«..Τό τέλος Αὐγούστου καί οἱ πρῶτες ἡμέρες τοῦ Σεπτεμβρίου 1944 βρῆκαν τούς Γερμανούς νά ἑτοιμάζονται νά ἀποχωρήσουν ἀπό τήν Πελοπόννησο, ἤ νά ἀποχωροῦν ἤδη ἀπό τίς νότιες περιοχές της. […] Ἡ ἡγεσία τοῦ ΕΑΜ/ΕΛΑΣ/ΚΚΕ ἀπορρίπτοντας κάθε προασποίηση Ἀντίστασης στούς Γερμανούς, ἔστρεψε τό 100% τῆς δύναμης τοῦ ΕΛΑΣ ἐναντίον τῶν Ταγμάτων Ασφαλείας (ΤΑ).
Ἀδιαφόρησε προκλητικά καί ἀπέφυγε νά ἐμπλακεῖ μέ τούς ἀποχωροῦντες Γερμανούς.
Δέν «κλείσαν οἱ στράτες τοῦ Μωριά», οὔτε «καί τά Δερβένια» γι᾽ αὐτούς. […]
Ἐν τῷ μεταξύ, δυό τάγματα τοῦ 6ου συντάγματος Κορινθίας, 1.400 ἄνδρες, μαζί μέ τμήματα τοῦ 11ου Ἀρκαδίας καί τοῦ 12ου τῆς Ἀχαΐας, ἀφοῦ ἑνώθηκαν ὑπό τήν διοίκηση τοῦ συνταγματάρχη Τσικλητήρα, κατευθύνθηκαν στήν Τρίπολη, πού κρατοῦσε ὁ συνταγματάρχης Παπαδόγγονας μέ 2.000 καί πλέον καλά ἐφοδιασμένους ταγματασφαλίτες.
ταγματάρχης Μανώλης Βαζαίος.
Στήριξε τον ΕΛΑΣ στην Πελοπόννησο, κάλυψε τις σφαγές στην Αργολιδοκορινθία και οδήγησε το 6ο σύνταγμα Κορινθίας στην Αθήνα εναντίον της Χωροφυλακής στο Μακρυγιάννη.
Ἡ πίεση στό ΤΑ ἄρχισε ἀπό τόν Ἀχλαδόκα¬μπο, χωριό τῆς Ἀργολίδος 30 χιλιόμετρα νότια τῆς Τρίπολης, στό ὁποῖο στάθμευε λόχος τοῦ ΤΑ τῆς Τρίπολης μέ 150 περίπου ντόπιους ταγματασφαλίτες καί διοικητή τόν μόνιμο λοχαγό Γιάννη Μπούκα.
Ἡ δημιουργία τοῦ λόχου καί ἡ κατάταξη σ᾽ αὐτό τῶν νέων του χωριοῦ εἶχε ἀκολουθήσει ἕνα γνώριμο δρόμο.
Ἀκριβῶς 4 μῆνες νωρίτερα, στίς 17 Μαΐου 1944, ἕνας λόχος τοῦ 6ου συντάγματος τοῦ ΕΛΑΣ εἶχε στήσει ἐνέδρα σέ Γερμανική ἐφοδιοπομπή 2-3 χιλιόμετρα μακριά ἀπό τόν Ἀχλαδόκαμπο, στή θέση Χάνι Νταούλη.
Ὁ ἀπολογισμός τῆς ἐνέδρας γιά τούς Γερμανούς ἦταν πολύ βαρύς, ἀφοῦ ἔχασαν γύρω στούς 50 στρατιῶτες καί 10 ὀχήματα.
Οἱ κάτοικοι τοῦ Ἀχλαδόκαμπου, οἱ ὁποῖοι παρά τήν ἀποχή τους μέχρι τότε ἀπό τό ΕΑΜ εἶχαν 9 θύματα ἀπό τούς Γερμανούς, σέ ἀντίποινα προηγούμενων ἐνεργειῶν τοῦ ΕΛΑΣ στήν περιοχή τοῦ χωριοῦ τους, βρέθηκαν ἐμπρός σέ ἄμεσο κίνδυνο ὁλικῆς καταστροφῆς.
Οἱ Γερμανοί ἀπειλοῦσαν νά ἐκτελέσουν 350 κατοίκους καί νά κάψουν τό χωριό.
Μέ πρῶτο τόν ἱερέα, μία ἐπι¬τροπή τῶν κατοίκων πῆγε στήν Τρίπολη καί ἔπεισαν τούς Γερμανούς ὅτι οἱ κάτοικοι τοῦ χωριοῦ δέν εἶχαν σχέση μέ τήν ἐνέδρα.
Ζήτησαν, ἤ ἀναγκάστηκαν, νά πάρουν ὅπλα γιά νά ὀργανώσουν λόχο τοῦ ΤΑ στό χωριό.
συνταγματάρχης Σπύρος Τσικλητήρας
Ἀπό αὐτούς τούς ταγματασφαλίτες, χωροφύλακες τοῦ χωριοῦ τους, ζήτησε ὁ ταγματάρχης Βαζαῖος στίς 17 Σεπτεμβρίου 1944 νά παραδώσουν τά ὅπλα τους.
Τό 6ο σύνταγμα, ὑπό τόν Βαζαῖο, ἐπετέθει τό ἑπόμενο πρωί καί μετά ἀπό πεντάωρη μάχη κατέβαλε τούς 120 περίπου ταγματασφαλίτες πού ἀμύνθηκαν καί μπῆκε στό χωριό.
