Απίστευτες είναι οι δοκιμασίες που υποβάλλονται οι αστροναύτες στη NASA.
Σε ότι αφορά τις σπουδές, ένα καλό μεταπτυχιακό ή διδακτορικό προσθέτουν πόντους, ωστόσο δεν είναι απαραίτητα. Αρκεί ένα πτυχίο στους τομείς του μηχανικού, βιολόγου, φυσικού ή μαθηματικού -και τουλάχιστον τρία χρόνια σχετική εργασιακή εμπειρία- ή 1.000 ώρες πτήσης ως πιλότος αεριωθούμενου αεροσκάφους.
Το πάνελ της επιτροπής που έχει επωμιστεί την προφορική εξέταση των υποψηφίων αναζητά «ευχάριστους ανθρώπους, με τη δυνατότητα να είναι μέρος μιας ομάδας για μεγάλο χρονικό διάστημα, σε ένα απομονωμένο περιβάλλον», λέει ο Ντιούαν Ρος, διευθυντής της επιτροπής επιλογής και εκπαίδευσης αστροναυτών.
Αναφερόμαστε βέβαια μόνο στο αρχικό «ξεσκαρτάρισμα». Για το τελικό έχει ο… Θεός. Οι υποψήφιοι που θα επιλεγούν έχουν μπροστά τους δύο χρόνια σκληρής δουλειάς. Ονομάζονται «Υποψήφιοι Αστροναύτες» και τοποθετούνται στο γραφείο αστροναυτών στο Johnson Space Center στο Χιούστον του Τέξας.
Εκεί υποβάλλονται σε «σπαρτιατική» εκπαίδευση και προγράμματα αξιολόγησης. Πρέπει να περάσει κανείς την πιστοποίηση PADI, να ολοκληρώσει δηλαδή στρατιωτική εκπαίδευση επιβίωσης στο νερό και να υπομείνει ατελείωτες ώρες μαθημάτων στην τάξη, προτού μπει σε προσομοιωτή πτήσης.
Στατιστικά τα 3/4 των υποψηφίων θα παρουσιάσουν ναυτίες, το σύνδρομο προσαρμογής στο διάστημα και πολλοί θα βιώσουν παραισθήσεις μετά την πτήση, λόγω του τρόπου με τον οποίο η μικροβαρύτητα μπλέκεται με το σύστημα ισορροπίας.
Για να ελαχιστοποιηθούν αυτά τα συμπτώματα, η εκπαίδευση κατάρτισης ενός αστροναύτη περιλαμβάνει μια αλυσίδα από δοκιμασίες. Μόνο οι πιο σκληροί και επίμονοι μπορούν να φτάσουν έως το τέλος της διαδρομής.
Ο μισθός ενός αστροναύτη ακούγεται ως δέλεαρ (κυμαίνεται ανάμεσα σε 62.000 και 135.000 ετησίως), πιστέψτε μας όμως, η δουλειά είναι εξαιρετικά κακοπληρωμένη! Μια ματιά στις συνθήκες που πρέπει να βιώσουν θα σας πείσει ότι το ισχυρότερο κίνητρό τους είναι να δουν το Σινικό Τείχος πανοραμικά…
Προετοιμασία για απογείωση / Χειρισμός της ώθησης των πυραύλων
Οι δυνάμεις που αναπτύσσονται κατά την απογείωση μεγάλων πυραύλων, μπορεί να στείλουν τους αστροναύτες σε g που προκαλούν απώλεια συνείδησης, την επονομαζόμενη στην Αεροδιαστημική φυσιολογία ονομάζεται g-LOC.
