Σύμφωνα με ειδικούς ινστιτούτων σκέψης σε Ευρώπη και Αμερική, η χορήγηση αυτοκέφαλου στην Ουκρανία από το Οικουμενικό πατριαρχείο Κων/πολης, αποτελεί ένα πολύ μεγάλο πλήγμα για τον αποκαλούμενο «ρωσικό κόσμο» που ήθελε να δημιουργήσει ο Ρώσος πρόεδρος και μια σημαντική αποδυνάμωση της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας της Μόσχας.
Πολλοί θεωρούν ότι πρόκειται για μια μη αναστρέψιμη ιστορική διαδικασία που σχετίζεται με την κατάρρευση της νέας ρωσικής αυτοκρατορίας του Πούτιν και των σχεδίων του για ένα «ορθόδοξο κόσμο» κάτω από την ρωσική επιρροή.
Ειδικοί επί του θέματος, του αμερικανικού THINK TANK Jamestown Foundation εκτιμούν ότι η αναγνώριση από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως του αυτοκέφαλου της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας (PCM), αφορά γεγονότα πολύ πιο πέρα από τα αμιγώς θρησκευτικά θέματα, που έχουν κοινωνικές και πολιτικές επιπτώσεις, καθώς και επιπτώσεις στην ασφάλεια στην περιοχή της Ρωσίας.
Το αμερικανικό ίδρυμα προβλέπει ότι η διαδικασία διαχωρισμού της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας από τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, θα χρειαστεί χρόνια για να ολοκληρωθεί και θα επιβραδυνθεί «από ρωσική παρέμβαση, ακόμη και με την βία από την Ρωσία.»
Για την Ουκρανία όμως, η απόκτηση του αυτοκέφαλου είναι μια μεγάλη θρησκευτική και πολιτική νίκη, επειδή το Κίεβο:
α) αποκτά μια διεθνώς αναγνωρισμένη εκκλησία,
β) εξασφαλίζει την έξοδο από την επιρροή της Μόσχας και
γ) ενισχύει την εθνική ολοκλήρωση. Για τη Ρωσία, είναι μια μεγάλη ήττα, πιστεύουν οι ειδικοί του ιδρύματος σκέψης στην Ουάσινγκτον.
Σύμφωνα με τους Αμερικανούς, αυτό θα είναι το τέλος του ονείρου του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν για την δημιουργία ενός «ρωσικού κόσμου», με την συνένωση όλων των σλαβικών λαών, Ρωσίας, Ουκρανίας και Λευκορωσίας μαζί με Σέρβους, Σκοπιανούς και Βούλγαρους.
Επιπλέον, αυτό στερεί την Μόσχα από έναν από τους κύριους μοχλούς επιρροής στην Ουκρανία, γεγονός που θα καταστήσει το Κίεβο πιο ικανό να συνεχίσει την «απόσυρση του» από την επιρροή της Ρωσίας και την κίνηση του προς τη Δύση.
Στην περίπτωση του Πατριαρχείου Μόσχας, η ήττα είναι πιο εκτεταμένη. Δεν είναι μόνο ότι, το Οικουμενικό Πατριαρχείο απέρριψε αίτημα της Μόσχας να μην δοθεί το αυτοκέφαλο στο Κίεβο, αλλά αφορά την ανάμιξη του στα εκκλησιαστικά πράγματα στην Ουκρανία, δηλώνουν ειδικοί από το αμερικανικό ίδρυμα.
Η κίνηση της ουκρανικής εκκλησίας μπορεί να ακολουθηθεί και από άλλες χώρες, όπως για παράδειγμα, τη Λευκορωσία.
Το αμερικανικό ινστιτούτο Συμβούλιο του Ατλαντικού σε άρθρο του με τίτλο «Ανεξαρτησία της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας - ένας σεισμός για τον Πούτιν», εκτιμά την απεμπλοκή της ουκρανικής Εκκλησίας σε τρεις διαστάσεις.
