Το Ελληνικό Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών (ΕΛ.Ι.Σ.ΜΕ.) και ο Σύνδεσμος Αποφοίτων Σχολής Ικάρων (Σ.Α.Σ.Ι.), αξιοποιώντας την σωρευμένη γνώση, τις δεξιότητες, καθώς, και την πολυετή διεθνή και εσωτερική εμπειρία τους, στο πλαίσιο των επιμορφωτικών τους δραστηριοτήτων, διοργάνωσαν ένα ενδιαφέρον συνέδριο, το «Security & Defence State of the Art Technology».
Το «DP» εντόπισε τη συμμετοχή στο συνέδριο του Ντένη Πλέσσα, αντιπροέδρου της κατασκευάστριας εταιρίας των F-16, της αμερικανικής Lockheed Martin και ζήτησε την εισήγηση στο συνέδριο. Με δεδομένη την απόφαση για την αναβάθμιση σημαντικού μέρους του αεροπορικού στόλου της Πολεμικής Αεροπορίας, το ενδιαφέρον ήταν αυτονόητο, αφού αποτέλεσε την πρώτη δημόσια τοποθέτηση της εταιρίας.
Όσα ειπώθηκαν έχουν πράγματι ενδιαφέρον. Ακολουθεί τμήμα της εισήγησης που επικεντρώνει στην αιτιολογική βάση και την επιχειρηματολογία της εταιρίας, η οποία προφανώς έπαιξε τον ρόλο της στις μακροχρόνιες ζυμώσεις που οδήγησαν στην τελική απόφαση:
Το σύγχρονο γεωπολιτικό περιβάλλον, οι νέες και διαρκώς μεταβαλλόμενες απειλές, η αδιαπραγμάτευτη θέση της χώρας για θωράκιση της εθνικής κυριαρχίας, οι νέες αποστολές των Ενόπλων Δυνάμεων για τη διατήρηση της ειρήνης αλλά και την αποτροπή οποιασδήποτε ξένης απειλής, ο συναγωνισμός μεταξύ κοινωνικών και αμυντικών δαπανών και τέλος η ανάγκη διατήρησης μιας υγιούς βιομηχανικής βάσης αποτελούν θέματα των οποίων η ανάλυση, μελέτη και αντιμετώπιση ζητούν άμεσες λύσεις.
Οι Αναβαθμίσεις, η Διαλειτουργικότητα και η Δικτυοκεντρικότητα αποτελούν τους Βασικούς Άξονες Ανάπτυξης της Πολεμικής Αεροπορίας
Με την συνεχή εξέλιξη των ηλεκτρονικών συστημάτων, οι αεροπορικές πλατφόρμες απέκτησαν ολοένα και μεγαλύτερη επιχειρησιακή σημασία, αλλά και πολυπλοκότητα και κόστος. Το κλειδί στην αποτελεσματικότητα ενός αεροσκάφους είναι η συνεχής επένδυση στην τεχνολογία και στην επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα και η εγγενής δυνατότητα του αεροσκάφους να δέχεται νέους κινητήρες, νέα ραντάρ, νέα έξυπνα όπλα, νέο πιλοτήριο και νέους αισθητήρες.
Με την αύξηση των τεχνολογιών επικοινωνίας, της μετάδοσης εικόνας, βίντεο και άλλων δεδομένων, δημιουργήθηκε η ανάγκη δίκτυο-κεντρικών συστημάτων, με κύριο άξονα τις αεροπορικές πλατφόρμες.
Η διαλειτουργικότητα μεταξύ συμμαχικών δυνάμεων αλλά και διακλαδικών δυνάμεων της ίδιας χώρας επιβάλλει οι προδιαγραφές των νέων αεροπορικών προϊόντων να ικανοποιούν επιχειρησιακές ανάγκες όλων των όπλων (Στρατού, Ναυτικού, Αεροπορίας, Πεζοναυτών).