Αρχικά, μειώνεται η ροή του αίματος στα μάτια, προκαλώντας απώλεια της περιφερειακής όρασης (tunnel vision) και αντίληψης του χρώματος (grey-out) και «tunnel vision». Το τελικό στάδιο μιας τέτοιας διαδικασίας είναι να «κλείσει» ο εγκέφαλος όλες τις λειτουργίες του…
Για να γίνουν ανθεκτικοί σε αυτές τις δυνάμεις λοιπόν, πρέπει να εκπαιδευτούν στο κατάλληλο μηχάνημα. Μέσα σε αυτό δοκιμάζουν τις αντοχές τους, καθώς επιταχύνει από τα ανεκτά 4-6g και φτάνει μέχρι την πανίσχυρη δύναμη των 9g, περιστρέφοντάς τους όλο και πιο γρήγορα. Μέχρις εκεί που δεν αντέχουν άλλο…
Επανείσοδος στην ατμόσφαιρα της Γης / Διαχείριση απώλειας ελέγχου
Ένα άλλο μηχάνημα εκπαίδευσης είναι αυτό που προσομοιώνει τον αποπροσανατολισμό που νιώθει κάποιος σε μια επίπεδη περιστροφή κατά τη διάρκεια της επανεισόδου στην ατμόσφαιρα της Γης, περιστρέφοντας τον επιβάτη σε τυχαίες κατευθύνσεις.
Χρησιμοποιήθηκε σε παλαιότερες αποστολές για να βοηθήσει τους αστροναύτες να αντιμετωπίσουν τον αποπροσανατολισμό και να τους διδάξει πώς να ανακτήσουν ένα εκτός ελέγχου διαστημικό σκάφος χρησιμοποιώντας χειριστήρια. Τώρα χρησιμοποιείται ως μέρος των προγραμμάτων κατάρτισης Space Camp στο διαστημικό κέντρο κατάρτισης της NASA στο Huntsville της Αλαμπάμα.
Επιβίωση στον «κομήτη εμετού» / Συνήθεια στην έλλειψη βαρύτητας
Δεν είναι λογοπαίγνιο. Η συγκεκριμένη διαδρομή είναι τόσο άστατη και ανώμαλη, έτσι ώστε η πτήση να είναι γνωστή ως «κομήτης εμετού». Οι αστροναύτες μπαίνουν σε ένα αεροσκάφος μείωσης της βαρύτητας, το οποίο μπορεί να αναπαράγει το διαστημικό περιβάλλον χρησιμοποιώντας μια τεχνική παραβολικής πτήσης, στη διάρκεια της οποίας ανεβαίνει σε υψόμετρο με 45 μοίρες και στη συνέχεια κατεβαίνει με σταδιακές πτώσεις 30 μοιρών.
Αυτό δημιουργεί την απουσία βαρύτητας έως και 25 δευτερόλεπτα κατά τη διάρκεια της ανύψωσης. Οι αστροναύτες επαναλαμβάνουν αυτή τη διαδικασία μέχρι και 60 φορές σε μια πτήση και η γνωστή… δραμαμίνη δεν είναι επαρκής για να αποτελέσει αντίδοτο…
Εργασία σε μηδενική βαρύτητα / Λειτουργία σε ακραίες συνθήκες
Ονομάζεται Neutral Buoyancy Laboratory και είναι το εργαστήριο με τη μεγαλύτερη εσωτερική πισίνα στον κόσμο. Εκεί μαθαίνουν οι αστροναύτες να εργάζονται σε ένα περιβάλλον χωρίς βαρύτητα, αφού για κάθε ώρα που θα περπατήσουν τελικά στο διάστημα, θα έχουν περάσει 10 ώρες εκπαίδευσης κάτω από το νερό!
Με πλήρη εξοπλισμό, κινούνται γύρω από τα βυθισμένα αντίγραφα διαστημόπλοιων σε βάθος μέχρι 12 μέτρα. Αλλά δεν είναι όπως στην πραγματικότητα, καθώς τα αντικείμενα αντιστέκονται με δύναμη κάτω από το νερό, ενώ στο διάστημα απλά επιπλέουν στο κενό. Με λίγα λόγια το διάστημα, σε ότι αφορά τον τομέα απώλειας βαρύτητας, τους φαίνεται παιχνιδάκι…
Τροχιά γύρω από το φεγγάρι – Περπατώντας στο διάστημα
Στο Διαστημικό Κέντρο Εικονικής Πραγματικότητας Johnson στο Χιούστον, του Τέξας, οι αστροναύτες φορούν ένα headset εικονικής πραγματικότητας και μεταφέρονται σε φανταστικές καταστάσεις στο διάστημα, όπου μπορούν να κάνουν πρόβα τα καθήκοντά τους πριν την πραγματική εμπειρία.