Πρώτον, πρόκειται για ποσοτική απώλεια για το Πατριαρχείο της Μόσχας. Παρά το γεγονός ότι ο πληθυσμός της Ουκρανίας είναι τρεις φορές λιγότερος από τη Ρωσία, ο αριθμός των ορθόδοξων ενοριών είναι περίπου ο ίδιος …περίπου 14 χιλιάδες.
Δεύτερον, το αυτοκέφαλο θα ενισχύσει τον ουκρανικό πατριωτισμό, θα στηρίξει την εθνική ολοκλήρωση και θα ολοκληρώσει το "διαζύγιο" με την Μόσχα.
Τρίτον, ο συγγραφέας Taras Kuzio σημειώνει ότι γεωπολιτικά, η ανεξαρτησία της Εκκλησίας της Ουκρανίας θα σημάνει ότι η Ρωσική Εκκλησία δεν είναι πλέον η μεγαλύτερη ορθόδοξη εκκλησία στον κόσμο.
Πιστεύει επίσης ότι η διαδικασία θα στερήσει τη Μόσχα από τον τελευταίο μοχλό επιρροής στο γειτονικό κράτος.
Με την εξαφάνιση της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας ως την τελευταία πηγή «ήπιας δύναμης» του Πούτιν, η απόσυρση της Ουκρανίας από τη ρωσική επιρροή θα καταστεί μη αναστρέψιμη.
«Η ανακήρυξη αυτοκέφαλου από την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία είναι η τελική απάντηση της Ουκρανίας στη επιθετικότητα της Ρωσίας», καταλήγει ο Κούσιο.
Την ίδια στιγμή, ο συγγραφέας είναι σίγουρος ότι η κίνηση αυτή του ουκρανικού πατριαρχείου δεν θα οδηγήσει σε εμφύλιο πόλεμο στην Ουκρανία.
Το ηλεκτρονικό περιοδικό Utrikesmagasinet, που ανήκει στο Σουηδικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων, ασχολείται με το θέμα αυτό στο ιστορικό του πλαίσιο και το θεωρεί ως αποτέλεσμα «διαίρεσης» μέσα στην ορθόδοξη Εκκλησία, εκτιμώντας παράλληλα και την κατάρρευση της νέας ρωσικής αυτοκρατορίας.
Τελικά, η επίτευξη αυτοκεφαλίας μέσα στην Ορθοδοξία είναι μια πολιτική διαδικασία που οδηγεί συνήθως μαζί με την κατάρρευση αυτοκρατοριών στη δημιουργία ανεξάρτητων εθνικών κρατών.
Έτσι, δόθηκε το αυτοκέφαλο σε ελληνική, ρουμανική, βουλγαρική και αλβανική Ορθόδοξες Εκκλησίες κατά τη διάρκεια της κατάρρευσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κατά τη διάρκεια του ΧΙΧ και στις αρχές του ΧΧ αιώνα, αναφέρει το σουηδικό ινστιτούτο.
«Αν αυτό το μοτίβο συνεχιστεί, τότε το Πατριαρχείο του Κιέβου θα λάβει επίσημη αναγνώριση στο εγγύς μέλλον», δηλώνει ο Ιγκόρ Τορμπάκωφ, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα που ανήκει στο Σουηδικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων στη Στοκχόλμη.
Το σουηδικό περιοδικό Utrikesmagasinet διαβλέπει ως κύριο γεωπολιτικό δίλημμα το αν η Ρωσική Εκκλησία θα συνεχίσει να διαδραματίζει το ρόλο μιας «ισχυρής εκκλησίας».
Δηλαδή, μιας οιονεί πνευματικής οργάνωσης που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες των Ορθοδόξων πιστών, μέσα στον "ρωσικό κόσμο, στην περιορισμένη πλέον επέκτασή του".
Αυτό λοιπόν ήταν το σχέδιο των ΗΠΑ για την Ουκρανία και για αυτό έχουμε να δούμε πολλά ακόμα.
