Με διάγγελμα ο Ζόραν Ζάεφ ανακοίνωσε ότι η κυβέρνησή είπε "ΝΑΙ" σε γεωγραφικό προσδιορισμό (χαζοί είναι;) και αποφάσισε τη μετονομασία του αεροδρομίου των Σκοπίων και του ομώνυμου αυτοκινητόδρομου, που συνδέει την πρωτεύουσα του γειτονικού κρατιδίου με τα ελληνικά σύνορα, από «Αεροδρόμιο Μέγας Αλέξανδρος» σε «Διεθνή Αερολιμένα Σκοπίων» και τον αυτοκινητόδρομο από «Μέγας Αλέξανδρος» σε «Αυτοκινητόδρομο Φιλία».
Με ανακοίνωσή του το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών χαιρέτισε την απόφαση της σκοπιανής κυβέρνησης, χαρακτηρίζοντάς την ως «μια σημαντική εξέλιξη προς την κατεύθυνση της αντιμετώπισης του αλυτρωτισμού».
Ανακοίνωση Κυβέρνησης Σκοπίων
«Η κοινή γνώμη της χώρας είναι πλήρως ενημερωμένη, η λύση (για το θέμα του ονόματος) είναι εφικτή και για αυτόν τον σκοπό βρίσκεται σε εξέλιξη διαπραγματευτική διαδικασία» αναφέρεται σε ανακοίνωση της κυβέρνησης της ΠΓΔΜ.
«Στη συνάντηση μεταξύ των πρωθυπουργών, Ζόραν Ζάεφ και Αλέξη Τσίπρα, στο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός, για πρώτη φορά μετά από δύο δεκαετίες, αποδεσμεύτηκαν οι διαδικασίες που οδηγούν σε αξιοπρεπή λύση των ανοιχτών θεμάτων της Ελλάδας και της «Δημοκρατίας της Μακεδονίας» ως δύο γειτονικών ευρωπαϊκών χωρών. Για την καλή βούληση που εκδηλώνουν οι δύο πλευρές, η κοινή γνώμη ενημερώθηκε πλήρως.
Η εξεύρεση αμοιβαία αποδεκτής λύσης είναι εφικτή και γι’ αυτόν τον σκοπό βρίσκεται σε εξέλιξη διαπραγματευτική διαδικασία.
Χρειάζεται καλή βούληση και συμβιβασμός από τις δύο πλευρές για να επιτευχθεί λύση, η οποία θα σέβεται την αξιοπρέπεια και την ταυτότητα των πολιτών των δύο χωρών. Για κάθε επόμενο σημαντικό βήμα προόδου κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων η κοινή γνώμη θα ενημερωθεί εκ νέου πλήρως» προστίθεται στην ανακοίνωση της κυβέρνησης της ΠΓΔΜ.
«Μέγας Αλέξανδρος». ‘Ετσι ονομάζονται… για λίγο ακόμα το διεθνές αεροδόμιο στα Σκόπια, όπως και μία από τις πλέον κεντρικές αρτηρίες. Κάτι που με απόφαση του Σκοπιανού πρωθυπουργού, Ζόραν Ζάεφ, θα αλλάξει.
Την ανακοίνωση για την μετονομασία έκανε ο ίδιος ο Ζάεφ.
Όπως ανακοίνωσε ο το αεροδρόμιο θα ονομαστεί «Διεθνές Αεροδρόμιο των Σκοπίων» και ο κεντρικός δρόμος «Δρόμος Φιλίας».
Υπενθυμίζεται πως το αεροδρόμιο έχει το όνομα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, όπως και ο κεντρικός δρόμος. Όπως μεταδίδουν Σκοπιανά ΜΜΕ, ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ ανέφερε ότι η απόφαση πάρθηκε μετά από κυβερνητική σύσκεψη.
