Η επιθετική ρητορική του Τούρκου προέδρου, σε συνδυασμό με τις προκλητικές αεροναυτικές και άλλες κινήσεις της Αγκυρας στο Αιγαίο ως και στην Ανατολική Μεσόγειο, θα πρέπει να μας προβληματίσουν ακόμα περισσότερο γιατί πολύ εύκολα η κατάσταση μπορεί να ξεφύγει από τον οποιονδήποτε έλεγχο και να έχουμε δραματικές επιπτώσεις για την εθνική μας ασφάλεια.
Εξακολουθούμε δυστυχώς επί χρόνια να βλέπουμε τα πράγματα επιφανειακά ως και μέσω χιλιοειπωμένων «κλισέ», όπως π.χ. ότι η Τουρκία κάνει εξαγωγή των εσωτερικών της ζητημάτων ή ότι έχει ερασιτεχνική στελέχωση στην Πολεμική της Αεροπορία, αφού ένας υπολογίσιμος αριθμός μάχιμων στελεχών της εκτέθηκε με την απόπειρα του πραξικοπήματος του Ιουλίου του 2016 κ.λπ., οπότε άλλα αποστρατεύτηκαν ή φυλακίστηκαν από το καθεστώς Ερντογάν.
Μόνο που τα πράγματα δεν είναι απλά, αφού οι Τούρκοι έχουν αποκτήσει συνεχή πολεμική εμπειρία και αξιολογούν LESSONS LEARNED, ενώ αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες αρκετά μακριά από τα φυσικά τους σύνορα, γεγονός που τους παρέχει διευρυμένη αντίληψη των περιφερειακών και άλλων εξελίξεων. Αρα ας μην κοιτάμε το δένδρο, αγνοώντας το αρκετά πλούσιο «δάσος».
Την ίδια στιγμή διατηρούν υπολογίσιμες σχετικά δυνάμεις σε αποστολές σε Αφγανιστάν και Κόσοβο, εκπαιδεύουν πολλά στελέχη των ενόπλων δυνάμεων διαφόρων κρατών (16 συνολικά) έχουν αναλάβει τη συνολική εκπαίδευση του στρατού της Σομαλίας, διατηρούν βάση στο Κατάρ, ενώ είναι σε φάση προπαρασκευής για τη σύσταση μικρής βάσης στο Σουδάν (μέσα στην Ερυθρά Θάλασσα), ενώ μέσω διαδοχικών εισβολών σε συριακό και ιρακινό έδαφος έχουν προσβάσεις και ρόλο στο μέλλον της όποιας ανακατανομής εδαφών στη Μεσοποταμία. Αυτή είναι η πραγματικότητα.
ΠΑΡΑΚΑΤΩ εστιάζομαι περιληπτικά και επισημαίνω ορισμένα σημεία που θα πρέπει να λάβουμε πολύ σοβαρά υπόψη, όχι με τη διάσταση της ηττοπάθειας, αλλά με μια πολύ ευρύτερη ματιά για να μη βρεθούν Αθήνα και Λευκωσία προ εκπλήξεων:
• ΠΡΩΤΟ: Η Τουρκία τα τελευταία χρόνια έχει πραγματοποιήσει σημαντική πρόοδο στον τομέα των ναυτικών δυνάμεων, δηλαδή κάνει προβολή ναυτικής ισχύος σε εγγύς αλλά και πιο απόμακρες περιοχές. Εχω πει και γράψει ότι τυχόν «θερμό» επεισόδιο θα εκτυλιχθεί, ως επί το πλείστον, σε θαλάσσιο χώρο. Συνεπώς, ενώ προς τη Μεσοποταμία υιοθετούν αεροχερσαίες επιλογές, προετοιμάζουν συντονισμένα ναυτικά επεισόδια σε περιοχές βραχονησίδων-μικρονησίδων, αλλά και στα οικόπεδα της κυπριακής ΑΟΖ. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι οι πιο πολλές μελέτες των τελευταίων χρόνων των Ακαδημιών Πολέμου επικεντρώνονται στο θαλάσσιο χώρο, ενώ ακόμα και στα ΜΜΕ τους εμφανίζονται όλο και πιο πολλοί ναύαρχοι και αξιωματικοί του πολεμικού της ναυτικού για αναλύσεις και σχόλια. Μπορεί να χρησιμοποιεί επί του παρόντος έναντι του δωδεκανησιακού συμπλέγματος τις ευέλικτες μονάδες της ακτοφυλακής, αλλά έχει σχέδια για ευρύτερες εμπλοκές με μεγαλύτερα σκάφη επιφανείας ως και υποβρυχιακού στόλου. Επίσης θα πρέπει να παρακολουθούμε συνεχώς και τις τουρκικές κινήσεις σε Σκόπια και Τίρανα. Δεν είναι στρατιωτικά μέτωπα, αλλά είναι ύπουλα και ενισχυτικά των τουρκικών επιδιώξεων.
