Θεωρείται ένας από τους ιδιοφυείς ηθοποιούς και σκηνοθέτες της γενιάς του. Με το «No Budget Story» και τα «Φθηνά τσιγάρα» δημιούργησε τον ελληνικό ανεξάρτητο κινηματογράφο, την στιγμή που οι περισσότεροι σκηνοθέτες παρακαλούσαν για επιδότηση του Ελληνικού Κέντρο Κινηματογράφου.
Στην Αμερική το σινεμά του αποκαλέστηκε «κινηματογραφική γιορτή και «κινηματογράφος του απρόοπτου», την στιγμή που τα «Φθηνά τσιγάρα» αγνοούντο από πολλούς.
Πέρυσι, ένα άρθρο του στο «Πρώτο Θέμα» γκρέμισε τον «μύθο του αριστερού καλλιτέχνη» και θύμισε σε πολλούς ότι υπάρχει και δεξιά κουλτούρα. Με αφορμή τα 20χρονα του «No Budget Story» και τις εμφανίσεις στον «Σταυρό του Νότου» (25 Ιανουαρίου, 2 Φεβρουαρίου) κανονίσαμε μια συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης.
Συνέντευξη στον Γιώργο Πισσαλίδη
Ρένο μεγάλωσες μέσα στην δεκαετία του 80. Τι θυμάσαι από εκείνες τις ημερες;
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στου Ζωγράφου. Γεννήθηκα τον Οκτώβριο του 1970 και άρχισα να αντιλαμβάνομαι τον κόσμο μέσα στην δεκαετία του 80, την περιβόητη δεκαετία της “Αλλαγής”. Ήμουνα από εκείνους που στο σχολείο έμαθαν ότι την Εθνική Αντίσταση την έκανε μόνο η Αριστερά. Δηλαδή σιωπηλά αποσιωπήθηκε η άλλη πλευρά. Είναι εκείνο που λέει και ο Σαββόπουλος σε ένα τραγούδι “Και η Δεξιά έκανε Αντίσταση». Μου έκανε εντύπωση «Έπρεπε κοτζάμ Διονύσης Σαββόπουλος να αρχίσει να λέει ότι η Δεξιά έκανε αντίσταση; Δεν ήταν αυτονόητο;» Όχι δεν ήταν αυτονόητο. Αγιοποιήθηκε η Αριστερά και αυτό πήγε την Ελλάδα πάρα πολύ πίσω.
Ο ΡΕΝΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ ΔΗΛΩΝΕΙ ΑΝΑΡΧΟΔΕΞΙΟΣ
Πές μου πάνω σε αυτό, πρώτα ως καλλιτέχνης και ως πολίτης.
Bγήκα από το 1ο Λύκειο Ζωγράφου, όπου το να πηγαίνουμε σε διαδηλώσεις και να κάνουμε καταλήψεις ήταν υποχρεωτικό εκείνη την εποχή. Εγώ ανήκα στην πρώτη γενιά των μεγάλων καταλήψεων το 1987 -1988, από όπου αργότερα βγήκε και ο Τσίπρας. Δηλαδή οι καταλήψεις ξεκίνησαν το 1988 και ακόμη δεν έχουν τελειώσει. Η μάλλον τελείωσαν όταν ανέβηκε η Αριστερά στην εξουσία.
«Αλήθεια τι πιστεύει ένας αριστερός;»
Προέρχομαι λοιπόν από μια εποχή μεγάλης σύγχυσης. Ήταν τότε για μας αδιανόητο ότι το μπουζούκι, μόνο πρόσφατα, από την Μεταπολίτευση και μετά, το ασπάστηκε η Αριστερά. Ήταν αδιανόητο να φανταστούμε ότι θεωρούσαν το μπουζούκι όργανο της αστικής παρακμής και το ρεμπέτικο θεωρείτο ηττοπαθές και χασικλίδικο.
