Το Αιγαίο αποτελούσε από τις αρχές της δεκαετίας του ’70 τον βασικό στόχο της Άγκυρας προκειμένου να «σπάσει» την ασφυκτική «θηλιά» των ελληνικών νησιών του Ανατολικού Αιγαίου. Αυτή η αμφισβήτηση οδήγησε το 1994 και στην διατύπωση του casus belli σε περίπτωση που η Ελλάδα επέκτεινε τα χωρικά της ύδατα στα 12 μίλια.
Πλέον η απόκτηση εξαιρετικά προηγμένων όπλων από την Τουρκία και η υστέρηση στις επενδύσεις ασφαλείας από την πλευρά της Ελλάδας, λόγω της οικονομικής καταστροφής που διανύσει τον όγδοο χρόνος της (ούτε στην δεκαετία του '40 με τον Β'ΠΠ και την εσωτερική πολεμική σύγκρουση η χώρα δεν είχε αρνητική ανάπτυξη επί οκτώ χρόνια...!)
Η κύρια στρατηγική επιδίωξη διαμοιρασμού του Αιγαίου και απόκτησης του ελέγχου της περιοχής ανατολικά του 25ου Μεσημβρινού, τουλάχιστον σε ότι αφορά τις αποστολές έρευνας-διάσωσης και αξιοποίησης του ορυκτού πλούτου ξεκίνησε ουσιαστικά το 1973 με την ανάθεση από την κρατική εταιρεία πετρελαίου ΤΡΑΟ «αδειών» εκμετάλλευσης κοιτασμάτων δυτικά της Λέσβου και της Χίου.
Θα ακολουθήσουν και άλλες τέτοιες απόπειρες, οι οποίες θα στοχεύουν στην υφαρπαγή του ανατολικού τμήματος του Αιγαίου χωρίς η Άγκυρα να αναγνωρίζει το δικαίωμα της υφαλοκρηπίδας στα ελληνικά νησιά του Α. Αιγαίου και τον κανόνα της «μέσης γραμμής» για την οριοθέτησή της.
Η Ελλάδα έχει αναγκαστεί σε αναρίθμητες υποχωρήσεις σε σημείο που δεν έχει διανοηθεί να επεκτείνει τα χωρικά ύδατα, δεν έχει προχωρήσει σε καμία έρευνα για κοιτάσματα στο Αιγαίο και προσφάτως αδυνατεί ακόμη και να προχωρήσει σε ανακήρυξη της ΑΟΖ όπου και σε αυτή την περίπτωση το διεθνές δίκαιο της το επιτρέπει.
Οι τουρκικές απαιτήσεις και αξιώσεις της Άγκυρας στο Αιγαίο αποτυπώνονται ανάγλυφα σε συνάντηση εμπειρογνωμόνων που έγινε μεταξύ των δύο χωρών στις 20 Ιουνίου του 1975. Σε αυτή τη συνάντηση η Τουρκία είχε αξιώσει:
α) Τροποποίηση του ελληνικού FIR, ώστε το FIR της Κωνσταντινούπολης να συμπίπτει. με την ΝΟΤΑΜ 714. Συρρίκνωση του ΕΕΧ στα 6 ν.μ.
β) Ελεύθερη χρήση του Αιγαίου για τουρκικές στρατιωτικές ασκήσεις σε συγκεκριμένους αποκλειστικούς χώρους μέσα στο ελληνικό FIR.
γ) Απαίτηση να μην υποβάλλουν σχέδια πτήσης τα τουρκικά αεροσκάφη όταν εισέρχονται στο ελληνικό FIR, κατά παράβαση των διεθνών κανονισμών.
Όπως γίνεται αντιληπτό όλες οι απαιτήσεις της τουρκικής πλευράς έχουν υλοποιηθεί στην πράξη. Τα τουρκικά στρατιωτικά αεροσκάφη ουδέποτε υποβάλλουν σχέδιο πτήσης, παραβιάζουν κατά το δοκούν τον ΕΕΧ των 10 ν.μ. και πραγματοποιούν ασκήσεις μέχρι και στο κεντρικό Αιγαίο.
Ταυτόχρονα, η αποδοχή της Ελλάδας να μην προχωρήσει σε έρευνες για πιθανά κοιτάσματα στο Αιγαίο και παρά το γεγονός ότι έχει το απόλυτο δικαίωμα να το πράξει στην υφαλοκρηπίδα της, είναι σαν να δέχεται ότι δεν υπάρχει «ελληνική υφαλοκρηπίδα», καθώς η Τουρκία, και μέχρι να λυθεί το θέμα αυτό, δεν την αναγνωρίζει και η χώρα μας το αποδέχεται.