Με ανακοίνωση που εκδόθηκε από το υπουργείο Εξωτερικών, ήρθε η πρώτη αντίδραση της Ελλάδας. Η οποία είναι δήλωση του υπουργού, Νίκου Κοτζιά, ο οποίος αναφέρει για τα Σκόπια:
«Χαιρετίζουμε την σημερινή απόφαση της κυβέρνησης της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας να μετονομάσει το αεροδρόμιο των Σκοπίων σε «Διεθνές Αεροδρόμιο Σκοπίων» καθώς και τον αυτοκινητόδρομο που συνδέει τα Σκόπια με τα ελληνικά σύνορα σε «Αυτοκινητόδρομο Φιλία».
Η σημερινή απόφαση είναι ένα θετικό βήμα για την αντιστροφή των όσων έγιναν την τελευταία δεκαετία και επιβάρυναν τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών.
Είναι μια σημαντική εξέλιξη προς την κατεύθυνση της αντιμετώπισης του αλυτρωτισμού και ευελπιστούμε ότι θα σημάνει το άνοιγμα ενός νέου κεφαλαίου στις σχέσεις των δύο χωρών και λαών μας».
Τρέχουν οι εξελίξεις
Η κυβέρνηση σχεδιάζει τις επόμενες κινήσεις της για το Σκοπιανό και ήδη, σύμφωνα με πληροφορίες, ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς, αναμένεται να καταθέσει στα μέσα Φεβρουαρίου τόσο προς την κυβέρνηση της γείτονος όσο και προς τον ειδικό διαμεσολαβητή του ΟΗΕ, Μάθιου Νίμιτς, την πρόταση της ελληνικής πλευράς για το ονοματολογικό.
Η ελληνική πρόταση θα είναι ένα κείμενο – βάση για τη διαπραγμάτευση των δύο χωρών, αλλά και για μια δεσμευτική διεθνή συνθήκη ανάμεσα στα εμπλεκόμενα μέρη, και θα εμπεριέχει τα εξής ζητήματα:
Την επίλυση του ονοματολογικού
Το τέλος των αλυτρωτικών διατάξεων του σκοπιανού Συντάγματος
Τη θετική ατζέντα για την ανάπτυξη σε επίπεδο διμερών σχέσεων
Η αντιπολίτευση κατηγορεί τον Ζόραν Ζάεφ για απόκρυψη της συμφωνίας με τον Τσίπρα
Νωρίτερα σήμερα, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, VMRO-DPMNE, του Χρίστιαν Μίτσκοσκι, σε ανακοίνωσή του με αφορμή όσα ανέφερε ο κ. Κοτζιάς στην ίδια συνέντευξη, κατηγόρησε την κυβέρνηση του Ζόραν Ζάεφ για «πλήρη σιωπή» και για απόκρυψη των όσων συμφώνησε στη συνάντηση με τον πρωθυπουργό της Ελλάδας, Αλέξη Τσίπρα, στο Νταβός.
«Τι συμφώνησε ο Ζόραν Ζάεφ στο Νταβός στη συνάντηση με τον Έλληνα πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα; Γιατί οι ελληνικές Αρχές επιμένουν να μην υπερβαίνεται το πλαίσιο αυτής της συμφωνίας; Τι κρύβεται από τη «μακεδονική» κοινή γνώμη;
Στη χώρα κυριαρχεί πλήρης σιωπή γι’ αυτές τις ερωτήσεις που τίθενται ολοένα και πιο ηχηρά. Η κυβέρνηση αποφεύγει τις απαντήσεις και καθημερινά γίνεται προσπάθεια για αντιπερισπασμό με διάφορα θέματα» τονίζεται στην ανακοίνωση του VMRO-DPMNE.
Δεν είμαστε ακόμα έτοιμοι για την Ευρωπαϊκή Ένωση
Από την μεριά του ο επίτροπος για την Περιφερειακή Πολιτική της Ε.Ε. Γιοχάνες Χαν δήλωσε πως «σε πρώτη φάση δεν τίθεται λόγος για ένταξη της πΓΔΜ ακόμη στην Ε.Ε., αλλά για αρχικό στάδιο διαπραγματεύσεων», απαντώντας σε ερώτηση του ΑΠΕ-ΜΠΕ για το αν η γειτονική χώρα θα πληρούσε όλες τις προϋποθέσεις αν λυνόταν το ονοματολογικό.
