Εθνικά θέματα

Τι σημαίνει η επέκταση των 12 ναυτικών μιλίων στο Ιόνιο

Δύο αναλυτές εξηγούν στο Sputnik τι σημαίνει η επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώης στα 12 ναυτικά μίλια στο Ιόνιο, που ανακοίνωσε ο Νίκος Κοτζιάς λίγο πριν αποχωρήσει από το υπουργείο Εξωτερικών.

Ο απελθείς υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς ανακοίνωσε την επέκταση στα 12 ναυτικά μίλια της αιγιαλίτιδας ζώνης στο Ιόνιο Πέλαγος, γεγονός που μονοπώλησε και το ενδιαφέρον κατά την παράδοση — παραλαβή στο υπουργείο Εξωτερικών το περασμένο Σάββατο.

Η προοπτική αυτή ωστόσο προκάλεσε αντιδράσεις, ενώ εγείρει σοβαρά ερωτήματα σε σχέση με την επίδραση που θα μπορούσε να έχει μια τέτοια εξέλιξη στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Μιλώντας στο Sputnik, ο καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής και Στρατηγικών Σπουδών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Κώστας Κολιόπουλος, τονίζει πως «όλα θα κριθούν από το πόσο καλά προετοιμασμένη, τεχνικά και πολιτικά, είναι αυτή η κίνηση».

«Έχει τη σημασία της», συνεχίζει, «γιατί αποτελεί επέκταση ζώνης εθνικής κυριαρχίας. Δεν μπορώ να γνωρίζω ποια σκοπιμότητα εξυπηρετεί η ανακοίνωση της επέκτασης άμα τη αποχωρήσει του κ. Κοτζιά — ελπίζω να αντανακλά την αποτίμηση του διεθνούς περιβάλλοντος και να μην είναι αποκλειστικά ζήτημα πολιτικών εντυπώσεων στο εσωτερικό της χώρας μας».

«Το αισιόδοξο σενάριο είναι ότι η επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στο Ιόνιο είναι παράδειγμα εφαρμογής της λεγόμενης "τακτικής του σαλαμιού" από ελληνικής πλευράς», αναφέρει χαρακτηριστικά και εξηγεί πως «όπως το σαλάμι δεν τρώγεται μονομιάς αλλά πρώτα κόβεται κομματάκια-κομματάκια, έτσι κι εδώ να πρόκειται για μια υπολογισμένη τμηματική αλλαγή του θαλάσσιου status quo, η οποία θα αποτελεί προοίμιο της πλήρους εφαρμογής των δικαιωμάτων που μας παρέχει το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας».

Σύμφωνα με τον ίδιο «απαραίτητη προϋπόθεση γι' αυτό, είναι να καταστήσουμε σαφές ότι διατηρούμε αναλλοίωτο το δικαίωμα να προβούμε οποτεδήποτε σε αντίστοιχη επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης και στο Αιγαίο».

Από την πλευρά του, ο δημοσιογράφος, συγγραφέας και αναλυτής Σταύρος Λυγερός μιλώντας στο Sputnik εξηγεί συνθήκες κάτω από τις οποίες η Ελλάδα προχωρά σε αυτή την κίνηση, αλλά και τις εξελίξεις που, σύμφωνα με τον ίδιο, θα πρέπει να ακολουθήσουν.

«Το Δίκαιο της Θάλασσας επιτρέπει σε κάθε κράτος να επεκτείνει τα χωρικά του ύδατα, ή αλλιώς την αιγιαλίτιδα ζώνη του μονομερώς μέχρι τα 12 μίλια. Η Τουρκία από το 1995 απειλεί την Ελλάδα ότι αν επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα, θα είναι αιτία πολέμου», εξηγεί ο κ. Λυγερός, ξεκαθαρίζοντας ότι σε αυτή τη φάση δεν γίνεται λόγος για την ΑΟΖ, αλλά για τα χωρικά ύδατα της χώρας.

Απαντώντας στο ερώτημα για το αν η επέκταση των χωρικών υδάτων σε περιοχές που δε γειτνιάζουν με την Τουρκία θα μπορούσε να εκληφθεί ως επιβεβαίωση της θέσης της Άγκυρας ότι το Αιγαίο είναι «ειδική θάλασσα» που δεν ισχύουν οι κανόνες του Διεθνούς Δικαίου, ο κ. Λυγερός τονίζει ότι «αυτός είναι ο λόγος που η Αθήνα είχε αποφύγει να προβεί σε αυτή την κίνηση».

Ωστόσο όμως, όπως εξηγεί «η πραγματικότητα είναι ότι αυτό το επιχείρημα δεν ισχύει επειδή ήδη η Αθήνα, στο πλαίσιο των διερευνητικών επαφών μετά το 1999 έχει μπει σε συζητήσεις με την Άγκυρα για το ενδεχόμενο να υπάρξει συμφωνία πολλαπλού εύρους χωρικών υδάτων, δηλαδή να διαπραγματευτεί με την Τουρκία».

Αναφερόμενος στην επιλογή της ελληνικής κυβέρνησης ο Σταύρος Λυγερός εκφράζει την εκτίμηση ότι «είναι σωστή κίνηση, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα περιοριστεί στο τόξο του Ιονίου, δηλαδή από βορείως της Κέρκυρας μέχρι τα Αντικύθηρα», συμπληρώνοντας ότι θα πρέπει επεκταθεί «και σε όλες τις άλλες περιοχές που δε γειτνιάζουν με την Τουρκία, δηλαδή στο Λιβυκό, στα βόρεια της Κρήτης και στο Δυτικό Αιγαίο».