Και παρθείσης της ευκαιρίας, κάνω ένα κάλεσμα σε αυτούς που θεωρούν τους εαυτούς τους αριστερούς να κάνουν μια ερώτηση στον εαυτό τους: «Είμαι αριστερός. Δηλαδή τι ακριβώς πιστεύω; Πιστεύω ότι πρέπει να γίνει μια δικτατορία του προλεταριάτου; Πιστεύω ότι δεν πρέπει να υπάρχει ελεύθερη οικονομία και πρέπει όλα να ανήκουν στο Κράτος; Πιστεύω ότι πρέπει να φάνε τους αστούς; Πρέπει να πάρουμε τα μέσα παραγωγής από τους αστούς; Μα σήμερα τα μέσα παραγωγής δεν ανήκουν στους αστούς. Πιστεύω ότι πρέπει να πάρουμε την γνώση από τους αστούς; Μα την εποχή του διαδικτύου, η γνώση είναι κοινή. Και τελικά την εποχή του διαδικτύου, ποιοί είναι οι αστοί;
Πως μπορεί κάποιος να είναι αριστερός; Και τι είσαι τελικά; Και μιλάω όχι ως προσωπική θέση, αλλά ως κίνημα τι είναι η Αριστερά; Εγώ στο δωμάτιο μου μπορεί να παίζω εξαιρετικό Άμλετ. Αυτό δεν σημαίνει ότι είμαι εξαιρετικός ηθοποιός αν παίξω σε θέατρο. Εγώ στο δωμάτιο μου μπορεί να είμαι ο επαναστάτης που ονειρεύομαι, να είμαι ο Τσε Γκεβάρα.
Και μιλώντας για Τσε Γκεβάρα, να θυμηθούμε ότι όταν οι Ρεπουμπλικάνοι έβγαζαν τον πρώτο δηλωμένο ομοφυλόφιλο δήμαρχο των Ηνωμένων Πολιτειών και όταν ο καπιταλισμός έσπαγε ταμπού – και να πούμε εδώ ότι υπάρχει η εξαιρετική ταινία Milk, που διαπραγματεύεται αυτό το θέμα- την ίδια εποχή στην Κούβα των επαναστατών υπήρχαν τα στρατόπεδα εξόντωσης των ομοφυλοφίλων, με συμβουλές από τους Βούλγαρους, που είχαν ειδικευτεί πώς να εξοντώσουν την «ομοφυλόφιλη αστική πανούκλα»/ Οργάνωναν δηλαδή εξόντωση ομοφυλοφίλων. Έλεγαν μάλιστα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης ότι η επανάσταση θα τους ξανακάνει άνδρες. Και θα πρέπει να πούμε, και είναι σκληρό να ρίχνεις μαχαιριά στην καρδιά πολλών ανθρώπων, ότι κατά πάσα πιθανότητα τα εγκαίνια τα έκανε ο Τσε Γκεβάρα. Γιατί ο Τσε Γκεβάρα είχε έρθει σε επαφή με τους Βούλγαρους για το πώς να περιορίσουν την ομοφυλοφιλία στην Κούβα την οποία θεωρούσαν κατάλοιπο της παρακμής της εποχής του Μπατίστα. Την επόμενη φορά λοιπόν που στο Gay Parade κάποιοι σηκώσουν σημαία με τον Τσε Γκεβάρα, να θυμούνται ότι ο Τσε είχε άλλες απόψεις.
Και υπάρχει μια εκπληκτική ταινία «Φράουλα και ζεστή σοκολάτα» την οποία γύρισαν Κουβανοί εξόριστοι και που μιλάει για το κυνήγι των ομοφυλοφίλων. Βέβαια βγήκε τώρα η κόρη του Ραούλ και ζήτησε δημόσια συγγνώμη από τους ομοφυλόφιλους. Όμως εμένα συγγνώμη μετά από πολύ καιρό, μου φαίνονται ύποπτες. Μου θυμίζει τις συγγνώμες των Γερμανών από τους Εβραίους που τους έκαψαν στο Άουσβιτς.