«Η πΓΔΜ πρέπει να ανταποκριθεί σε μία μεγάλη λίστα από προϋποθέσεις και μεταρρυθμίσεις που στην ουσία είναι εσωτερικές υποθέσεις, όπως η μεταρρύθμιση του συστήματος δικαιοσύνης, η νομοθεσία της σχετικά με τις μυστικές υπηρεσίες της, αλλά και στο τομέα των ΜΜΕ. Η λίστα είναι μεγάλη. Τον πακέτο είναι μεγάλο και έχουν πολύ δουλειά να κάνουν πριν από μια υποτιθέμενη ένταξη» τόνισε ο κ. Χαν.
Πώς σχολιάζουν στην ΠΓΔΜ το συλλαλητήριο της Αθήνας για το Σκοπιανό
Στο συλλαλητήριο στην Αθήνα για το θέμα του ονόματος αναφέρθηκε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης της ΠΓΔΜ, αρμόδιος για ευρωπαϊκές υποθέσεις, Μπούγιαρ Οσμάνι.
Όπως τόνισε, αυτό αποτελεί μέρος του πολιτικού διαλόγου που διεξάγεται με διάφορες μορφές και είναι κατοχυρωμένο δημοκρατικό δικαίωμα, ωστόσο, όπως σημείωσε, δεν πρέπει να επηρεάσει τη διαδικασία επίλυσης του θέματος της ονομασίας.
«Επίσης, δεν πρέπει να υποτιμάται ο μεγάλος αριθμός ανθρώπων που υποστηρίζουν την εξεύρεση λύσης και τάσσονται κατά αυτού του τρόπου έκφρασης διαμαρτυρίας. Ποτέ δεν πιστεύαμε ότι πρόκειται για ένα εύκολο θέμα που θα λυθεί χωρίς να αντιμετωπιστούν προκλήσεις στην πορεία. Αυτό που είναι σημαντικό, είναι πως έχουμε κυβερνήσεις (σ.σ. στην Ελλάδα και στην ΠΓΔΜ) που είναι αποφασισμένες να βρουν λύση.
Αυτές πρέπει να παραμείνουν ήρεμες και προσηλωμένες στην εξεύρεση λύσης, ανεξάρτητα από τις προκλήσεις που θα αντιμετωπίσουμε στην πορεία. Τώρα είναι η ώρα να πάρουμε σωστές αποφάσεις και όχι εύκολες αποφάσεις», προσέθεσε ο Μπουγιάρ Οσμάνι, ο οποίος προέρχεται από το αλβανικό συγκυβερνών κόμμα DUI του Αλί Αχμέτι, όπως μεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Από τη μεριά του, ο αρχηγός του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης VMRO-DPMNE, Χρίστιαν Μίτσκοσκι, ανέφερε ότι τους προηγούμενους μήνες, μετά την εκλογή της νέας κυβέρνησης στην ΠΓΔΜ, υπήρχε μια αίσθηση αισιοδοξίας και στις δύο χώρες, προσέθεσε ωστόσο ότι αυτή τη στιγμή τα συναισθήματα είναι ανάμεικτα, ιδιαίτερα μετά το συλλαλητήριο στην Αθήνα και το προηγούμενο στην Θεσσαλονίκη, ενώ εξέφρασε την άποψη ότι η διαπραγματευτική διαδικασία οπισθοδρομεί.
Οι «μαύρες τρύπες» της πρότασης Nimetz και το παράθυρο διατήρησης του όρου «Δημοκρατία της Μακεδονίας»
Μεγάλες «μαύρες τρύπες» αφήνει για το μέλλον η πρόταση την οποία έχει υποβάλλει στα δυο μέρη ο μεσολαβητής Matthew Nimetz, καθώς όχι μόνο αφήνει εκκρεμότητες, μέχρι τη μελλοντική ένταξη της χώρας στην Ε.Ε., που μπορεί να διαρκέσει και μια δεκαετία, αλλά κυρίως αφήνει ανοικτό το παράθυρο για διατήρηση σε εσωτερικές χρήσεις του συνταγματικού ονόματος «Δημοκρατία της Μακεδονίας» αποκαλύπτει δημοσίευμα
Σύμφωνα με την πρόταση Nimetz (που αποκάλυψε το Βήμα και ο Α. Αθανασόπουλος), ο διεθνής μεσολαβητής επιχειρεί να επιτύχει μια ισορροπία η οποία όμως καταλήγει να είναι ετεροβαρής συμφωνία για την Ελλάδα, παρά τις ορισμένες θετικές αναφορές που περιλαμβάνει.