• ΔΕΥΤΕΡΟ: Δεν δώσαμε προ ημερών την πρέπουσα βαρύτητα στα όσα ανέφερε από τα νότια της επαρχίας Χατάι ο Τούρκος Α/ΓΕΕΘΑ στρατηγός Χουλούσι Ακαρ. Επεσήμανε ότι η Αγκυρα μπορεί ταυτόχρονα να διεξάγει κάθε μορφής επιχειρήσεις σε πολλά μέτωπα, από την παρουσία στην Μπασίκα του Ιράκ μέχρι την Αλ Μπάαμπ, από εκεί μέχρι το Αφρίν και προς την Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο. Αυτό θα έπρεπε να σημάνει «συναγερμό» σε Αθήνα και Λευκωσία και να απενεργοποιήσει ή περιθωριοποιήσει όλους αυτούς που υποστηρίζουν ότι η Τουρκία κάνει εξαγωγή εσωτερικών κρίσεων, δεν διαθέτει επαρκείς δυνάμεις ή δεν αντέχει παρατεταμένες πολυδιάστατες επιχειρήσεις. Τουναντίον, η πραγματικότητα άλλα δείχνει… Την ίδια στιγμή, οι Τούρκοι έχουν αναβαθμίσει πολύ τις ψυχολογικές επιχειρήσεις, τις επιχειρήσεις επιρροής και την κυβερνοασφάλεια (λόγω χώρου δεν επεκτείνομαι εδώ με επιμέρους παραδείγματα). Παράλληλα, μέσω της λυκοφιλίας ή μη με τη Μόσχα οι Τούρκοι λαμβάνουν πολλά στοιχεία και μελέτες περί υβριδικού πολέμου, από μία χώρα που έχει εξειδικεύσει πολύ τέτοιου είδους πόλεμο με τις παράνομες εισβολές της σε Γεωργία και Ουκρανία. Αρα χρειάζεται ευρύτερη μελέτη των τουρκικών κινήσεων σε όλο το φάσμα των επιχειρήσεων.
• ΤΡΙΤΟ: Η Κύπρος υστερεί πολύ στον τομέα της προστασίας υπεράκτιων εγκαταστάσεων φυσικού αερίου, προστασίας εξέδρας γεωτρήσεων ή και κοιτασμάτων πλούσιων σε φυσικούς πόρους εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Δεν μπορεί με τις υπάρχουσες δυνατότητες να απαντήσει σε προκλητικές και θρασείς κινήσεις της Αγκυρας, όπως έγινε με την πολύ πρόσφατη παρεμπόδιση μεταφοράς του γεωτρύπανου από την περιοχή «Καλυψώ» στο οικόπεδο 6, στην περιοχή «Σουπιά» στο οικόπεδο 3. Την ίδια στιγμή ήταν εμφανής η αδυναμία να ανταποκριθεί και «πέταξε το μπαλάκι» στη Ρώμη και την ιταλική εταιρία ΕΝΙ. Συνεπώς, η Αγκυρα εμφανίστηκε ως ικανή να προκαλεί σοβαρά προβλήματα. Σκεφθείτε τι μπορεί να κάνει όταν κατέβει στην κυπριακή ΑΟΖ το πρόσφατα αποκτηθέν γεωτρύπανο από τη Νορβηγία. Η Λευκωσία δεν μπορεί να σταματήσει παράνομες ερευνητικές γεωτρήσεις μέσα στη δική της ΑΟΖ. Ποιος θα αναλάβει την ευθύνη να εκδιώξει τους Τούρκους από εκεί μέσα; Επίσης η Λευκωσία δεν έχει παρουσιάσει τις συντεταγμένες της ΑΟΖ στο θαλάσσιο χώρο βόρεια των κατεχόμενων εδαφών. Οι Τούρκοι έχουν 11 ειδικά σχέδια διαδοχικών κλιμακώσεων. Πώς θα αντιδράσουν η Αθήνα και η Λευκωσία; Επιπλέον θεωρώ ως αρκετά «ποντιοπιλατική» τη στάση του γ.γ. του ΟΗΕ και των ΗΠΑ στην πρόσφατη απαράδεκτη ενέργεια της Τουρκίας να μην επιτρέψει την παραπάνω μετακίνηση του γεωτρύπανου, αφού οι σχετικές δηλώσεις ήσαν από διφορούμενες μέχρι υποτονικές.