Ο ΡΕΝΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ ΣΚΗΝΟΘΕΤΩΝΤΑΣ ΤΟ NO BUDGET STORY
Ενας αναρχοδεξιός που λατρεύει την Θρησκεία και την Πατρίδα
Επειδή είμαι πολύ gay-friendly, έχω φίλους ομοφυλοφίλους και πιστεύω ότι το κίνημα των ομοφυλοφίλων ήταν ένα επαναστατικό κομμάτι της κοινωνίας, λυπάμαι που κατάντησαν και αυτοί συντηρητικοί και απέμεινα μόνος να είμαι κατά του γάμου. Και ενώ πιστεύω στην Πατρίδα, πιστεύω στην Θρησκεία, δεν πιστεύω στον κλασσικό θεσμό της οικογένειας. Τι είμαι λοιπόν; Που ανήκω;
Αναρχοδεξιός;
Αναρχοδεξιός. Δεν πιστεύω στον θεσμό της οικογένειας. Προέρχομαι από μια εξαιρετική οικογένεια λαϊκών ανθρώπων, αλλά πιστεύω ότι στον 21ον αιώνα η οικογένεια περνάει μεγάλη κρίση και πρέπει να αναθεωρήσουμε τις απόψεις μας.
Μιας και μιλήσες για Πατρίδα, τι είναι για σένα Πατρίδα;
Η Πατρίδα είναι το συλλογικό ασυνείδητο. Είναι η καφαβική πόλη που μας ακολουθεί. Η Πατρίδα κινείται στον χώρο της ποίησης. Όλοι είμαστε ποιητές, ακόμα και οι πιο χοντροκομμένοι. Ο εγκέφαλος του ανθρώπου είναι δημιουργημένος για να λειτουργεί και ποιητικά. Στο αχαρτογράφητο μέρος του εγκεφάλου που υπάρχει η ποίηση, εκεί υπάρχει και η Πατρίδα. Και η Πατρίδα είναι ένα σύνολο πραγματικοτήτων και φαντασιώσεων. Βέβαια ο άνθρωπος δεν είναι μόνο η πραγματικότητα, είναι και αυτά που συμβαίνουν στο κεφάλι του. Σίγουρα η Πατρίδα είναι πέρα από αυτά που κάποιος θα έλεγε κλισέ, η ζωή μας μέσα από την γλώσσα, η ζωή μας μέσα από το παρελθόν, είναι και μέσα από το παρόν, Έχοντας ζήσει και στο εξωτερικό είναι φανταστικό πόσα ενώνουν τους Έλληνες. Όλα αυτά που μας ενώνουν είναι η Πατρίδα μας.
«Το Μακεδονικό τέθηκε από την Αριστερά επί Εμφυλίου»
O ΡΕΝΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ ΣΚΗΝΟΘΕΤΩΝΤΑΣ ΤΑ “ΦΘΗΝΑ ΤΣΙΓΑΡΑ”
Αύριο γίνεται ένα συλλαλητήριο στην Θεσσαλονίκη. Τι γνώμη έχεις για το Μακεδονικό;
Το Μακεδονικό τέθηκε για πρώτη φορά την εποχή του Εμφυλίου και λίγο νωρίτερα. Ένας λόγος που το Κομμουνιστικό Κόμμα ήταν παράνομο επί Μεταξά πριν τον πόλεμο ήταν ότι είχαν μια παράξενη θεωρία περί Μακεδονία.
Μετά στον Εμφύλιο, το Μακεδονικό κορυφώθηκε με την ΣΝΟΦ και όλες αυτές τις οργανώσεις, οι οποίες πολέμησαν με στόχο την δημιουργία ενός ανεξάρτητου Μακεδονικού κράτους. Μετά από το Σιδηρούν Παραπέτασμα ξεχάσθηκε, αλλά είναι πάντα εκεί. Πιστεύω ότι αν υπάρχει ο όρος Μακεδονία στην ονομασία των Σκοπίων, δεν θα έχουμε ξεμπλέξει, θα έχουμε μπλέξει χειρότερα. Θα χειροτερεύει όλο και περισσότερο. Δεν νομίζω ότι πρέπει να υπάρχει ο όρος Μακεδονία.
Συμφωνώ, γιατί μετά θα υπάρχει ο αλυτρωτισμός των Σκοπίων και η διεκδίκηση της «Μακεδονίας του Αιγαίου».
