναφορά στη "διενέργεια εκτιμήσεων για στρατηγικούς συνεργάτες", όπως η Jumbo, είχε παρατεθεί στον ιστότοπό της, για λόγους προώθησης και καλύτερης προβολής των δραστηριοτήτων της Hermes.
Τα απόνερα για την Jumbo και η σκληρή αποπομπή
Η αγορά, πάντως, βρέθηκε εξαπίνης και έδειξε τη δυσαρέσκειά της για τις δραστηριότητες του μέχρι προσφάτως αντιπροέδρου της εισηγμένης.
Η μετοχή της Jumbo πιέσθηκε, κινούμενη από την έναρξη της συνεδρίασης της Τετάρτης πτωτικά, καταγράφοντας απώλειες που έφθασαν ακόμη και στο -6%. Ωστόσο η αντίδραση της διοίκησης της Jumbo να αποσυνδεθεί το όνομά της από αυτό του κ. Παπαευαγγέλου βοήθησαν τη μετοχή να περιορίσει τις πιέσεις. Εντούτοις παράγοντες της αγοράς δεν κρύβουν τον προβληματισμό τους.
Γιατί μπορεί ο επικεφαλής και το διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας να απέπεμψαν τον κ. Παπαευαγγέλου –σ.σ. ο κ. Βακάκης έδειξε την πόρτα εξόδου στον κ. Παπαευαγγέλου, με καθυστέρηση τριών εικοσιτετραώρων από τη στιγμή που βγήκαν στον αέρα τα πρώτα δημοσιεύματα– και η εταιρεία να εξέδωσε σκληρή ανακοίνωση, ωστόσο ο κ. Παπαευαγγέλου δεν ήταν ένα χαμηλό ή μεσαίο στέλεχός της.
Εντύπωση, επίσης, προκαλεί το άδειασμα του κ. Παπαευαγγέλου από την Jumbo. Συγκεκριμένα, στον τρόπο με τον οποίο η Jumbo και κατ’ επέκταση ο κ. Βακάκης αναφέρονται στο επί 23 χρόνια στέλεχος της εταιρείας, μέτοχο αυτής, αντιπρόεδρο και εκτελεστικό μέλος του διοικητικού της συμβουλίου. Ο κ. Παπαευαγγέλου χαρακτηρίζεται από την εταιρεία, μικρομέτοχος και ότι αν και μέχρι πριν από λίγα εικοσιτετράωρα Νο2 της εταιρείας "δεν είχε καμία απολύτως υπογραφή ή εξουσία σε σχέση με τις οικονομικές συναλλαγές της εταιρείας, καθώς η μόνη του αρμοδιότητα ήταν αγορανομικός υπεύθυνος και αρμόδιος για τις καθημερινές τρέχουσες συναλλαγές με δημόσιες υπηρεσίες, αρχές και οργανισμούς". Ενδεχομένως, λένε όσοι γνωρίζουν κάτι παραπάνω, μία από τις αιτίες να είναι οι φημολογούμενες κακές, έως κάκιστες, σχέσεις μεταξύ των δύο ανδρών.
Παράθυρο για τα capital controls
Αν υπάρχουν στοιχεία για τυχόν ξέπλυμα βρώμικου χρήματος, θα ψάξουν οι ελληνικές δικαστικές αρχές στην υπόθεση αγοραπωλησίας ακινήτων από την εταιρεία του τέως αντιπρόεδρου της Jumbo, Ευάγγελου Παπαευαγγέλου, σε Κινέζους επενδυτές.
Η καταγγελία περί σπασίματος των capital controls στην Κίνα μέσω αριθμού POS ελληνικών τραπεζών, είναι σοβαρή. Θα γίνει όμως σοβαρότερη, όπως αναφέρουν δικαστικές πηγές, αν διαπιστωθεί πως δεν δικαιολογείται η προέλευση του χρήματος, αν δηλαδή πρόκειται για χρήμα που διακινήθηκε προκειμένου να νομιμοποιηθεί μέσω της αγοράς των ακινήτων στην Ελλάδα. Επειδή μάλιστα το ποσό είναι τεράστιο, καθώς φέρεται να αγγίζει τα 90 εκατ. ευρώ, το ζήτημα είναι σημαντικό και αφορά –πέραν των άλλων– και τις σχέσεις των δύο χωρών.
Κι αυτό γιατί την ίδια περίοδο που γίνονταν οι πωλήσεις ακινήτων στην Κίνα είχαν επιβληθεί κεφαλαιακοί έλεγχοι (capital controls) με αποτέλεσμα αυτή η πρακτική να μην είναι νόμιμη. Οι αγοραστές φέρεται ότι ξεπερνούσαν τα εμπόδια στην κίνηση κεφαλαίων μέσω της χρήσης των POS και παράλληλα έμπαιναν στο πρόγραμμα της Χρυσής Βίζας (και των προνομίων της). Έρευνα για το θέμα διενεργεί και η Τράπεζα της Ελλάδος, αλλά και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
