του Ανδρέα Μουντζουρούλια
Τινάζει τα πάντα στον αέρα ο εκρηκτικός και ασυγκράτητος Ρ. Τ. Ερντογάν. Σε ομιλία του πριν λίγες ώρες, όπως θα δείτε στο βίντεο που ακολουθεί, ο Πρόεδρος της Τουρκίας υποσχέθηκε στο κοινό του την κατασκευή τεχνητού καναλιού, το οποίο θα περνάει από τα στενά του Βοσπόρου και θα συνδέει τη Μάυρη θάλασσα με τον Μαρμαρά.
Οπως ανέφερε, εντελώς προκλητικά, όπως πάντα βέβαια, δεν τον απασχολούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις, αλλά κυρίως ούτε οι νομικές. Στην ουσία τι κάνει; Θέλει να καταργήσει την Συνθήκη του Μοντρέ.
Δείτε το βίντεο:
Με λίγα λόγια, η Άγκυρα μετά την Συνθήκη της Λωζάνης θέλει τώρα και την αντικατάσταση και εκείνη του Μοντρέ επί της βάσει της οποίας ορίζεται το καθεστώς των στρατηγικών σημείων του Βοσπόρου και του Ελλησπόντου, δηλαδή τα Στενά, αλλά εδώ τα πράγματα είναι σαφώς πιο δύσκολα
Η Συνθήκη του Μοντρέ (Montreux Convention Regarding the Regime of the Turkish Straits) υπογράφηκε στις 20 Ιουλίου 1936 στην ελβετική πόλη Μοντρέ.
Η Συνθήκη του Μοντρέ ή Συνθήκη για το καθεστώς των Στενών (Montreux Convention Regarding the Regime of the Turkish Straits),(τουρκικά: Montrö Boğazlar Sözleşmesi) είναι συνθήκη η οποία αφορά στο καθεστώς των Στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων.
Η συμφωνία, η οποία υπογράφηκε το 1936, παραχωρεί τον έλεγχο των Στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων στην Τουρκία και ρυθμίζει την στρατιωτική δραστηριότητα στην περιοχή. Η σύμβαση παραχωρεί στη Τουρκία τον πλήρη έλεγχο των Στενών και εγγυάται την ελεύθερη ναυσιπλοΐα από τα μη στρατιωτικά πλοία σε καιρό ειρήνης.
Οι όροι της σύμβασης αποτέλεσαν πηγή διαμάχης για χρόνια, κυρίως όσον αφορά τη διέλευση πολεμικών σκαφών της Σοβιετικής Ένωσης από τα Στενά στη Μεσόγειο Θάλασσα.
Υπογράφηκε στις 20 Ιουλίου 1936 στην ελβετική πόλη Μοντρέ. Τέθηκε σε ισχύ στις 9 Νοεμβρίου, 1936 και καταχωρήθηκε στην Κοινωνία των Εθνών στις 11 Δεκεμβρίου 1936. Eξακολουθεί να ισχύει μέχρι σήμερα, με ορισμένες τροποποιήσεις.
Τα συμβαλλόμενα Μέρη της συνθήκης (Συμβαλλόμενα Μέρη: Κράτη Μαύρης Θάλασσας : Βουλγαρία, Ρουμανία, Σοβιετική Ένωση, Τουρκία, Αυστραλία, Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία, Αγγλία, Γιουγκοσλαβία) αναγνωρίζουν και επιβεβαιώνουν την αρχή της ελεύθερης διέλευσης και ναυσιπλοΐας δια θαλάσσης στα Στενά: «εν καιρώ ειρήνης, τα εμπορικά πλοία θα απολαμβάνουν πλήρη ελευθερία διέλευσης και ναυσιπλοΐας στα Στενά, με τη μέρα και τη νύχτα, κάτω από οποιαδήποτε σημαία με οποιοδήποτε είδος φορτίου." Οπως είναι φυσικό, αυτές οι χώρες θα αντιδράσουν διπλωματικά στην κίνηση Ερντογάν.
Βέβαια, και άλλες χώρες περιμένουν στη γωνία το λάθος Ερντογάν. Ουκρανία, Γεωργία, Μολδαβία και φυσικά οι ΗΠΑ. Ολοι όπως καταλαβαίνουμε, επηρεάζονται οικονομικά από αυτό το σχέδιο.
Η σύμβαση δίνει στην Τουρκία τον πλήρη έλεγχο των Στενών και εγγυάται την ελεύθερη ναυσιπλοΐα από τα μη στρατιωτικά πλοία σε καιρό ειρήνης. Επιτρέπει στην Τουρκία την στρατιωτικοποίηση των Στενών. Επιτρέπει τη διέλευση πολεμικών πλοίων των παρευξείνιων χωρών με ειδοποίηση μιας εβδομάδας και υπό κάποιους όρους εκτοπίσματος, μεγέθους, οπλισμού.
Περιορίζει σημαντικά το πέρασμα των πολεμικών πλοίων που δεν ανήκουν σε κράτη της Μαύρης Θάλασσας (προειδοποίηση διέλευσης, όριο εκτοπίσματος πλοίων, περιορισμός οπλισμού, μη διέλευση αεροπλανοφόρων κλπ).
Εξακολουθεί να ισχύει μέχρι σήμερα, με ορισμένες τροποποιήσεις καθώς την Σοβιετική Ένωση την έχει αντικαταστήσει ως κρατική οντότητα η Ρωσία ενώ έχουν δημιουργηθεί και νέες χώρες όπως η Γεωργία, η Ουκρανία κ.λ.π
Το ΝΑΤΟ πολύ θα ήθελε η Συνθήκη αυτή να ακυρωθεί για να «φράξει» την κάθοδο του ρωσικού Ναυτικού στην ζεστή Μεσόγειο Θάλασσα.
Πόσο τυχαία μπορεί να είναι η δήλωση, λίγες ώρες αφού ξεκίνησαν τα χτυπήματα στη Συρία;
