Σαν σήμερα το 1962 ξεκίνησε η σοβαρότερη πολεμική κρίση που έφερε το πλανήτη στα πρόθυρα μιας πυρηνικής αναμέτρησης μεταξύ ΗΠΑ και Σοβιετικής Ένωσης.
Ο αμερικανός πρόεδρος Τζον Κένεντι πληροφορήθηκε από τις υπηρεσίες κατασκοπίας ότι 42 σοβιετικοί βαλλιστικοί πύραυλοι με πυρηνικές κεφαλές, βρίσκονταν εγκατεστημένοι στην Κούβα και μπορούσαν μέσα σε λίγα λεπτά να πλήξουν οποιαδήποτε πόλη των ΗΠΑ. Την ανάπτυξή τους είχε επιτρέψει ο Φιντέλ Κάστρο, φοβούμενος αμερικανική επέμβαση.
Οι δεκατρείς μέρες που ακολούθησαν ήταν οι πιο επικίνδυνες που πέρασε η ανθρωπότητα. Στις 22 Οκτωβρίου ο πρόεδρος Κένεντι ανακοίνωσε ότι το αμερικανικό Ναυτικό θα επέβαλλε αποκλεισμό της Κούβας και θα προχωρούσε στην «κατάσχεση επιθετικών όπλων και συναφούς υλικού» που σοβιετικά σκάφη θα επιχειρούσαν ενδεχομένως να τα παραδώσουν στην Κούβα. Τις επόμενες ημέρες σοβιετικά πλοία που κατευθύνονταν προς την Κούβα άλλαξαν πορεία και απομακρύνθηκαν από τη ζώνη του αποκλεισμού.
Η κρίση κορυφώθηκε στις 27 Οκτωβρίου, όταν ένα αμερικανικό κατασκοπευτικό αεροσκάφος U2 καταρρίφθηκε στον εναέριο χώρο της Κούβας, ενώ ένα άλλο αναχαιτίστηκε πάνω από τη Ρωσία.
Η σύρραξη αποφεύχθηκε την τελευταία στιγμή, όταν ο σοβιετικός ηγέτης Νικίτα Χρουστσόφ δέχτηκε να σταματήσουν οι εργασίες για την εγκατάσταση των πυραύλων και να αποσυρθούν όσοι βρίσκονταν ήδη στο νησί. Σε αντάλλαγμα, ο Κένεντι δεσμεύθηκε ότι ουδέποτε οι ΗΠΑ θα εισέβαλλαν στην Κούβα, ενώ έδωσε και μυστική υπόσχεση για την απομάκρυνση των πυρηνικών πυραύλων που είχαν εγκατασταθεί κατά το παρελθόν στην Τουρκία.
13 ημέρες που συντάραξαν το κόσμο, ο οποίος παρακολουθούσε με κομμένη την ανάσα κάθε κίνηση,κάθε δήλωση ,κάθε απόφαση των ηγετών των δύο υπερδυνάμεων. Κέννεντι και Χρουτσόφ έπαιξαν τη τύχη του πλανήτη για 13 ημέρες κορώνα-γράμματα.
Την ίδια ώρα στο βυθό του Ατλαντικού, ο υποβρύχιος πόλεμος ήταν σε εξέλιξη.
Ο άνθρωπος που απέτρεψε τον πόλεμο
Σ΄ αυτές τις κρίσεις το ενδεχόμενο όλα να ξεκινήσουν από ένα λάθος είναι πιθανόν. Και στην κρίση των πυραύλων της Κούβας το 1962 ,λίγο έλειψε να συμβεί το μοιραίο. Η ψυχραιμία ενός ανθρώπου απέτρεψε την σύρραξη.
Τέσσερα υποβρύχια απέπλευσαν κρυφά από τη Ρωσία προς την Κούβα εκείνες τις ημέρες.
Μόνο κάποιοι απο το πλήρωμα γνώριζαν ότι τα υποβρύχια είχαν πυρηνικά όπλα, και μάλιστα οτι η κάθε βόμβα ηταν ισοδύναμη με αυτές που έπεσαν στο Ναγκασάκι και στην Χιροσίμα το 1945.
