Την ώρα που ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν παίζει με το δημοψήφισμα την τελική παρτίδα στην απόπειρά του να αναλάβει πλήρως την εξουσία στην Τουρκία, η οικονομία της χώρας χάνει διαρκώς έδαφος και οι καλές επιδόσεις των προηγούμενων δεκαετιών μοιάζουν μακρινή ανάμνηση.
Εάν ο Ερντογάν κερδίσει το δημοψήφισμα, θα αναλάβει ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας και τις εκτελεστικές εξουσίες της κυβέρνησης, ενώ θα αποκτήσει και αρμοδιότητες επιλογής ανώτερων δικαστών, καθώς και τη δυνατότητα να νομοθετεί μέσω διαταγμάτων και να διαλύει τη Βουλή. Οι αναλύσεις των ξένων οίκων προβλέπουν ότι σε περίπτωση νίκης του Ερντογάν η πολιτική αβεβαιότητα πιθανόν να μειωθεί βραχυπρόθεσμα, αλλά σε βάθος χρόνου το σχήμα θα είναι προβληματικό, καθώς η χώρα δεν θα έχει ισχυρά δημοκρατικά αντίβαρα στις εξουσίες του προέδρου, ενώ και η σχέση της Τουρκίας με την Ε.Ε. πιθανόν να είναι δύσκολη, εφόσον η γείτων επιδιώξει να ενισχύσει τη σχέση της με τη Ρωσία και συμμάχους εκτός ΝΑΤΟ και Ε.Ε. Εάν ο Ερντογάν χάσει το δημοψήφισμα, δεν αποκλείεται να προκηρύξει πρόωρες εκλογές.
Ωστόσο, το γεγονός είναι ότι η εξάρτηση της τουρκικής οικονομίας από τα ευρωπαϊκά οικονομικά συμφέροντα παραμένει μεγάλη και δείχνει ότι πιθανόν οι λεονταρισμοί του «Σουλτάνου» να οφείλονται περισσότερο σε μια προεκλογική τακτική εν όψει του δημοψηφίσματος (τακτική η οποία παράλληλα εξυπηρέτησε και τον Ολλανδό νικητή των εκλογών Μαρκ Ρούτε) παρά σε στρατηγική αλλαγή των δεδομένων. Το «τουρκικό θαύμα» της προηγούμενης δεκαετίας, που συνδυάστηκε με την πρώτη περίοδο διακυβέρνησης από το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ερντογάν (2002-2007) και τη σταδιακή έξοδο από την κρίση που είχε οδηγήσει στην προσφυγή στο ΔΝΤ, μοιάζει μακρινή ανάμνηση. Τώρα οι προσπάθειες του Ερντογάν να ελέγξει απόλυτα τη χώρα ενισχύουν την πολιτική αβεβαιότητα, η οποία θεωρείται αυτή τη στιγμή από τους βασικούς εχθρούς της οικονομίας. Η οικονομική δραστηριότητα έχει φρενάρει και το τρίτο τρίμηνο του 2016 το ΑΕΠ υποχώρησε κατά 1,8%, ενώ συνολικά για την περσινή χρονιά η μεταβολή υπολογίζεται σε +3%, ρυθμός αύξησης που δεν θυμίζει σε τίποτα τη δεκαετία του 2000, όταν το ΑΕΠ αυξανόταν με μέσο ρυθμό πάνω από 8%, αλλά που δεν συνάδει και με τις ανάγκες μιας αναπτυσσόμενης οικονομίας με νέο πληθυσμό.
Η υποχώρηση της οικονομικής δραστηριότητας το 2016 αποδίδεται στο αποτυχημένο πραξικόπημα και την πολιτική και γεωπολιτική αβεβαιότητα, ενώ οι περισσότεροι ξένοι επενδυτικοί οίκοι δεν προβλέπουν θεαματική βελτίωση και το 2017. Ωστόσο, από το επιτελείο του Ερντογάν υπολογίζουν ότι ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ θα φτάσει το 4,4% φέτος και το 5% του χρόνου. Ο πληθωρισμός στην Τουρκία έχει ξεπεράσει το 10%, ξένα κεφάλαια αποχωρούν, ενώ η τουρκική λίρα έχει υποτιμηθεί πάνω από 10% έναντι του δολαρίου από την αρχή του έτους (σχεδόν 20% ήταν η υποτίμηση πέρσι). Μεγάλο πλήγμα έχει υποστεί ο τουρισμός. Το 2014 Τουρκία υποδέχθηκε τον αριθμό ρεκόρ των 42 εκατομμυρίων τουριστών, αλλά υπολογίζεται ότι σήμερα έχει χάσει τουλάχιστον τα 10 εκατ. από αυτούς, κυρίως λόγω των τρομοκρατικών επιθέσεων, των εσωτερικών περιφερειακών προβλημάτων αλλά και των εντάσεων με τη Ρωσία, η οποία είναι βασικός τουριστικός πελάτης της χώρας, ενώ η υποχώρηση του τουριστικού ρεύματος συνεχίζεται.
Η οικονομική συγκυρία, αλλά και η πολιτική αβεβαιότητα έχουν χτυπήσει την Τουρκία και στην προσέλκυση ξένων κεφαλαίων, σημείο που αποτελεί την αχίλλειο πτέρνα της, καθώς εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από αυτά. Οι υποχρεώσεις προς το εξωτερικό του ιδιωτικού τομέα ξεπερνούν τα 200 δισ. δολάρια, με σχεδόν τα μισά να αποτελούν βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις. Η αβεβαιότητα προκάλεσε έξοδο κεφαλαίων, οι άμεσες ξένες επενδύσεις υποχώρησαν κατά 68% τους επτά πρώτους μήνες του 2016, ενώ και η υποχώρηση της τουρκικής λίρας αυξάνει το κόστος του δανεισμού από το εξωτερικό.
Εάν ληφθεί υπ' όψιν ότι περίπου το 80% των εμπορικών συναλλαγών της Τουρκίας εξαρτάται από χώρες της Ε.Ε., ενώ και περίπου το 80% των άμεσων ξένων επενδύσεων στη χώρα προέρχεται από ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και ότι σε ευρωπαϊκά χέρια βρίσκεται το 70% των τουρκικών κρατικών ομολόγων που αγοράστηκαν πέρυσι, γίνεται σαφής η οικονομική εξάρτηση της χώρας από την Ευρώπη.