Βεβαίως. Και από την άλλη υπάρχει η αυτοδιάθεση των λαών. Ασφαλώς. Αν όμως το πάμε έτσι, τότε κάθε ομάδα που έχει ενταχθεί στον Ελληνισμό, μπορεί να αυτονομηθεί. Να σπάσουμε σε διάφορα πριγκιπάτα. Μην ξεχνάμε το Πριγκιπάτο της Βλαχίας, το οποίο δημιούργησαν κάποια ψώνια που αυτοπροσδιοριζόταν ως αυτόνομοι Βλάχοι στην διάρκεια της Ιταλικής Κατοχής. Αυτό θα ήταν καταστροφή και αυτό πάει την Ελλάδα στον 19ον αιώνα. Καλώς η κακώς αυτήν την στιγμή ζούμε από τα τέλη του 19ου αιώνα την εποχή των εθνικών κρατών, τα οποία δίνουν στον πολίτη και μια γαλήνη, δεν υπάρχει πόλεμος η συγκρούσεις σε μια περιοχή. Και ο 20ς αιώνας, τουλάχιστον για την Ευρώπη μπαίνει με απαλότητα, ενώ ο 21ος αιώνας μπαίνει με τον εμφύλιο πόλεμο της Γιουγκοσλαυίας. Αυτά για το Μακεδονικό. Αν υπάρξει ο όρος «Μακεδονία», θα είναι παρακαταθήκη για μελλοντικά προβλήματα.
Πως ανακαλύπτεις ότι έχεις καλλιτεχνική φύση και αποφασίζεις να γίνεις ηθοποιός;
Εγώ δεν βρήκα την κλίση μου. Αυτή ήρθε και με βρήκε. Η καλλιτεχνική φύση είναι κάτι από το οποίο δεν μπορείς να ξεφύγεις ποτέ. Αυτήν ήταν η φύση μου παιδιόθεν. Όχι όμως εντυπωσιακά. Δεν ήμουν το παιδί που έλεγε ποιήματα και όλοι παθαίναν πλάκα. Δεν ήμουν το παιδί που έπαιζε θέατρο στο σχολείο. Μάλιστα όταν έγινε μια μεγάλη εκδήλωση στην ΣΤ! τάξη του δημοτικού, εγώ δεν έπαιξα. Ντρεπόμουν. Και μάλιστα όταν έγινε η εκδήλωση, κάθισα στην τελευταία -τελευταία θέση του αμφιθεάτρου στο 9ο Δημοτικό Σχολείο Ζωγράφου γιατί ήμουνα πάρα πολύ ντροπαλό παιδί.
Η φιλελεύθερη έκρηξη στην τηλεόραση και τον τύπο
Ούτε στο Γυμνάσιο ήμουν κάποιος που φώναζε με την παρουσία του. Η πρώτη φορά που εμφανίσθηκα σε κοινό, ήταν στην γειτονιά μου όταν με τα παιδιά που έμεναν στις πολυκατοικίες στο ΙΚΑ του Ζωγράφου ανεβάσαμε σε ηλικία 13 χρονών μία επιθεώρηση. Αλλά και αυτό ήταν στο πλαίσιο μιας παιδικής τρέλας. Τώρα βλέποντας φωτογραφίες από την παράσταση που κάναμε, διαπιστώνω την αγωνία και την σοβαρότητα μου σε αντίθεση με τα άλλα παιδιά που το γλεντούσαν πιο πολύ από μένα.
Τελειώνοντας το σχολείο και μπαίνοντας στο Παιδαγωγικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1988 ανοίγουν οι ιδιωτικές τηλεοράσεις. Υπάρχει μια πρώτη ωραία έκρηξη, φιλελεύθερη, με την έννοια αρχίζει το κράτος να μην ελέγχει αποκλειστικά την τηλεόραση και τα ραδιόφωνα. Βγαίνουν τα πρώτα «λάιφ στάιλ» περιοδικά με τα καλά και τα κακά τους. Πάρε για παράδειγμα το «ΚΛΙΚ», όπου το κακό ήταν ότι το παράκανε με το λάιφ στάυλ, το καλό όμως ήταν ότι ξεμπλόκαρε μυαλά από την μεταπολίτευση και μετά. Δηλαδή απενοχοποίησε ανθρώπους από το να είναι σε επαφή με τον πόθο τους, με τα θέλω τους χωρίς να νοιώθουν ενοχές.