Πολύ πριν την εκπαιδευτική αποστολή με το Apollo, αυτή η high-tech εμπειρία, σε συνδυασμό με γάντια και αισθητήρες κίνησης του σώματος, δίνει τη δυνατότητα στους αστροναύτες να δοκιμάσουν τεχνικές ζωτικής σημασίας, όπως το περπάτημα και ο εξοπλισμός σε εξωγήινες συνθήκες, πριν χρεαστεί να το κάνουν στην πραγματικότητα. Πρόκειται για την πιο ανώδυνη δοκιμασία.
Ισορροπημένη διατροφή – Πέψη φαγητού στο διάστημα
Τα κύρια διατροφικά προβλήματα στο διάστημα είναι η μειωμένη πρόσληψη βιταμίνης D λόγω της έλλειψης της υπεριώδους ακτινοβολίας, ο υψηλός σίδηρος λόγω της αραίωσης του αίματος και η χαμηλή απορρόφηση του ασβεστίου, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια 1-2% της οστικής μάζας κάθε μήνα.
Για αυτό το λόγο το στομάχι και εν γένει ο οργανισμός πρέπει να είναι εκπαιδευμένα στην ενδεδειγμένη διατροφή, την οποία σχεδιάζουν ειδικοί διατροφολόγοι. Στο διαστημόπλοιο μπορεί να βρίσκονται μερικά φρέσκα προϊόντα, το μενού όμως αποτελείται κυρίως από ακτινοβολημένα, θερμικά επεξεργασμένα ή αφυδατωμένα τρόφιμα.
Τα οποία συσκευάζονται μέσα σε ασημένια πακέτα ή ειδικά σακουλάκια πάνω σε μια θήκη με Velcro. Είναι ξεκάθαρο ότι στο διάστημα δεν θα ξεστομίσεις ποτέ τη φράση «την κάναμε ταράτσα…»
Επιβίωση στις πιο απομακρυσμένες τοποθεσίες
Ο σχεδιασμός κάθε αποστολής ολοκληρώνεται φυσικά με μια πορεία επιστροφής στη Γη. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα επιτευχθεί απαραιτήτως. Ένας αστροναύτης θα μπορούσε να καταλήξει βυθισμένος στη θάλασσα ή σε ένα χειμερινό τοπίο της Αρκτικής μέχρι να έρθει βοήθεια…
Πρέπει συνεπώς να είναι εφοδιασμένος με τις δεξιότητες που χρειάζονται για να επιβιώσει κι έτσι προπονείται σε απομακρυσμένες περιοχές με τη διαστημική του κάψουλα.
Προσγείωση πάνω σε αστεροειδείς
Ονομάζεται Aquarius (Υδροχόος). Είναι ο μοναδικός υποθαλάσσιος ερευνητικός σταθμός στον κόσμο, όπου η NASA στέλνει τις ομάδες Extreme Environment Mission Operations (NEEMO, Αποστολές Ακραίων Περιβαλλοντικών Συνθηκών) να ζήσουν μέχρι και τρεις εβδομάδες το χρόνο.
Πρόκειται για ένα υπό πίεση σπίτι, περίπου 18μ. κάτω από τη θάλασσα στα ανοικτά των ακτών της Key Largo (νησί στο αρχιπέλαγος της Φλόριντα), όπου οι αστροναύτες της NEEMO εκπαιδεύονται για μεγάλες αποστολές, όπως ταξίδια στον Άρη και προσγείωση σε αστεροειδείς. Επίσης, καταρτίζονται για τη χειρότερη δυνατή τέτοια. Τη διάσωση ενός αστροναύτη που βρίσκεται σε κίνδυνο.
