Βασικό τους χαρακτηριστικό είναι η σταθερότητα και η δυσκολία μεταβολής ανεξάρτητα από τις εξωτερικές, πολιτικές, ιστορικές και άλλες συνθήκες που επικρατούν κάθε φορά σε μια συγκεκριμένη περιοχή. Ο πατέρας των Γλωσσολογικών Σπουδών στην Ελλάδα, Γεώργιος Χατζιδάκις, τα έχει χαρακτηρίσει «αρχαιολογικές επιγραφές που είναι χαραγμένες πάνω στο έδαφος». Τα κύρια ονόματα που εμφανίζονται σε μια περιοχή (π.χ. τοπωνύμια, βαφτιστικά, επώνυμα/επίθετα, παρωνύμια/παρατσούκλια) σε κάποια ιστορική περίοδο αποδόθηκαν για πρακτικούς λόγους και «κρύβουν» ενδιαφέρουσες και πολύπτυχες πληροφορίες για ολόκληρη την περιοχή στην οποία απαντώνται. «Μοιάζει, θα λέγαμε, με το παγόβουνο η κορυφή του οποίου είναι ορατή απ’ όλους ενώ ο κύριος όγκος του είναι κρυμμένος κάτω από την επιφάνεια», τόνισε μιλώντας στο pontos-news.gr ο Ξενοφών Τζαβάρας, δρ Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και πρόεδρος της Ελληνικής Ονοματολογικής Εταιρείας.
Αυτόνομος τομέας της Γλωσσολογίας και κατ’ επέκταση της Φιλολογίας είναι η Ονοματολογία η οποία μελετά τα κύρια ονόματα.
Στις αρχές Νοεμβρίου θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα το 6ο Πανελλήνιο Ονοματολογικό Συνέδριο που διοργανώνεται από την Ελληνική Ονοματολογική Εταιρεία και είναι αφιερωμένο στον καθηγητή Γλωσσολογίας Νίκο Ανδριώτη που καταγόταν από την Ίμβρο. Θέμα του συνεδρίου είναι τα ονοματολογικά της Μικράς Ασίας και οι εισηγήσεις θα αφορούν τα κύρια ονόματα σε περιοχές του μικρασιατικού ελληνισμού (Πόντος, Καππαδοκία, μικρασιατικά παράλια και ενδοχώρα, Κωνσταντινούπολη, Ίμβρος, Τένεδος κ.λπ.).
Ενδιαφέροντα συμπεράσματα
Ο Ξενοφών Τζαβάρας εξηγεί ότι ο ονοματολόγος μέσα από τη μελέτη του μπορεί να αναδείξει πληροφορίες για τη γλώσσα, τα έθιμα, την ιστορία, τις κλιματικές συνθήκες και την εδαφική σύσταση μιας περιοχής. Ακόμα σημειώνει ότι το επικείμενο συνέδριο έχει ενδιαφέρον όχι μόνο για τους ερευνητές αλλά και για όσους κατάγονται από τις μικρασιατικές περιοχές που θα βρεθούν στο επίκεντρο.
Δίνοντας μερικά παραδείγματα αναφέρει ότι το «Παλαιόκαστρο» παρέχει πληροφορίες για κάποιο (αρχαίο) κάστρο που υπήρχε στην περιοχή, η «Βίγλα» για την ενδεχόμενη ύπαρξη συστήματος φρυκτωριών, το «Φραγκοπήδημα» για την ύπαρξη Φράγκων μαρτυρώντας ίσως βενετική κατάκτηση. Αντίστοιχα από τα επώνυμα μπορούν να εξαχθούν ενδιαφέροντα συμπεράσματα τόσο ως προς τις επικρατέστερες ανά περιοχή οικογενειακές καταλήξεις
(π.χ. -ίδης, -αϊδης, -ούδης, -όγλου, κ.λπ.), όσο και ως προς το θέμα από το οποίο δημιουργείται το επώνυμο. Για παράδειγμα, τα Χαλκιάς και Μπακάλης είναι επαγγελματικά, τα Νικολάου και Παναγιωτίδης πατρωνυμικά, το Σοφίας μητρωνυμικό, και τα Αφτιάς και Μυταράς είναι παρωνυμικά.
Παρατείνεται η προθεσμία για τους ερευνητές
Η οργανωτική επιτροπή του 6ου Πανελλήνιου Ονοματολογικού Συνεδρίου έδωσε παράταση μέχρι τις 30 Ιουνίου σε όσους ερευνητές θέλουν να είναι μεταξύ των εισηγητών. «Μοναδική αυστηρή προϋπόθεση είναι οι ανακοινώσεις να έχουν αποκλειστικά επιστημονικό χαρακτήρα και περιεχόμενο, και φυσικά να αναφέρονται στην προσέγγιση των κυρίων ονομάτων στην ευρύτερη περιοχή της Μικράς Ασίας», σημειώνει ο πρόεδρος της Ελληνικής Ονοματολογικής Εταιρείας.
Στόχος, εκτός από την ανάδειξη της επιστήμης της Ονοματολογίας στην Ελλάδα, είναι και η επιστημονική συγκέντρωση, ταξινόμηση, προβολή και μελέτη των κυρίων ονομάτων των περιοχών της Μικράς Ασίας και η ανάδειξη του μεγάλου ονοματολογικού πλούτου των περιοχών της Καθ’ Ημάς Ανατολής. Άλλωστε τα πρακτικά αναμένεται να περιληφθούν στον 22ο τόμο του επιστημονικού εντύπου Ονόματα.
Οι διοργανωτές συνεργάζονται με το Δημοκρίτειο, την Πανελλήνια Ένωση Φιλολόγων, την Εταιρεία Μελέτης της Καθ’ Ημάς Ανατολής, την Εταιρεία Μελέτης Ίμβρου και Τενέδου, και την Επιτροπή Ποντιακών Μελετών.
Το συνέδριο είναι αφιερωμένο στη μνήμη του Νικόλαου Ανδριώτη. Το 2016 συμπληρώθηκαν 40 χρόνια από τη γέννηση του κορυφαίου καθηγητή Γλωσσολογίας, ο οποίος έχει άμεση σχέση με τα μικρασιατικά ιδιώματα. Η διδακτορική του διατριβή ήταν πάνω στο γλωσσικό ιδίωμα της Ίμβρου, δημοσίευσε αυτοτελείς μελέτες πάνω στο ίδιο θέμα, ενώ είχε ασχοληθεί και με την Καππαδοκία.