«Αυτό είναι κάτι που είναι επιβεβλημένο και πιστεύω ότι θα πρέπει να γίνει πολύ γρήγορα. Εννοώ ότι μετά την πρώτη περιοχή, να ακολουθήσουν και οι άλλες», τονίζει χαρακτηριστικά.

Σε ό,τι αφορά το ενδεχόμενο επέκτασης των χωρικών υδάτων και στο ανατολικό Αιγαίο, ο κ. Λυγερός εκφράζει την εκτίμηση ότι σε εκείνη την περιοχή «η Ελλάδα έχει υποκύψει στον τουρκικό εκβιασμό».

«Ένα δικαίωμα που δεν ασκείται για πολλά χρόνια, είναι πάνω από 20 χρόνια, ατονεί. Κατά συνέπεια, η ελληνική πλευρά έχει υποκύψει στον εκβιασμό», σημειώνει και εξηγεί ότι «αυτό όμως δεν μπορεί παρά να αφορά τις περιοχές που γειτνιάζουν με την Τουρκία, δηλαδή το Ανατολικό Αιγαίο».

Εξηγεί μάλιστα ότι δεν υπάρχει τεχνικό πρόβλημα για να εφαρμοστούν τα χωρικά ύδατα 12 μιλίων με την Τουρκία στο Ανατολικό Αιγαίο, καθώς στα σημεία όπου η απόσταση είναι μικρότερη θα εφαρμοζόταν η αρχή της «μέσης γραμμής». Ωστόσο, όπως σημειώνει, ο λόγος που δεν έχει πραγματοποιηθεί αυτό είναι «πολιτικός». «Είναι η απειλή ότι η Τουρκία θα αμφισβητήσει ακόμα και με τη χρήση στρατιωτικής βίας το δικαίωμα στην επέκταση», συμπληρώνει.

«Αφού η Ελλάδα μπήκε σε συζητήσεις με την Τουρκία οφείλει να εφαρμόσει σε όλες τις άλλες περιοχές τα 12 μίλια και όταν θα έρθει η υπόθεση στο τραπέζι —εάν έρθει ποτέ-, να διαπραγματευτεί κάτι που θα είναι ανάμεσα στα 6 και τα 12 μίλια, δηλαδή, ένα εύρος 8-10 μίλια στο Ανατολικό Αιγαίο», τόνισε ο κ. Λυγερός μιλώντας στο Sputnik.

Σε ερώτηση σχετικά με το αν υπάρχουν άλλα παραδείγματα χωρών που έχουν διαφορετικού μήκους χωρικά ύδατα σε διαφορετικές περιοχές, ο κ. Λυγερός εξηγεί ότι ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η ίδια η Τουρκία. «Στις βόρειες ακτές της, δηλαδή στον Εύξεινο Πόντο, όπως επίσης και στις νότιες ακτές της, δηλαδή στην Ανατολική Μεσόγειο, έχει χωρικά ύδατα 12 μιλίων. Στο Αιγαίο έχει 6 μίλια», τονίζει ο κ. Λυγερός, σημειώνοντας όμως ότι δεν πρόκειται για συνηθισμένο φαινόμενο.

Απαντώντας στο αν εκτιμά ότι η εφαρμογή της αναγγελίας στην οποία προχώρησαν ο Νίκος Κοτζιάς και ο Αλέξης Τσίπρας, θα πραγματοποιηθεί σύντομα, ο Σταύρος Λυγερός δηλώνει ότι «υποτίθεται ότι αυτό θα γίνει άμεσα επειδή είπε ότι τα σχετικά διατάγματα είναι έτοιμα. Κατά συνέπεια νομίζω ότι είναι ζήτημα λίγου χρόνου». Ωστόσο, ο κ. Λυγερός υπενθυμίζει ότι παραμένει άγνωστο το αν και το πώς θα επεκταθούν αργότερα  τα χωρικά ύδατα σε άλλες περιοχές όπως στο Λιβυκό, ή το Κρητικό πέλαγος, ή σε περιοχές όπως η Πιερία, η Κατερίνη ή η Κύμη.

Ο κ. Λυγερός τονίζει μάλιστα ότι αυτό θα έπρεπε να συμβεί, καθώς η Τουρκία δεν έχει λόγο στις συγκεκριμένες περιοχές, υποστηρίζοντας μάλιστα ότι ιδανικά η επέκταση θα πρέπει να γίνει σε όλες αυτές τις περιοχές «ταυτοχρόνως».

Σημείωσε επίσης ότι η επέκταση των χωρικών υδάτων στο Ιόνιο δεν επηρεάζει τις ελληνοαλβανικές σχέσεις, τονίζοντας ότι δε θα πρέπει να συγχέεται η εκμετάλλευση κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου δεν αφορά τα χωρικά ύδατα.

Παράλληλα, ο κ. Λυγερός σημειώνει ότι πλέον γίνεται χρήση του δικαιώματος που παρέχει το Δίκαιο της Θάλασσας και «κλείνουν» οι κόλποι με τις λεγόμενες «γραμμές βάσης», που εντάσσουν τους κλειστούς κόλπους μέσα στην εδαφική επικράτεια και «προσφέρει στο κράτος που το κάνει κάποια πρόσθετα τετραγωνικά χιλιόμετρα θαλάσσιας έκτασης».

Ακολουθήστε το Πενταπόσταγμα στο Google news Google News

ΔΗΜΟΦΙΛΗ