Του Βασίλη Σ. Κανέλλη
Το μεγάλο παιχνίδι με τον ενεργειακό χάρτη της Ανατολικής Μεσογείου και του Αιγαίου, παίζεται σε παρασκηνιακό επίπεδο, με την Ελλάδα σε ρόλο πρωταγωνιστή. Σύμφωνα με αναλυτές, ο τομέας της ενέργειας έχει γίνει θρυαλλίδα σοβαρών πολιτικών και γεωπολιτικών ανακατατάξεων που τα επόμενα χρόνια μπορεί να δημιουργήσουν νέα δεδομένα και στις σχέσεις της Ελλάδας με την Τουρκία.
Στην Αγκυρα έχουν αρχίσει να ανησυχούν για την προσέγγιση του Ισραήλ σε χώρες όπως η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία και φυσικά η Ελλάδα. Αρθρο της εφημερίδας Sözcü έγραφε πρόσφατα ότι η Τουρκία αποδυναμώνεται στην περιοχή και τη θέση της παίρνει η Ελλάδα: ««Αυτό το διάστημα το Ισραήλ έχει πολύ στενές σχέσεις με τις αραβικές χώρες κυρίως τη Σαουδική Αραβία και την Αίγυπτο. Επίσης το Ισραήλ υπέγραψε συμφωνία με την ‘ε/κ πλευρά’ και την Ελλάδα για την κατασκευή αγωγού φυσικού αερίου. Με αυτήν τη συμφωνία η Τουρκία έχασε την θέση της στη Μεσόγειο για την ενέργεια. Παρά τις αντιδράσεις της Τουρκίας, η ‘ε/κ πλευρά’ συνεχίζει να πραγματοποιεί έρευνες φυσικού αέριου ενώ ένας από τους μεγαλύτερους συνεργάτες της είναι το Κατάρ που είναι στενός φίλος του AKP».
Κακές σχέσεις με ΗΠΑ
Οι αναλυτές μάλιστα δε διστάζουν να συνδέσουν τις κινήσεις του Ισραήλ με τις κακές σχέσεις που έχει πλέον η Ουάσιγκτον με την Αγκυρα και τις συχνές παρεμβάσεις του Αμερικανού πρέσβη στην Ελλάδα, Τζ. Πάιατ ο οποίος αναφέρεται συχνά στη θέση της χώρας μας στη Μεσόγειο κι επικρίνει τις έρευνες της Τουρκίας για το φυσικό αέριου που πραγματοποιούνται ανοιχτά της Κύπρου. «Λόγω της 16ετούς διακυβέρνησης του AKP δημιουργήθηκε συμμαχία Ελλάδος, ‘ε/κ πλευράς’, Ισραήλ, σε σχέση με τη μεταφορά του φυσικού αέριου της Μεσογείου στην Ευρώπη και παρά το υψηλό κόστος υπεγράφη η εν λόγω συμφωνία», αναφέρει το άρθρο της τουρκικής εφημερίδας.
Η Τουρκία αντιλαμβάνεται ότι αν επιτρέψει να προχωρήσουν οι ενεργειακοί σχεδιασμοί στην Ανατολική Μεσόγειο, χωρίς αυτή να λαμβάνει μέρος, τότε θα χάσει την περιφερειακή ισχύ της και θα απομονωθεί. Εξ’ ου και οι απειλές αλλά και το αδιέξοδο που έχει δημιουργηθεί μετά την απόφαση των Αμερικανών και των Γάλλων να προστατεύσουν με πολεμικά πλοία τις γεωτρήσεις που προωθούν εταιρείες τους στην κυπριακή ΑΟΖ.
Δύο είναι τα βασικά σημεία που τρομάζουν τον Ταγίπ Ερντογάν. Το πρώτο είναι ο αγωγός EastMed το οποίον επιθυμεί διακαώς η κυβέρνηση Νετανιάχου.
Σύμφωνα με πρόσφατο άρθρο του Γ. Αναστασάκη, η συνολική απόσταση σε ευθεία μεταξύ Ισραήλ – Κύπρου – Κρήτης – Ιταλίας είναι πάνω από 1.520 χιλιόμετρα, αλλά αυτή η απόσταση θα είναι πολύ μεγαλύτερη σε περίπτωση κατασκευής του αγωγού λόγω του ανάγλυφου του βυθού. Είναι σαφές πως ούτε το μήκος του αγωγού και, ως εκ τούτου, ούτε το κόστος μπορεί να υπολογιστεί σήμερα, αλλά σίγουρα θα είναι ψηλό. Περαιτέρω, πρόβλημα θεωρείται και το γεγονός ότι υπάρχουν αλλαγές βάθους στον θαλάσσιο βυθό. Πέραν από όλα αυτά, είναι και το θέμα της ασφάλειας του αγωγού και, λόγω του μεγάλου μήκους, το κόστος και γι’ αυτό το ζήτημα θα είναι υψηλό.
Το αέριο
Επίσης ιδιαίτερη σημασία έχει, σύμφωνα με το hellasjournal το γεγονός ότι στο τέλος Σεπτεμβρίου, αρχές Οκτωβρίου αναμένεται πως η ExxonMobil θα «τρυπήσει» στο οικόπεδο 10 της κυπριακής ΑΟΖ. Οι Αμερικανοί υπολογίζουν πως υπάρχουν μεγάλες ποσότητες αερίου στον βυθό της κυπριακής θάλασσας και συγκεκριμένα στο τεμάχιο που δραστηριοποιούνται. Πληροφορίες αναφέρουν πως η εταιρεία ευνοεί τη βιομηχανία υγροποίησης φυσικού αερίου (LNG), με την κατασκευή εργοστασίου στην Κύπρο. Οι Αμερικανοί με τους Καταριανούς θέλουν να συμβάλουν προς αυτή την κατεύθυνση.
Ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου ήταν ξεκάθαρος ως προς την επιλογή της μεταφοράς αερίου με αγωγού μέσω Τουρκίας.
Σε καμία περίπτωση δεν συζητά αυτή την επιλογή λόγω κυρίως της συμπεριφοράς του Ερντογάν έναντι της χώρας του, αλλά και γενικότερα. Κι αυτό παρόλο που πριν μερικά χρόνια το Ισραήλ φλέρταρε με αυτή την επιλογή, ακόμη κι εάν αυτό χρειαζόταν να γίνει παρακάμπτοντας τη Λευκωσία. Σήμερα αυτή η επιλογή δεν «παίζει». Ούτε για το Ισραήλ, ούτε για άλλους βασικούς παίκτες.
Όλα αυτά τα στοιχεία δείχνουν ότι η Τουρκία βρίσκεται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση και γι’ αυτό κάνει σπασμωδικές κινήσεις. Αισθάνεται ότι χάνει τη δύναμή της και μένει έξω από το παιχνίδι καθώς τα δεδομένα αλλάξουν ραγδαία.