• ΤΕΤΑΡΤΟ: Το πρόσφατο επεισόδιο ανοικτά της Αγίας Νάπας έδειξε ξεκάθαρα πόσο ανεδαφικές, αδύναμες, ανούσιες ως και «δημοσιοσχεσίτικες» είναι οι διάφορες τριγωνικές συγκλίσεις της χώρας μας με την Κύπρο, το Ισραήλ, την Αίγυπτο ή τον Λίβανο. Ρεαλιστικά αξιολογώντας τα πράγματα, κανένας δεν περιμένει να πάνε να υπερασπιστούν την εξέδρα των γεωτρήσεων η Ιταλία, η Γερμανία ή το αιγυπτιακό ναυτικό. Ούτε βέβαια η ισραηλινή αεροπορία και οι Ισραηλινοί κομάντος. Καλές είναι στη θεωρία οι ασκήσεις «Μέδουσα» ή «Γεδεών-Ονησιφόρος», αλλά όταν τα πράγματα σφίγγουν, η Λευκωσία είναι μόνη. Δυστυχώς. Ούτε είδα ελληνικές φρεγάτες και υποβρύχια να καταπλεύσουν στην κυπριακή ΑΟΖ για να παρεμποδίσουν τον προκλητικό γείτονα. Και φυσικά με ένα μικρό πλοίο που παρέλαβε η Κύπρος από το Ισραήλ δεν βελτιώνεται η κατάσταση. Η Κύπρος θα πρέπει να αποκτήσει στολίσκο ταχέων σκαφών για την προστασία των ενεργειακών της πόρων. Πρέπει να δαπανήσει κεφάλαια, διαφορετικά θα αντιμετωπίσει τεράστια προβλήματα. Γιατί κάποιοι με τις… τριγωνικές νομίζουν ότι «βαδίζουν στην Εδέμ», ενώ στην πραγματικότητα είναι μέσα σε πολιτικές, ενεργειακές και στρατιωτικές συμπληγάδες, με αβέβαιο μέλλον. Η Κύπρος θα πρέπει να ασχοληθεί πολύ με το μείζον θέμα της ενεργειακής ασφάλειας.
• ΠΕΜΠΤΟ: Η Τουρκία εμμένει με τα Υμια. Αλλά αυτό μπορεί να είναι και παραπλανητικό, αφού αναμφίβολα έχει σχεδιάσει σχετικές ενέργειες για καθένα από τα 18 συμπλέγματα τα οποία αμφισβητεί και έχει στοχοποιήσει. Συνεπώς, μετά τα Υμια, το 1996, η Ελλάδα έχει κάνει μια υπολογίσιμη διασπορά δυνάμεων από τη Λαδοξέρα-Ζουράφα στο Θρακικό πέλαγος μέχρι το σύμπλεγμα του Καστελλόριζου. Η διασπορά δυνάμεων έχει συμφυείς και πολύπλευρες αδυναμίες. Αρα, με δεδομένο το δημογραφικό πρόβλημα στη χώρα μας, η κατάσταση δεν επιλύεται με λίγους άνδρες σε κάθε νησίδα, αυτά είναι απαρχαιωμένα πράγματα. Ως εκ τούτου θα πρέπει, αφού δεν αυξάνεται η στρατιωτική θητεία, να αυξηθεί το προσωπικό. Αρα χρειάζεται η πρόσληψη επιπρόσθετου αριθμού ανδρών που θα εκπαιδευτούν κατάλληλα και μέσω εκπαίδευσης σε οπλικά συστήματα θα ενισχύσουν την άμυνα των μικρών νησιωτικών χώρων και φυσικά θα αντιμετωπιστεί ως ένα βαθμό και το μείζον πρόβλημα της ανεργίας. Το ηθικό των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων είναι υψηλό, αλλά υπάρχουν τεράστια προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Επίσης, η υποτονική και φοβική πολιτική της κυβέρνησης δεν συνάδει με τη βελτίωση της κατάστασης. Η πατρίδα μας εμφανίζεται -και λόγω της πολύχρονης οικονομικής και κοινωνικής κρίσης- με προβλήματα. Η θρασύτητα του Ερντογάν αναμφίβολα σχετίζεται και με αυτά.
ΒΑΣΕΙ των ανωτέρω η χώρα μας αλλά και η Κύπρος θα πρέπει άμεσα να προσεγγίσουν και να αναλύσουν την τουρκική πολυδιάστατη απειλή και διπλωματία με σύγχρονες αντιλήψεις πολεμολογίας, προστασίας στρατηγικού πλαισίου εγκαταστάσεων, καθώς και μέσω εξελιγμένων διπλωματικών κινήσεων. Οι γνωστές μέχρι τώρα αναλύσεις των τουρκικών επιδιώξεων έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Οι πόλεμοι του παρόντος και του μέλλοντος είναι διαφορετικοί. Απαιτούνται νέο πνεύμα και εκσυγχρονισμένες στρατηγικές κινήσεις που θα αιφνιδιάσουν το νεο-οθωμανικό κατεστημένο της Αγκυρας. Αν δεν προχωρήσουμε γρήγορα, θα έχουμε πολύ σοβαρά προβλήματα.
ΔΡ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ε. ΔΡΟΥΓΟΣ
Διεθνολόγος-Στρατηγικός Αναλυτής
Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής
