«Παιδιά, ο Γκαγκάριν είναι νεκρός!», ούρλιαξε κάποιος στους διαδρόμους της αεροπορικής βάσης Τσκαλόφσκι. Ολοι σοκαρίστηκαν, οι γυναίκες άρχισαν να κλαίνε.
Ηταν στις 27 Μαρτίου 1968, όταν κόπηκε το νήμα της ζωής του πρώτου ανθρώπου που ταξίδεψε στο διάστημα και μπήκε σε τροχιά. Πενήντα χρόνια αργότερα, ο θάνατος του Σοβιετικού κοσμοναύτη σε συντριβή αεροσκάφους, παραμένει ένα μυστήριο.
Στις 10:18 το πρωί εκείνης της ημέρας, ο Γκαγκάριν ετοιμαζόταν για την εκπαιδευτική πτήση του με ένα MiG-15 στην αεροπορική βάση κοντά στη Μόσχα, θυμάται ο πρώην συνάδελφός του Βλαντιμίρ Αξιόνοφ. «Ο Γιούρι κι εγώ συμβουλευτήκαμε τους ίδιους γιατρούς, ακούσαμε τις ίδιες προγνώσεις για τον καιρό. Η δική μου απογείωση ήταν προγραμματισμένη μία ώρα μετά τη δική του», περιγράφει ο 84χρονος σήμερα στο AFP.
Ομως, η πτήση του Αξιόνοφ ματαιώθηκε. Στις 10:30, όταν επέστρεψε στη βάση, ο Γκαγκάριν και ο συγκυβερνήτης του Βλαντιμίρ Σεριόγκιν πλέον δεν ανταποκρίνονταν στον ασύρματο. Στις 14:50, ελικόπτερα που αναζητούσαν το μαχητικό αεροσκάφος ανέφεραν ότι βρήκαν συντρίμμια 65 χλμ. από το αεροδρόμιο. Το άψυχο σώμα του Γκαγκάριν βρέθηκε την επόμενη ημέρα. Ηταν μόλις 34 ετών και είχαν περάσει 7 χρόνια από το παρθενικό ταξίδι του ανθρώπου στο διάστημα.
Οι μηχανικοί γνώριζαν ότι ο Γκαγκάριν εκπαιδευόταν σε ένα MiG και ότι ήδη είχε προβλήματα με την προσγείωση. Ομως, όταν έμαθαν τα συμπεράσματα της επιτροπής που έκανε την έρευνα για τη συντριβή του αεροσκάφους, σάστισαν. Σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή, το πλήρωμα του αεροσκάφους έκανε μία απότομη μανούβρα, εξαιτίας μιας «αλλαγής της κατάστασης στον αέρα», που οδήγησε στη συντριβή.
«Η αναφορά της επίσημης επιτροπής, που ήταν 29 τόμοι, δεν δημοσιοποιήθηκε ποτέ», δήλωσε στο AFP ο Αλεξάντερ Γκλούσκο, ιστορικός που μελετά τη διαστημική βιομηχανία της Σοβιετικής Ενωσης.
Ο Γιούρι Γκαγκάριν με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Είχε επισκεφθεί την Αθήνα το 1962.
Ο Γκαγκάριν με τη σύζυγό του, Βαλεντίνα
Οι τρελές φήμες
Εκείνη την εποχή, στη χώρα κυκλοφορούσαν πολλές τρελές φήμες για τον θάνατο του Γκαγκάριν. Από ότι τον σκότωσε το Κρεμλίνο, μέχρι ότι μπήκε μεθυσμένος στο αεροσκάφος ή ότι τον απήγαγαν εξωγήινοι.
Το 2011, με αφορμή την 50η επέτειο του ιστορικού ταξιδιού του Γκαγκάριν στο διάστημα, το Κρεμλίνο έδωσε στη δημοσιότητα κάποιες νέες πληροφορίες για τον θάνατό του. Σύμφωνα με αυτές, μία πιθανή εκδοχή για το δυστύχημα ήταν ότι έγινε απότομη μανούβρα για να αποφευχθεί ένα μετεωρολογικό μπαλόνι, με συνέπεια ο Γκαγκάριν και ο Σεριόγκιν να χάσουν τον έλεγχο του αεροσκάφους.
«Αυτό δεν σημαίνει τίποτα! Κανένα από τα έγγραφα των 29 τόμων από την έρευνα δεν δημοσιοποιήθηκε ολόκληρο», σχολιάζει ο Γκλούσκο. Ο ίδιος πιστεύει ότι διατηρήθηκε το μυστήριο γύρω από τον θάνατο του Γκαγκάριν, προκειμένου να μην αποκαλυφθούν τα προβλήματα της διαστημικής βιομηχανίας, ένα σύμβολο για τη σοβιετική ισχύ εκείνη την εποχή.
Η θεωρία για το δεύτερο αεροσκάφος
Ο Αλεξέι Λεόνοφ, ο πρώτος άνθρωπος που είχε κάνει διαστημικό περίπατο, είχε δώσει μία διαφορετική εκδοχή, μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης, το 1991.
Ο κοσμοναύτης ήταν μέλος της επιτροπής που έκανε την έρευνα το 1968. Σύμφωνα με αυτό, ένα αεροσκάφος Sukhoi πλησίασε στα 20 μ. το MiG του Γκαγκάριν. Αυτό, θα μπορούσε να είχε κάνει το μαχητικό του τελευταίου να περιστραφεί και να συντριβεί.
Τον περασμένο Ιούνιο, ο 83χρονος πλέον Λεόνοφ, επανέλαβε τη θεωρία του. «Είδα ένα αποχαρακτηρισμένο έγγραφο της έρευνας που το επιβεβαιώνει», είχε δηλώσει στο RIA Novosti. Εκείνος πιστεύει ότι η αλήθεια δεν αποκαλύφθηκε για να προστατευθεί ο πιλότος του Sukhoi, το όνομα του οποίου αρνείται να αποκαλύψει, αλλά τον περιγράφει ως «αρκετά διάσημο» άνθρωπο που πλέον είναι «γέρος και άρρωστος».
Ομως, μέχρι να δοθούν στη δημοσιότητα όλα τα επίσημα έγγραφα της έρευνας, τα λεγόμενα του Λεόνοφ παραμένουν απλά μία υπόθεση, καταλήγει ο Γκλούσκο.