Η σχεδίαση ενός νέου αεροπορικού μέσου ή η αναβάθμιση ενός προγενέστερου, με επιδιώξεις την αύξηση της επιχειρησιακής ικανότητας συνδυασμένη με διαλειτουργικότητα και δικτυοκεντρικότητα αποτελούν τους τρεις βασικούς πυλώνες της Αεροπορίας του 21ου αιώνα.
ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΕΙΣ ΜΑΧΗΤΙΚΩΝ…
Ας ξεκινήσουμε με τις αναβαθμίσεις των μαχητικών αεροσκαφών. Η αναβάθμιση αεροπορικού υλικού είναι μία συνήθης αεροπορική δραστηριότητα εκσυγχρονισμού. Οφείλεται πρωτίστως στην ταχύτερη αύξηση των τεχνολογικών και επιχειρησιακών δυνατοτήτων των ηλεκτρονικών συστημάτων σε σχέση με τις βελτιώσεις του δομικού μέρους της ατράκτου ή των αεροκινητήρων.
Στην Ελλάδα η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία πρόσφατα αποφάσισαν ομόφωνα την υλοποίηση του προγράμματος αναβάθμισης των μαχητικών F-16. Το τελευταίο διάστημα υπήρχε πάντοτε το ερώτημα να αποκτήσουμε αναβαθμισμένα F-16 ή μήπως πρέπει να προχωρήσουμε άμεσα σε παραγγελία αεροσκαφών πέμπτης γενιάς.
Το δίλημμα δύσκολο αλλά και ενδιαφέρον. Τελικά η πλάστιγγα έγειρε υπέρ της αναβάθμισης σε πρώτη φάση. Οι λόγοι πολλοί και σημαντικοί.
>Χρειαζόμαστε μία δύναμη πυρός που μόνο τα F-16 θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν
>Το σχετικό κόστος αναβάθμισης των μαχητικών F-16 έναντι της αγοράς F-35 ήτο απαγορευτικό για τα μαχητικά πέμπτης γενιάς F-35 ή JSF.
>Η επένδυση για την αναβάθμιση των F-16 θα έπρεπε να πραγματοποιηθεί ούτως ή άλλως δεδομένου ότι τα F-16 θα πρέπει να είναι απολύτως διαλειτουργικά με τα F-35 όταν τα τελευταία αποκτηθούν, και όταν τα δύο αυτά οπλικά συστήματα θα λειτουργούν μαζί.
Συστήματα όπως τα ραντάρ αυτόματης ηλεκτρονικής σάρωσης (ΑΕSΑ), το Link-16, ο επιχειρησιακός υπολογιστής ΜΜC και άλλα αποτελούν τον προπομπό αλλά και την προϋπόθεση για την διαλειτουργικότητα που χρειαζόμαστε τώρα αλλά και στο μέλλον.
Οι στόχοι της αναβάθμισης είναι πολλοί: τεχνολογικοί, οικονομ ικοί, βιομηχανικοί κλπ.Μεγιστοποίηση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων όλων των Blocks:
>Radar AESA
>Link16
>Ενσωμάτωση όλων των υφιστάμενων όπλων της ΠΑ
>Νέοι Αισθητήρες
>Νέα έξυπνα όπλα
>Νέοι ρόλοι (Φωτοαναγνώριση, αποστολές ναυτικών προσβολών κ.λπ.)
Η Πολεμική Αεροπορία και η ΕΑΒ, φυσικά είναι οι βασικοί αποδέκτες πολλών στόχων και ωφελειών όπως τούτο θα ήταν και το αναμενόμενο:
>Οικονομίες κλίμακος λόγω κοινής διαμόρφωσης με ευνοϊκή επίπτωση στο κόστος υποστήριξης.