Επιχειρεί μάλιστα να συνδέσει την εφαρμογή των συμφωνηθέντων όχι με την ένταξη στο ΝΑΤΟ, αλλά με την επικύρωση της συμφωνίας ένταξης από τα εθνικά κοινοβούλια και όχι με την απόφαση για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων, αλλά με την ένταξη στην Ε.Ε., εάν και όποτε γίνει.
- Η πρόταση Nimetz ξεκινά εκ προοιμίου με όλες τις προτάσεις να περιλαμβάνουν τον ορό «Μακεδονία» κάτι που στερεί διαπραγματευτικά την Ελλάδα από ένα χαρτί το οποίο θα μπορούσε να ανταλλάξει αποδεχομένη στη διάρκεια της διαπραγμάτευσης και επίσημα την σύνθετη ονομασία.
- Με γνωστές τις πέντε ονομασίες που έχει προτείνει, ο κ. Nimetz εισηγείται, η γλώσσα και η εθνικότητα/επίθετα να είναι είτε Makedonski (μακεδονικός-ή, στα σλαβικά, πρόταση που συζητείται από την θητεία της Ντ. Μπακογιαννη στο ΥΠΕΞ) είτε να ακολουθεί τη νέα ονομασία (π.χ. γλώσσα της Republika Gorna Makedonija).
- Ο κ. Nimetz επιμένει ότι στην διεθνή κατηγοριοποίηση της η νέα ονομασία θα γίνεται υπό το γράμμα «Μ» που παραπέμπει φυσικά στο «Macedonia/Makedonija».
- Η χρήση της νέας ονομασίας είτε αμετάφραστης είτε μεταφρασμένης θα γίνεται κατ' επιλογή των κρατών. Με την πρόβλεψη αυτή ο κ. Nimetz είναι προφανές ότι επιτρέπει στην διολίσθηση μέσω της μετάφρασης του ονόματος (π.χ.Gorna Makedonija) να διολισθήσουμε στην επαναφορά του όρου «Μακεδονία» σε διεθνή χρήση, καθώς θα εναπόκειται στα ίδια τα κράτη να μεταφράζουν το όνομα.
- Απολύτως προβληματική είναι η πρόβλεψη του Μ. Nimetz για το εύρος χρήσης της νέας ονομασίας, καθώς τελικά όχι μόνο παραπέμπει στην ημέρα ένταξης της ΠΓΔΜ στην Ε.Ε., για να ισχύσει πλήρως η συμφωνία, αλλά και ακόμη μετά από αυτό το ορόσημο αφήνει περιθώρια για συνέχιση χρήσης του συνταγματικού ονόματος.
Σύμφωνα με τον κ. Nimetz, η νέα ονομασία θα ισχύει «σε όλα τα επίσημα πολυμερή διεθνή πλαίσια, συναντήσεις, συνθήκες και επίσημα έγγραφα».
- Δεν προβλέπεται δέσμευση για χρήση της νέας ονομασίας (και γλώσσας και εθνικότητας) στο σύστημα του ΟΗΕ και σε άλλους πολυεθνικούς οργανισμούς, παρά μόνο αναφέρεται ότι η ΠΓΔΜ «θα συστήσει και θα καταβάλλει τις καλύτερες προσπάθειες» στην κατεύθυνση αυτή.
