Εχετλαίος ή Έχετλος ήταν το όνομα ενός αγνώστου ήρωα που εμφανίστηκε στη μάχη του Μαραθώνα και βοήθησε να αναχαιτιστεί την περσική εισβολή στην Ελλάδα.
Ιστορικά, ο Εχετλαίος δεν αναφέρεται πουθενά στο παρελθόν και η ύπαρξη του στο πάνθεον των αρχαίων ηρώων γίνεται μετά τη μάχη του Μαραθώνα. Στη μάχη εκείνη ο Εχετλαίος είχε εμφανιστεί ξαφνικά στο ελληνικό στρατόπεδο ντυμένος με στολή άγνωστη για τους Αθηναίους κρατώντας στα χέρια του μία εχέτλη (= λαβή αρότρου) ή κάτι που έμοιαζε με εχέτλη, αντί για όπλο.
[caption id="attachment_5277877" align="alignright" width="351"]
Σχέδιο του Εχετλαίου από αρχαίο αγγείο – Δημ Αρχαιογνώμων 2011[/caption]
Με αυτό το παράξενο όπλο, ο Εχετλαίος χτυπούσε τους Πέρσες κι εξόντωσε πολλούς από αυτούς. Μετά τη μάχη, ο άγνωστος άνδρας εξαφανίστηκε με τον ίδιο τρόπο που είχε εμφανιστεί και κανείς δεν γνώριζε το παραμικρό γι’ αυτόν, ούτε καν το όνομά του.
Οι Αθηναίοι, μετά τη μάχη, ρώτησαν το Μαντείο των Δελφών να μάθουν ποιος ήταν αυτός ο άγνωστος ήρωας που πολέμησε μαζί τους και το Μαντείο τους έδωσε ως απάντηση πως θα έπρεπε να τιμούν τον ήρωα Εχετλαίο. Οι Αθηναίοι από ευγνωμοσύνη προς αυτόν, όρισαν την επίσημη λατρεία του ως ήρωα.
Γενικά, η νίκη στη μάχη του Μαραθώνα φαίνεται ότι ξάφνιασε ακόμα και τους Αθηναίους. Για να εξηγήσουν την πανωλεθρία των Περσών, αρκετοί από τους Αθηναίους πολεμιστές ισχυρίστηκαν ότι είδαν πολλούς ήρωες και θεούς να πολεμούν στο πλάι τους. Ο κυριότερος από αυτούς ήταν ο Πάνας ο οποίος ενέπνευσε στους Πέρσες τον «Πανικό» τον ιερό, τρομερό φόβο.
Σε αυτήν τη μυθοπλασία μάλλον συγκαταλέγεται και η εμφάνιση του ήρωα Εχετλαίου. ΣΥΝΕΒΗ ΔΕ ΩΣ ΛΕΓΟΥΣΙΝ, ΑΝΔΡΑ ΕΝ ΤΗ ΜΑΧΗ ΠΑΡΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΙΔΟΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΣΚΕΥΗΝ ΑΓΡΟΙΚΟΝ. ΟΥΤΟΣ ΤΩΝ ΒΑΡΒΑΡΩΝ ΠΟΛΛΟΥΣ ΚΑΤΑΦΟΝΕΥΣΑΣ ΑΡΟΤΡΩ, ΜΕΤΑ ΤΟ ΕΡΓΟΝ ΗΝ ΑΦΑΝΗΣ. ΕΡΟΜΕΝΟΙΣ ΔΕ ΑΘΗΝΑΙΟΙΣ ΑΛΛΟ ΜΕΝ Ο ΘΕΟΣ ΕΣ ΑΥΤΟΝ ΕΧΡΗΣΕΝ ΟΥΔΕΝ, ΤΙΜΑΝ ΔΕ ΕΧΕΤΛΑΙΟΝ ΕΚΕΛΕΥΣΕΝ ΗΡΩΑ.» (ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ ΒΙΒΛ. 1, ΚΕΦ. 32)...