Και μέσα σε όλη την τρέλα της νιότης, αποφασίζω να γίνω ηθοποιός, όχι τόσο πολύ γιατί με αρέσει το θεάτρο, ο κινηματογράφος, αλλά για την τρέλα της υποθέσεως, για την περιπέτεια του να γίνει ηθοποιός.
“ΚΑΤΙ ΤΡΕΧΕΙ ΜΕ ΤΟΥΣ ΔΙΠΛΑ”: Η ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΣΑΤΙΡΑ ΤΟΥ ΣΗΜΗΤΙΚΟΥ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΥ
Τι σήμαινε για σένα το να είσαι ηθοποιός;
Ξέρεις, είμαι σε μια ηλικία που πρέπει να είμαι ειλικρινής με τον εαυτό μου. Ήθελα να γίνω διάσημος. Ήμουν 18 χρονών και απλά ήθελα να είμαι διάσημος. Και γιατί ήθελα να είμαι διάσημος; Για να αρέσω στις γυναίκες.
Φρικιό και πρώτα βήματα
Τότε ήμουν φρικιό, μιλάμε τώρα για 1988. Άκουγα «Μουσικές Ταξιαρχίες» που έπαιζαν στην Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου. Ήμασταν όλοι φρικιά και τα φρικιά τότε δεν ήταν όπως είναι σήμερα. Στα φρικιά δεν υπήρχαν γυναίκες. Όλοι ήταν μαγκούφηδες. Πηγαίναμε τότε στο φοβερό και τρομερό Maze στους Αμπελόκηπους, όπου έπαιζε DJ ο Γρηγόρης ο Βάιος και ήμασταν όλοι άνδρες.
Το θυμάμαι.
Το θυμάσαι; Αν δεν ήξερες, νόμιζες ότι ήταν γκαίη μπάρ. Όχι, είμασταν φρικιά στο τέλος της δεκαετίας του 80. Δεν μας έδιναν σημασία τα κορίτσια δεν ήταν καθόλου σικ να είσαι τότε φρικιό.
Και να ακούς γκαράζ.
Και να ακούς γκαράζ; γκαράζ πάνκ; Τότε θυμάμαι ότι το πιο κουλ, το πιο μαίηνστρημ ήταν «Ραμόουνς». Θυμάσαι;
Ωραίες εποχές.
Μακρυνές. Ολόκληροι Αμπελόκηποι ένα μπαρ, το Maze.
Αλλά τι μπάρ!!!
Και τι μπάρ!!! Mπάρ ορθίων και στριμωγμένοι σαν σαρδέλες για να ακούσουμε μουσική. Όταν είσαι 18 γιατί να θέλεις ηθοποιός;
Για να σου ρίξουν καμμιά ματιά τα κορίτσια.
Ακριβώς. Βέβαια ήρθε και με συνάντησε η γοητεία του θεάτρου και του κινηματογράφου. Γιατί μπαίνοντας στο κύκλωμα των ηθοποιών, ενώ δεν κατάφερα να μπώ σε δραματική σχολή, ακολούθησα μια πιο περιπετειώδη προσωπική πορεία. Τότε στα πλαίσια ενός ξαφνικού φιλελευθερισμού, άρχισαν να δημιουργούνται τα Ελεύθερα Εργαστήρια Θεατρικών Σπουδών, όπου μπορούσε να πάει οποιοσδήποτε να παρακολουθήσει χωρίς εξετάσεις. Εκεί μπήκα και εγώ. Εκεί ήρθα σε επαφή με μεγάλους συγγραφείς, με τον Σαίξπηρ, με τον Πίντερ, με τον Μπέκετ και να ανακαλύπτω ένα ολόκληρο σύμπαν, που με απορρόφησε ολοκληρωτικά και βήμα – βήμα βρήκα τον δρόμο μου.