- Θετική αναφορά η οποία ανατρέπεται όμως σε επόμενο σημείο της πρότασης, είναι ότι το «Macedonia (Makedonija) αμετάφραστο ή μεταφρασμένο δεν θα χρησιμοποιείται από το Β μέρος (σ.σ την ΠΓΔΜ) ως επίσημο όνομα του κράτους».
- Θετικό είναι ότι προβλέπεται δεσμευτικά η χρήση του νέου ονόματος στις διμερείς σχέσεις της χώρας με τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ. Έτσι αποτρέπεται κάθε προσπάθεια, μετά την ένταξη στο ΝΑΤΟ να επιδιωχθεί η ντε φάκτο επιβολή της συνταγματικής ονομασίας στις σχέσεις με τα κράτη-μέλη της Συμμαχίας.
- Απολύτως αρνητική είναι η πρόβλεψη του κ. Nimetz για συνέχιση της χρήσης του Συνταγματικού Ονόματος, «Δημοκρατία της Μακεδονίας» Republika Makedonija στο εσωτερικό της χώρας τουλάχιστον μέχρι την πλήρη ένταξη της χώρας στην ΠΓΔΜ αλλά και με παράθυρο για συνέχιση και μετά από αυτό το ορόσημο.
Με την πλήρη ένταξη στην Ε.Ε., σύμφωνα με την πρόταση Nimetz, θα αρχίσει να «χρησιμοποιείται το νέο όνομα erga omnes για όλους τους επίσημους σκοπούς εσωτερικά και διεθνώς», αλλά προβλέπονται εξαιρέσεις που θα επιτρέπουν την χρήση της συνταγματικής ονομασίας:
Όταν η «χρήση είναι αποκλειστικά εσωτερική εντός του δεύτερου μέρους» και όταν η «επηρεαζόμενη εσωτερική δραστηριότητα και έγγραφα αυτής δεν βρίσκονται εντός της αρμοδιότητας της Ε.Ε.».
- Ο κ. Nimetz επαναλαμβάνει τη γνωστή θέση περί «μη αποκλειστικότητας» από κανένα από τα δυο μέρη της εμπορικής χρήσης του όρου «Μακεδονία».
- Σημαντικό αρνητικό σημείο των προτάσεων Nimetz είναι φυσικά ότι δεν προβλέπει αλλαγή του Συντάγματος ώστε να αποκτήσει συνταγματικό περίβλημα η νέα ονομασία, και παραπέμπει σε «αξιόπιστες, αμετάκλητες εθνικές διαδικασίες».
- Στις προτάσεις Nimetz προβλέπεται ότι τα δυο μέρη θα επαναβεβαιώσουν στην αποκήρυξη «κάθε εδαφικής αξίωσης και θα συμφωνήσουν να μην αξιώνουν ούτε να ενθαρρύνουν αλυτρωτικούς ισχυρισμούς ή εχθρικές δηλώσεις μεταξύ τους» και θα επαναβεβαιώσουν τον «σεβασμό τους στην πατρογονική κληρονομιά (patrimony) και στην πολιτισμική κληρονομιά (cultural heritage) μεταξύ τους». Για τα θέματα αυτά βεβαίως υπάρχουν δεσμευτικές προβλέψεις και στην Ενδιάμεση Συμφωνία, που ουδέποτε τηρήθηκαν από την πλευρά της ΠΓΔΜ
Το πακέτο των προτάσεων Nimetz πάντως, θα επαναδιατυπωθεί μετά και την απευθείας διαπραγμάτευση των δυο υπουργών Εξωτερικών Ν. Κοτζιά και Nikola Dimitrov, και κατά τη συνήθη πρακτική θα υπάρξουν τροποποιήσεις για την ικανοποίηση των ενστάσεων των δυο πλευρών, που με τα σημερινά δεδομένα, φαίνεται ότι είναι δύσκολο να αποκλείσει αυτή την ισορροπία που αφήνει εκκρεμότητες και μετά την υπογραφή της Συμφωνίας για ένα απρόβλεπτο χρονοδιάγραμμα και επιτρέπει την διατήρηση έστω και για περιορισμένη εσωτερική χρήση την συνταγματική ονομασία «Δημοκρατία της Μακεδονίας».