Ο Βασίλη Αρχίποφ, στο υποβρύχιο B59, ήταν ένας απ τους λίγους που γνώριζαν. Οσο πλησιάζανε την Κούβα οι ΗΠΑ είχαν στείλει ελικόπτερα, αεροπλάνα και πολεμικά πλοία για την ανίχνευση Ρωσικών υποβρυχιων.
Ο Βίκτορ Μιχαήλοφ, πλοηγός στο Β-59 σε δηλωσεις του σε ντοκιμαντέρ που είχε παρουσιάσει το βρατανικό Channel 5 ειπε οτι εκείνη την περίοδο δεν μπορούσαν καν να φανταστουν μια πυρηνική τορπίλη και την αποκαλουσαν ειδικο όπλο και οχι πυρηνικη τορπίλη.
Σε ένα ριψοκίνδυνο παιχνίδι δεν άργησαν οι Αμερικανοι να εντοπίσουν το Ρωσικο υποβρύχιο και ο Αρχίποφ αναγκάστηκε να κάνει κατάδυση έκτακτης ανάγκης.
Το υποβρύχιο έμεινε για μία εβδομάδα κρυμμένο στον βυθό της θάλασσας, με τις συνθήκες να χειροτερεύουν καθώς η θερμοκρασία είχε φτάσει τους 60C και μπορουσαν να πίνουν μονο ένα ποτήρι νερό την ημέρα.
Στη επιφάνεια της θάλλασας το Αμερικανικό Ναυτικό επαιζε ενα παιχνίδι "εξαντλησης" στην προσπάθεια του να αναγκάσει το Σοβιετικό υποβρύχιο να αναδυθεί.
Οι Αμερικανοί δεν είχαν καμία ιδέα ότι επί του υποβρυχιου τα όπλα ήταν ικανά να καταστρέψουν το σύνολο του αμερικανικού στόλου.
Αποφάσισαν να αναστείλουν προσωρινά την πίεση, και έριξαν στη θάλασσα χειροβομβίδες ως προειδοποίηση. Εντός του υποβρυχίου, οι Σοβιετικοί νόμιζαν ότι ήταν υπο επίθεση.Ο καπετάνιος του B59,Valentin Savitsky πείστηκε ο πυρηνικός πόλεμος είχε ήδη αρχίσει.
Απαίτησε απο το πλήρωμα να εκτοξευσουν μια τορπίλη για να σώσουν τουλάχιστον λίγη απο την Ρωσικη αξιοπρέπεια.
Το ντοκιμαντέρ του Channel 5 αποκάλυψε πως υπό κανονικές συνθήκες οι διαταγές του Savitsky θα είχαν ακολουθηθεί, και θα ξεσπούσε ο Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος.
Ο Savitsky όμως δεν είχε υπολογίσει τον Αρχίποφ. Ως διοικητής του στόλου, ο Αρχίποφ είχε την δύναμη του βέτο. Και αν και οι άνδρες του ήταν εναντίον του, επέμεινε ότι έπρεπε να παραδοθούν και οχι να επιτεθούν.
Ήταν μια ταπεινωτική κίνηση - αλλά αυτή η κίνηση ηταν που έσωσε τον κόσμο. Τα Σοβιετικά υποβρύχια αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στη Ρωσία, όπου όμως κανεις δεν αναγνώρισε αυτη την κίνηση και κανείς δεν τους έδωσε το θερμό καλωσόρισμα που τους άρμοζε. Ενας Ρώσος ναυαρχος μάλιστα τους ειπε οτι έπρεπε να είχαν βουλιάξει!!
Αφου πέθανε ο Αρχιποφ το 1998 απο χρόνια δηλητηρίαση ραδιενέργειας, δηλαδη τεσσερεις δεκαετίες μετα, τοτε ανακαλύφθηκε και η πραγματική ιστορία του B59.
Σε δηλώσεις που έκανε στο ντοκιμαντέρ του Channel 5 η χήρα του Αρχιποφ είπε οτι γι αυτην ήταν πάντα ήρωας και οτι πάντα γνωριζε οτι θα ήταν ενα τεράστιο λάθος να εκτοξευθεί η τορπίλη.
Οι κάτοικοι της Κούβας προς τιμήν της 40ης επετείου απο την κρίση αναγνώρισαν οτι το πρόσωπο που εμπόδισε έναν πυρηνικό πόλεμο ήταν ο Βασίλη Αρχιποφ."