Είχες ηθοποιούς που θαύμαζες;
Ναι και είχα την τύχη να τους γνωρίσω και να μου δώσουν πολύ θάρρος. Ας πούμε , ο Βασίλης Διαμαντόπουλος . Ήταν ένας ηθοποιός που έγινε και δάσκαλος μου. Αυτός με επηρέασε λέγοντας μου «Σημασία έχει το «ευ ζειν», η ωραία ζωή, όχι το θέατρο» Τότε επειδή ήμουν 18 χρονών και δεν καταλάβαινα τι έλεγε. Σήμερα καταλαβαίνω ότι σημασία έχει η ωραία ζωή, όλα τα άλλα είναι για τους άλλους, δεν είναι για σένα.
Ο ΡΕΝΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ ΚΑΙ Η ΑΝΝΑ ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΑΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ ΣΤΗΝ ΑΔΕΙΑ ΑΘΗΝΑ ΤΩΝ “ΦΘΗΝΩΝ ΤΣΙΓΑΡΩΝ”
Τότε είναι που μπαίνεις στην αγορά, «υπερβαίνοντας λίγο το όριο της αλήθειας», όπως λέει και ο Χόρτον στο βιβλίο του για σένα;
Το 1991 η Ελλάδα αρχίζει καλλιτεχνικά να γνωρίζει ένα μπαμ. Αρχίζουν να ανοίγουν τα ιδιωτικά κανάλια, αρχίζουν να δημιουργούνται τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα. Αρχίζει να επιχορηγείται το σινεμά, να επιχορηγείται το θέατρο. Οι συνομήλικοι μου έχουν αποφασίσει να σπουδάσουν στις Δραματικές Σχολές. Εγώ είμαι 20 ετών και έχω αποφασίσει να μπω στην αγορά και έχω αποφασίσει να πω ένα νεανικό ψέμα, να πω ότι μόλις γύρισα από την Νέα Υόρκη με σπουδές στο Άκτορ’ς Στούντιο. Τότε δεν υπήρχε διαδίκτυο για να διασταυρώσεις οτιδήποτε. Ότι ήθελες, έλεγες. Και ξεκινώ να παίζω επαγγελματικά ως ηθοποιούς σε μικρούς ρόλους στην τηλεόραση και το θέατρο χάρις σε αυτό το χαριτωμένο ψέμα. Κατά κάποιο τρόπο αυτό το ψέμα έχει καταταγεί στον προσωπικό μου μύθο.
Με τι ρόλους ξεκινάς;
Ξεκινώ με παίζω σε μικρούς ρόλους σε αυτοτελή επεισόδια στην «Ανατομία ενός εγκλήματος» στον ΑΝΤ1. Ξεκίνησα με ρόλους της μίας ατάκας και μετά πήγα στις δύο ατάκες και μετά έγινα πρωταγωνιστής σε αυτοτελή επεισόδια. Στο youtube υπάρχει μια ένα επεισόδιο από τις «Τολμηρές ιστορίες», εντάξει δεν ήταν τολμηρές ιστορίες, που λέγεται «Νυχτα Γιορτής» και είναι ο πρώτος πρωταγωνιστικός ρόλος το 1993 -94.
Και αρχίζει να με γνωρίζει και η τηλεοπτική πιάτσα και αρχίζει να με γνωρίζει η θεατρική πιάτσα γιατί είχα πρωταγωνιστικό ρόλο στην «Αγγέλα» του Σεβαστίκογλου όπου έπαιζα τον Λάμπρο. Και αρχίζουν να ρολάρουν τα πράγματα και το 1995 αποφασίζω να κάνω μόνος μου κινηματογράφο φτιάχνοντας το No Budget Story (συνεχίζεται)
H συνέντευξη δόθηκε στο Epoca (Σινώπης 6) στους Αμπελόκηπους. Οι φωτογραφίες της συνέντευξης είναι του Ιωάννη Καμπούρη. Οι υπόλοιπες προέρχονται από το αρχείο του Ρένου Χαραλαμπίδη, ταινίες και τηλεοπτικές σειρές.