>Βέλτιστη σχέση κόστους / αποτελεσματικότητας:
1. Ήδη ανεπτυγμένη και δοκιμασμένη διαμόρφωση σε παγκόσμιο επίπεδο
2. Άμεση Αξιοποίηση του οπλικού συστήματος
3. Αύξηση επιχειρησιακού χρόνου ζωής για 30 ακόμα χρόνια
4. Προστασία αρχικής επένδυσης της χώρα
Δίδει τον απαραίτητο χρόνο στη χώρα να σχεδιάσει την απόκτηση μαχητικών 5ης γενιάς στο εγγύς μέλλον
Διασφαλίζει εκατοντάδες θέσεις εργασίας για 8-10 χρόνια με έργο – Συμπαραγωγής F-16 και C-130J
Παρέχει Πρόσθετης Τεχνογνωσίας – Εκμετάλλευση Ανεπτυγμένων Υποδομών – Ανάπτυξη δυνατοτήτων και σε άλλες εγχώριες βιομηχανίες πλην ΕΑΒ
ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΔΙΑΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ
Η διαλειτουργικότητα αποτελεί το θεμέλιο για την αποτελεσματικότερη διαδικασία κοινών επιχειρήσεων μιας Συμμαχίας. Η ενίσχυση της δια-λειτουργικότητας προσθέτει ισχυρά θεμέλια για την επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα των Ενόπλων Δυνάμεων και ειδικότερα της Πολεμικής Αεροπορίας. Ας δούμε όμως τι εννοούμε και τι επιδιώκουμε με την δια-λειτουργικότητα.
Από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, η προσπάθεια για την εξασφάλιση δια λειτουργικότητας ήταν στο επίκεντρο μιας συζήτησης για την βιωσιμότητα και αποτελεσματικότητα της Συμμαχίας του ΝΑΤΟ στο νέο περιβάλλον ασφάλειας.
Διακρίνουμε δύο διαστάσεις ή δύο επίπεδα δια λειτουργικότητας. Αυτήν που στόχο έχει τις Ένοπλες Δυνάμεις της ίδιας χώρας και αυτή μεταξύ των μελών μιας Συμμαχίας.
Το NATO ορίζει διαλειτουργικότητα την ικανότητα των Ενόπλων Δυνάμεων να λειτουργούν σε συνέργεια στην εκτέλεση των αποστολών που τους έχουν ανατεθεί τόσο σε καιρό Ειρήνης όσο και Πολέμου. Αυτό διασφαλίζεται δίνοντας έμφαση σε κοινές στάνταρντ συμφωνίες, πρότυπα και διαδικασίες (STANAG).
Οι διάφορες STANAG αποβλέπουν στο να εξασφαλίζουν σε πολυεθνικούς σχηματισμούς του ΝΑΤΟ την δυνατότητα να επικοινωνούν να λειτουργούν και να εκπαιδεύονται μαζί αποτελεσματικά.
Αλλά υπάρχουν και προσεγγίσεις δια-λειτουργικότητας εντός των Ενόπλων Δυνάμεων της ίδιας χώρας. Σαν παραδείγματα αναφέρονται η δυνατότητα της Αεροπορίας να διαθέτει μαχητικά ικανά να χρησιμοποιούν όλους τους αισθητήρες και όλα τα όπλα που διαθέτει στο οπλοστάσιό της.
Στο ΝΑΤΟ, η μετατόπιση της προσοχής από την εδαφική άμυνα σε πολυεθνικές αποστολές εκστρατευτικού χαρακτήρα (Αφγανιστάν, Κόσοβο, Λιβύη) και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν στην εκτέλεσή τους, έδειξε τα όριά της δια-λειτουργικότητας των Συμμάχων.
Ορισμένες προκλήσεις δια-λειτουργικότητας προσκρούουν στα διαφορετικά εθνικά συμφέροντα, στις περικοπές των αμυντικών δαπανών, στη στήριξη της τοπικής αμυντικής βιομηχανίας, αλλά και στις διαφορές των τεχνολογικών υποδομών και ικανοτήτων, αυτά μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο από τις ηγεσίες τους πολιτικούς σε στρατηγικό επίπεδο.
ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΑΛΛΑ ΑΝΟΜΟΙΟΓΕΝΗΣ ΔΥΝΑΜΗ…
Υπάρχουν και τακτικές προκλήσεις για την διαλειτουργικότητα, όπως είναι οι διαφορές στην εκπαίδευση, τη νοοτροπία, και τους πόρους που διατίθενται για τις αμυντικές ικανότητες. Υπάρχουν αρκετές πρωτοβουλίες που θέσπισε το ΝΑΤΟ προκειμένου να μειωθούν αυτοί οι παράγοντες που προκαλούν εμπόδια στην διαλειτουργικότητα μεταξύ των συμμαχικών χωρών και των Ενόπλων τους δυνάμεων.
Υπάρχουν τεράστιες τεχνολογικές διαφορές μεταξύ των Δυνάμεων του ΝΑΤΟ. Στο ένα άκρο του φάσματος είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες με την εξάρτησή τους από την ψηφιακή τεχνολογία, το διάστημα, τα μη επανδρωμένα εναέρια συστήματα, διοίκησης συντονισμού και ελέγχου και άλλα.
Αυτή η επιχειρησιακή εικόνα δεν είναι απαραίτητα κοινή στα υπόλοιπα μέλη. Υπάρχουν τουλάχιστον 13 διαφορετικά συστήματα για την παρακολούθηση μάχης στο πλαίσιο του NATO.
Η τελευταία δεκαετία ενίσχυσε τη σημασία της ολοκληρωμένης διοίκησης και ελέγχου. Για να ενοποιηθεί βεβαίως αυτή η διοίκηση απαιτείται από τις συμμαχικές χώρες να εκχωρήσουν εθνικές στρατιωτικές ηγεσίες και να τις αντικαταστήσουν με συμμαχικές. Αυτό βέβαια ξεκινάει από τον σχεδιασμό και την ολοκλήρωση, τον εφοδιασμό και την επικοινωνία και την εκπαίδευση.
…ΚΑΙ Η ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ «ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ»
Η Πρωτοβουλία Κοινής Κατάρτισης (Common Training Initiative) στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ (CTI), εκμεταλλεύεται τις μεταβαλλόμενες συνθήκες για να διασφαλίσει διαλειτουργικότητα στο ΝΑΤΟ και την επιχειρησιακή του ετοιμότητα σε ένα υψηλότερο επίπεδο. Βασίζεται δε σε τρεις συνιστώσες: την τεχνολογική, την διαδικαστική, και την ανθρώπινη.
Η διαδικασία Federated Mission Network (FMΝ) είναι μια σημαντική πρωτοβουλία για να συμβάλει στη διασφάλιση της δια-λειτουργικότητας και της επιχειρησιακής αποτελεσματικότητας του NATO. είναι μια βασική συμβολή στην πρωτοβουλία Connected Forces βοηθώντας συμμαχικές δυνάμεις για την καλύτερη επικοινωνία, την εκπαίδευση και τη λειτουργία από κοινού. Αυτό περιλαμβάνει τη δομή διοίκησης του ΝΑΤΟ καθώς επίσης και τη δομή δύναμης του ΝΑΤΟ.
Ο σκοπός του Federated Mission Network (FMΝ) είναι τελικά να υποστηρίξει τo Command, Control, Coordination, Computers, Intelligence, Surveillance and Reconnaissance (C4ISR) και τη λήψη αποφάσεων στις διαδικασίες με τη διευκόλυνση μιας ταχείας δημιουργίας των επιχειρησιακών δικτύων.
Εκτός από τη δομή διοίκησης του ΝΑΤΟ, 35 Έθνη έχουν ενταχθεί στην πρωτοβουλία FMN και συνεργάζονται στο πλαίσιο της διαδικασίας του FMN πλαισίου για να συντονίσουν το σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την παράδοση των λειτουργικών και τεχνικών ικανοτήτων που απαιτούνται για τη διεξαγωγή NET-κεντρικές επιχειρήσεις (net-centric operations).
Οι συμμαχικές χώρες θα πρέπει να αναπτύξουν στρατηγικές για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων απειλών. θα πρέπει Η συμμαχία να κτίσει μία κοινή ικανότητα με τους εθνικούς στρατούς βασισμένη σε πρωτοβουλίες κοινής εκπαίδευσης, κοινών σχεδιασμών, κοινών Συστημάτων τροφοδοσίας και υποστήριξης, ως και τακτικών μάχης με στόχο την αύξηση της παγκόσμιας σταθερότητας και Ειρήνης.
ΔΙΚΤΥΟΚΕΝΤΡΙΚΟΤΗΤΑ…
Τέλος ας εξετάσουμε την Δικτυοκεντρικότητα. Η πρόσφατη ιστορία διδάσκει ότι οι αεροπορικές δυνάμεις διαδραματίζουν τον σημαντικότερο ρόλο για την επιτυχή έκβαση μιας Στρατιωτικής επιχείρησης.
Οι περισσότερες στρατιωτικές επιχειρήσεις βασίζονται στις σύγχρονες τεχνολογίες, συστήματα, διαδικασίες, εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού, αλλά και την αποτελεσματικότητα των συμμαχικών Δυνάμεων να επιχειρούν με τρόπο συντονισμένο ευέλικτο και απόλυτα προσαρμοσμένο στη στρατηγική των επιχειρήσεων έτσι ώστε να χρησιμοποιείται η κατάλληλη δομή στην κατάλληλη στιγμή και θέση των πολιτικών επιχειρήσεων.
Αυτό προϋποθέτει απόλυτη επίγνωση της κατάστασης μάχης με βάση τη δίκτυο-κεντρικότητα με τα μέσα που έχουν αναπτυχθεί στη συγκεκριμένη επιχείρηση η σύρραξη. Ιδιαίτερα όταν οι δυνάμεις που συμμετέχουν επιβάλλεται να λάβουν μέρος σε κοινές αποστολές είναι σημαντική η ύπαρξη δίκτυο κεντρικών συστημάτων για να υπάρχει σαφής και έγκαιρη επίγνωση της κατάστασής της μάχης, των εχθρικών στόχων, της διάταξης της αεράμυνας κ.λπ.
Αυτό είναι απαραίτητο ώστε να αξιοποιηθούν με τον καλύτερο τρόπο οι δυνατότητες που τα συμμαχικά στρατεύματα διαθέτουν, όπως στρατιωτικές μεταφορές, επιτήρηση, επικοινωνία, προβολή ισχύος και επιθετικών επιχειρήσεων υψηλού ρυθμού.
Αυτό το απαιτητικό έργο σ’ ένα περιβάλλον εξελισσόμενων απειλών και προκλήσεων καθιστούν την δίκτυο-κεντρικότητα βασική παράμετρο επιτυχίας των αποστολών. Οι αμερικανικές δυνάμεις ηγούμενες πολεμικών συνασπισμών έχουν την ευκαιρία και την υποχρέωση να λειτουργούν σε συνεννόηση με τους συμμάχους τους.
Άλλωστε είναι γνωστό ότι οι πολιτικοί ηγέτες σχεδόν πάντα προτιμούν να έχουν συνεργάτες όταν πηγαίνουν σε πόλεμο. Έτσι οι επικεφαλής δυνάμεις και επιχειρησιακές δυνάμεις θα πρέπει να ενσωματώνουν χαρακτηριστικά που ενισχύουν τη διαλειτουργικότητα σε εθνικό και συμμαχικό επίπεδο.
Από τις πρώτες μέρες της Στρατιωτικής Αεροπορίας, οι διοικητές βασίστηκαν σε αεροσκάφη για να διεξαγάγουν αναγνώριση και να αποκτήσουν πληροφορίες σχετικά με τη θέση και τις προθέσεις των Δυνάμεων του εχθρού.