Δυστυχώς έχει δημιουργηθεί ένα πολύ άσχημο προηγούμενο, σχεδόν τετελεσμένο: να μην υπάρχει ελληνική αντίδραση σε οποιαδήποτε τέτοια τουρκική ενέργεια, είτε στη θάλασσα είτε στον αέρα.
Τα εθνικά «αντανακλαστικά» έχουν πέσει στο ναδίρ, βασικά λόγω της οικονομικής κρίσης και της επικράτησης μιας πολιτικής ελίτ η οποία δίνει δευτερεύουσα σημασία στα εθνικά συμφέροντα και στην τουρκική απειλή. Και οι Τούρκοι το γνωρίζουν καλά.
Από εκεί και πέρα, η κάθε ελληνική κυβέρνηση «βαπτίζει το κρέας σε όσπρια» και «στρουθοκαμηλίζει» προκειμένου να δείξει ότι η κατάσταση ελέγχεται και ότι οι τουρκικές επιθετικές κινήσεις δεν έχουν νόημα…
Τα βασικά σημεία του μεγαλεπήβολου τουρκικού εξοπλιστικού προγράμματος, το οποίο αγγίζει τα 50 δισ. ευρώ είναι τα εξής:
Τα πιο βασικά του σημεία είναι:
• Πρόγραμμα F-35: 11,7 δισ. ευρώ για την αγορά 100 μαχητικών.
• Πρόγραμμα τουρκικού μαχητικού: 7,3 δισ. ευρώ για την ανάπτυξη του πρώτου εγχώριας σχεδίασης μαχητικού, γνωστό με την προσωρινή ονομασία TF-X.
• Πρόγραμμα αναβάθμισης F-16: 3,3 δισ. ευρώ για τον εκσυγχρονισμό των περίπου 174 F-16 block 40 και 50, Το πρόγραμμα αυτό έχει σχεδόν ολοκληρωθεί στο σύνολό του.
• Πρόγραμμα προμήθειας νέων υποβρυχίων: 2,8 δισ. ευρώ για την προμήθεια 6 υποβρυχίων T-214TN AIP. Οι παραδόσεις πρόκειται να υλοποιηθούν την περίοδο 2018-2023.
• Πρόγραμμα ελικοπτέρων γενικής χρήσης: 2,55 δισ. ευρώ για την κατασκευή στην Τουρκία 109 ελικοπτέρων Τ-70 Blackhawk.
• Πρόγραμμα T-LORAMIDS: 2,5 δισ. ευρώ για την προμήθεια του αντιαεροπορικού συστήματος μακρού βεληνεκούς.
• Πρόγραμμα επιθετικών ελικοπτέρων: 2,2 δισ. ευρώ για την προμήθεια σε πρώτη φάση 60 T-129.
• Πρόγραμμα τουρκικού άρματος μάχης: 1,84 δισ. ευρώ για την παραγωγή του εγχώριου άρματος μάχης ALTAY. Το πρόγραμμα βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.
• Πρόγραμμα νέας φρεγάτας: 750 εκατ. ευρώ σε πρώτη φάση για την ναυπήγηση 4 φρεγατών TF-2000. Επίσης 1 δισ. δολάρια ΗΠΑ (750 εκατ. ευρώ) για το πρόγραμμα εγχώριας σχεδίασης, ανάπτυξης και παραγωγής νέων φρεγατών.
• Πρόγραμμα κορβετών: 1,80 δισ. ευρώ για την προμήθεια 8 σκαφών επιφανείας MILGEM.
• Πρόγραμμα αεροσκαφών AEW&C: 1,75 δισ. ευρώ για την προμήθεια 4 Boeing 737 MESA.
• Πρόγραμμα μεταφορικού αεροσκάφους: 1,1 δισ. ευρώ για 10 A-400M. Το πρώτο αεροσκάφος παραδόθηκε πρόσφατα.
• Πρόγραμμα ναυπήγησης: 750 εκατ. ευρώ για την προσθήκη ενός αποβατικού δεξαμενοπλοίου τύπου LPD (Landing Platform Dock).