Ἀντιγράφω τόν ἴδιο τόν Βαζαῖο, πού περιγράφει τό τέλος τῆς μάχης ὡς ἑξῆς: «…μιά διμοιρία τοῦ 1ου λόχου ἡ ὁποία ἐξώρμησε πρώτη εἰς τήν ἕφοδον, κατέλαβε μέν τά χαρακώματα, πλήν ἔσχεν 20 νεκρούς καί τραυματίες..[…] περί τήν δεκάτη ὥραν ἤρχισεν ἡ γενική ἕφοδος τῶν τμημάτων μας …[…] καί εἰς τήν μάχην αὐτήν ἔσχομεν 20 νεκρούς καί 10 τραυματίες ἐκ τῶν ὁποίων 5 ὑπέκυψαν εἰς τά τραύματα των μετά τίνας ἡμέρας, καί οἱ ἀντίπαλοι ἔσχον 65 νεκρούς…».
Ἀπό τό κείμενο τοῦ Βαζαίου παρατηροῦμε δυό συχνά παράδοξα τῆς περιόδου 1943-49.
Σέ μάχες πού ἐπιτιθέμενοι ἦταν ὁ ΕΛΑΣ ἤ ὁ λεγόμενος ΔΣΕ καί νικοῦσαν, οἱ ἀμυνόμενοι δέν εἶχαν ποτέ τραυματίες!
Εἶχαν μόνο νεκρούς καί οἱ ἀριθμοί τους ἦταν πάντα πολλαπλάσιοι ἀπό τούς νεκρούς καί τραυματίες τῶν ἐπιτιθέμενων, γεγονός πού ἀποτελεῖ παγκόσμια πρωτοτυπία!
Ἱστοριογράφοι τῆς ἀριστερᾶς ἤ ἀπολογητές της δέν βρίσκουν τίποτε περίεργο μ᾽ αὐτό, ὅπως δέν βρίσκει καί ὁ Βαζαῖος.
Τί ὅμως συνέβη πραγματικά στή μάχη τοῦ Ἀχλαδόκαμπου;
Στή διάρκεια τῆς μάχης σκοτώθηκαν περίπου 8-10 ταγματασφα¬λίτες καί ἄλλοι 10 τραυματίστηκαν.
Τήν εἴσοδο τῶν ἀνταρτῶν τοῦ ΕΛΑΣ στό χωριό ἀκολούθησε σφαγή, κατά τήν ὁποίαν τά θύματα ἦταν πάνω ἀπό 50, ταγματασφαλίτες καί ἄμαχοι χωρικοί.
Συνολικά, 63 κάτοικοι τοῦ μικροῦ χωριοῦ ἔχασαν τή ζωή τους.
Μεταξύ αὐτῶν ἦταν δυό γυναῖκες, καθώς καί 5 ἄνδρες ἡλικίας ἄνω τῶν 65 χρόνων.
Ὁ μεγαλύτερος, ὁ Πέτρος Γ. Στέργιος, ἦταν 84 ἐτῶν!
Οἱ ἐκτελέσεις ἐντός τοῦ χωριοῦ θά ἦταν ἀκόμη περισσότερες ἄν δέν ἐπενέβαινε ὁ καπετάνιος τοῦ 6ου Πελοπίδας καί ὁ ὑπολοχαγός Ἀναστάσιος Τούτουνας.
Γιά τίς σωστικές ἐπεμβάσεις τους ὑπάρχουν μαρτυρίες καί ἀπό τίς δυό πλευρές καί ὁμιλοῦν γιά διάσωση πολλῶν ἀπό βέβαιη σφαγή.
Αὐτό ὅμως πού μένει ἱστορικά εἶναι ὅτι ἔγινε μιά ἀνώφελη μάχη καί μιά ἀδικαιολόγητη μαζική σφαγή.
Ἄν στά 63 θύματα τοῦ Ἀχλαδόκαμπου προσθέσουμε καί τούς τουλάχιστον 25 ἀ¬ντάρτες τοῦ ΕΛΑΣ πού ἔχασαν τή ζωή τους, καταλήγουμε σέ 90 Ἕλληνες πού θυσιάστηκαν ἀπό τόν Τσικλητήρα καί τόν Βαζαῖο, στή σπουδή τους νά πάρουν χωρίς καθυστέρηση τά ὅπλα ἀπό τούς 120-150 ταγματασφαλίτες τοῦ Ἀχλαδόκαμπου.
Ἡ σφαγή συνοδεύτηκε καί ἀπό βάρβαρο ξυλοδαρμό πολ¬λῶν ἀκόμη ὁπλιτῶν καί χωρικῶν, γενικό πλιάτσικο ἀπό τόν Ἀχλαδόκαμπο οἱ ἀντάρτες τοῦ ΕΛΑΣ πῆραν γύρω στά 350 μεγάλα ζῶα, φορτωμένα μέ τήν κινητή περιουσία τῶν κατοίκων- καί τή σύλληψη 73 ταγματασφαλιτῶν καί πολιτῶν.
Οι 73 κρατούμενοι οδηγήθηκαν στο μεγάλο Στρατόπεδο Κρατουμένων τῆς Βυτίνας, ἀπό τό ὁποῖο ἔφυγαν ζωντανοί μετά τήν ὑπογραφή τῆς Συνθήκης τῆς Βάρκιζας (12.2.1945).
Απόσπασμα από το «ΑΘΩΩΝ ΑΙΜΑ «Ελεύθερος Μωριάς» 1943-44», Τόμος Β’ του Δρ. Ιωάννη Μπουγά