Πολύ σύντομα οι στρατιωτικές αεροπορικές δυνάμεις κλήθηκαν να μεταφέρουν φορτία και να επιτεθούν στην επιφάνεια ενάντια σε εχθρικές χερσαίες οι ναυτικές δυνάμεις και άλλες επίγειες εγκαταστάσεις. Η χρησιμοποίηση σύγχρονων μέσων, radar κλπ., επιτρέπουν σήμερα στις αεροπορικές πλατφόρμες να εντοπίζουν στόχους ημέρα ή νύχτα και σε όλες τις καιρικές συνθήκες.
Το όραμα της Πολεμικής Αεροπορίας του μέλλοντος είναι να είναι σε θέση να διεξάγει και να ενσωματώνει επιχειρήσεις σε τρεις τομείς: στον αέρα, στο διάστημα και στον κυβερνοχώρο.
Στις περισσότερες όμως περιπτώσεις θα πρέπει να διεξάγει αυτές τις επιχειρήσεις μαζί με συμμαχικές δυνάμεις με τις οποίες θα πρέπει να συντονίζεται, να επικοινωνεί, να διαχειρίζεται δεδομένα σε πραγματικό χρόνο και τέλος να φροντίζει όλη αυτή η δικτυοκεντρικότητα να παραμένει απροσπέλαστη από τις δυνάμεις του εχθρού.
Τα παραδείγματα επιτυχημένων στρατιωτικών επιχειρήσεων βασισμένων σε διάταξη αναβαθμισμένων οπλικών συστημάτων και με σχεδιασμούς που ενσωματώνουν διαλειτουργικότητα και δίκτυο- κεντρικότητα είναι αρκετά. Βεβαίως υπάρχουν και πολλές άλλες περιπτώσεις όπου συνέβη ακριβώς το αντίθετο και φυσικά τα αποτελέσματα ήταν ιδιαιτέρως δυσάρεστα.
Η αλματώδης ανάπτυξη της τεχνολογίας των ηλεκτρονικών και της επιστήμης της πληροφορικής βοηθάει αφενός στον σχεδιασμό λύσεων με τα παραπάνω επιθυμητά χαρακτηριστικά αλλά και ολοένα δημιουργεί όλο και πιο πολύπλοκα οπλικά συστήματα.
Η ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΓΙΑ ΕΝΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟ F-16 «ΓΕΦΥΡΑ» ΜΕ ΤΗΝ ΠΕΜΠΤΗ ΓΕΝΙΑ…
Στο αναβαθμισμένο F-16 της ΠΑ γίνεται προσπάθεια να ενσωματωθούν τεχνολογίες που αναπτύχθηκαν για αεροσκάφη πέμπτης γενιάς όπως το F-22 και F-35. Τέτοιες πρωτοποριακές τεχνολογίες είναι ενσωματωμένες στο ραντάρ ΑΕSA, το JHMCS (Joint Helmet Mounted Cueing System), τον επιχειρησιακό υπολογιστή και λοιπά.
Στα αναβαθμισμένα F-16, όλα τα αεροσκάφη θα είναι σε θέση να φέρουν τους ίδιους αισθητήρες και τα ίδια όπλα. Δεδομένου ότι τα αεροσκάφη αυτά θα έχουν την ίδια διαμόρφωση, αυτήν δηλαδή του F-16V και θα λειτουργούν με το ίδιο λειτουργικό πρόγραμμα του αεροσκάφους (OFP), οι ιπτάμενοι χειριστές των δεν θα έχουν πρόβλημα να πετούν με αεροσκάφος που είτε ανήκε στα Block 52+ η Block 52+ Advanced.
Επίσης, θα μπορούν να επικοινωνούν δίκτυο-κεντρικά με επίγειες ή εναέριες πλατφόρμες τόσο της Ελλάδος όσο και άλλων συμμαχικών αεροπορικών του ΝΑΤΟ χρησιμοποιώντας το σύστημα Link-16 ή άλλα συστήματα που θα τους επιτρέπουν την διαλειτουργικότητα.
defence-point.gr