• Πρόγραμμα εκπαιδευτικού αεροσκάφους: 547 εκατ. ευρώ για την προμήθεια 40 περίπου εκπαιδευτικών Hurkus A και Β.
• Πρόγραμμα νέων οχημάτων: 750 εκατ. ευρώ για την προμήθεια 336 τροχοφόρων θωρακισμένων οχημάτων.
• Πρόγραμμα ελικοπτέρων: 1,09 δισ. ευρώ για την προμήθεια ελικοπτέρων γενικής χρήσης.
• Ανάπτυξη δορυφορικών συστημάτων: 750 εκατ. ευρώ για δορυφόρους, συν 750 εκατ. ευρώ για την κατασκευή εθνικού κέντρου εκτόξευσης.
• Πρόγραμμα συστημάτων ηλεκτρονικού πολέμου: 750 εκατ. ευρώ.
• Πρόγραμμα UAV: 750 εκατ. ευρώ.
Βάσει των υπαρχόντων δεδομένων, οι κινήσεις από ελληνικής πλευράς, προκειμένου να μην υπάρξουν τετελεσμένα στο Αιγαίο, αφορούν κυρίως την προετοιμασία της δύναμης ταχείας Αντίδρασης, ανεπίσημα γνωστή ως Δύναμη «Δ».
Αυτό όμως αφορά την ανακατάληψη εδάφους στον χώρο του Αιγαίου και όχι στην αναχαίτιση της τουρκικής επιθετικότητας.
Το πόσο είναι η συγκεκριμένη δύναμη ικανή να προχωρήσει σε ανακατάληψη ακτής στην οποία θα έχει δημιουργηθεί ήδη εχθρικό προγεφύρωμα είναι ένα ερώτημα το οποίο είναι δύσκολο να απαντηθεί καθώς οι μεταβλητές είναι πολλές.
Για ένα επεισόδιο περιορισμένης διάρκειας με στόχο μια βραχονησίδα η δύναμη φέρεται να είναι αρκετή.
Αλλά θα είναι αυτή η επιλογή της Τουρκίας; Ή θα επιχειρήσει μια επέμβαση μεγάλης κλίμακας σε κάποιο κεντρικό νησί του Ανατολικού Αιγαίου προκειμένου να μεγιστοποιήσει τα οφέλη της;
Όποια και αν είναι η τουρκική επιλογή αυτό που πρέπει να αναθεωρηθεί είναι η ίδια η αποστολή της δύναμης ταχείας αντίδρασης.
Πώς θα μπορέσει μια τέτοια δύναμη να δράσει στις παρυφές του Αιγαίου όταν ο εχθρός θα ελέγχει το τακτικό πεδίο καθώς κύριες βάσεις των τουρκικών δυνάμεων (Ικόνιο, Ντάλαμαν, Αττάλεια, Ακσάζ) θα ελέγχουν όλο το ΝΑ Αιγαίο;
Πόσο εφικτή θα είναι μια αερομεταφορά δυνάμεων με ελικόπτερα σε σκηνικό κρίσης στο Καστελόριζο, για παράδειγμα;
Στόχος είναι η ανακατάληψη ή θα πρέπει αυτός να είναι η αποθάρρυνση κάθε απόπειρας ανάληψης επιθετικής ενέργειας από τις τουρκικές δυνάμεις;
Και επειδή «αιχμή του δόρατος» της δύναμης «Δ» είναι η Ζ΄ ΜΑΚ, δεν μπορεί μια δύναμη 300 ανδρών να γίνει «μπαλαντέρ» και να «σέρνεται» σε όλο το Αιγαίο προκειμένου να ανατρέψει, όποτε συμβεί το τετελεσμένο.
Πόσο μάλλον η ένταξη του ΕΤΑ στη δύναμη «Δ», δηλαδή μιας μονάδας “long range patrol” η οποία έχει εκπαιδευθεί να δρα σε ηπειρωτικό κυρίως έδαφος και πίσω από τις γραμμές του εχθρού.
Η κατάσταση στις σχέσεις με την Τουρκία έχει ξεπεράσει το σημείο που θα χαρακτηριζόταν "ανησυχητική", έχει περάσει στο επίπεδο του "επικίνδυνου" και οδεύει προς το επίπεδο χαρακτηρισμού ως "κρίσιμου".
Οι ευθύνες όλων των πολιτικών ηγεσιών είναι τεράστιες και αγγίζουν όλες τις κυβερνήσεις μετά το 2009...
