Προς ένα «σκληρό» Brexit φαίνεται πως κινείται η βρετανίδα πρωθυπουργός Τερέζα Μέι, όπως προκύπτει, από τη σημερινή της ομιλία. Η Μέι τάχθηκε υπέρ ενός «ξεκάθαρου» διαζυγίου από την Ευρωπαϊκή Ένωση ώστε η χώρα της να ανακτήσει τον έλεγχο της μετανάστευσης, δηλώνοντας ότι το Brexit σημαίνει έξοδο από την ενιαία αγορά.
Η ομιλία της Τερέζα Μέι, πολυαναμενόμενη εδώ και μήνες για να αποσαφηνιστεί η αοριστία, χαιρετίστηκε από τους ευρωσκεπτικιστές και ανέβασε αμέσως την ισοτιμία της στερλίνας, η οποία είχε σημειώσει πτώση την προηγουμένη.
«Το Ηνωμένο Βασίλειο δεν μπορεί να συνεχίσει να αποτελεί μέρος της ενιαίας αγοράς», δήλωσε η Μέι αποκαλύπτοντας τις προτεραιότητές της όσον αφορά τις διαπραγματεύσεις που θα ακολουθήσουν.
Ενώ προέβλεπε να αρχίσει τη διαδικασία του διαζυγίου έως τα τέλη Μαρτίου, προοίμιο των συνομιλιών που αναμένεται να διαρκέσουν δύο χρόνια, ανακοίνωσε επίσης ότι θα υποβάλει την τελική συμφωνία στην ψήφο του βρετανικού κοινοβουλίου, όπως ζητούσαν πολλοί βουλευτές.
Για την Μέι, η παραμονή στην ενιαία αγορά των 500 εκατ. καταναλωτών είναι ασύμβατη με την υπ' αριθμόν ένα προτεραιότητα του Λονδίνου: τον έλεγχο της μετανάστευσης. «Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι μια χώρα ανοικτή και ανεκτική, όμως το μήνυμα του λαού ήταν πολύ σαφές: το Brexit πρέπει να μας επιτρέψει να ελέγχουμε τον αριθμό των Ευρωπαίων που έρχονται στο Ηνωμένο Βασίλειο», υπογράμμισε χωρίς να μπει σε λεπτομέρειες.
Στο δημοψήφισμα της 23ης Ιουνίου 2016, 52% των Βρετανών ψήφισαν υπέρ του Brexit και πολλοί επικαλέσθηκαν ως κύριο κίνητρο για την ψήφο τους το ζήτημα της μετανάστευσης.
«Δυσκολεύομαι να πιστέψω πως η πρωθυπουργός χρησιμοποιεί πλέον τις φράσεις και τις λέξεις που επί χρόνια με κατηγορούσαν ότι χρησιμοποιούσα. Μια αληθινή πρόοδος», σχολίασε ευτυχής ο Νάιτζελ Φάρατζ, πρώην ηγέτης του κόμματος UKIP και υποστηρικτής του Brexit.
Γερμανός υπουργός Εξωτερικών: Επιτέλους λίγη σαφήνεια
«Θέλουμε μια νέα δίκαιη σύμπραξη (...) όχι ένα καθεστώς εν μέρει μέλους ή συνδεδεμένου μέλους της ΕΕ, που θα μας άφηνε κατά το ήμισυ μέσα ή κατά το ήμισυ έξω», επέμεινε η Μέι, τασσόμενη επίσης υπέρ μιας «νέας συμφωνίας» τελωνειακής ένωσης.
«Επιτέλους λίγη σαφήνεια» σχετικά με το Brexit, δήλωσε εκφράζοντας την ικανοποίησή του ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών Φρανκ-Βάλτερ Σταϊμάιερ, ο οποίος ζήτησε να υπάρξουν «όσο το δυνατόν πιο καλές, στενές σχέσεις» μετά την επισημοποίηση του Brexit.
«Για πρώτη φορά, το Ηνωμένο Βασίλειο αποδέχεται την ακαμψία της Ε.Ε. όσον αφορά τις τέσσερις ελευθερίες», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Στίβεν Μπουτ, διευθυντής της δεξαμενής εγκεφάλων Open Europe. Η ΕΕ εκτιμά πως η ελευθερία κυκλοφορίας των αγαθών είναι αδιάρρηκτα δεμένη με αυτή των προσώπων, των κεφαλαίων και των υπηρεσιών.
Η Μέι δήλωσε πάντως ότι θα επιδιώξει «να επιτύχει τη μεγαλύτερη δυνατή πρόσβαση» στην ενιαία αγορά, καθώς το 44% των βρετανικών εξαγωγών το 2015 πήγαν στην ΕΕ.
Και για να αποφευχθεί «μια υπερβολικά βίαιη αλλαγή», πρότεινε «τη σταδιακή εφαρμογή» της συμφωνίας που θα επιτευχθεί με την ΕΕ στο τέλος των διαπραγματεύσεων για την έξοδο της Βρετανίας.
«Η επιτυχία της ΕΕ είναι προς το συμφέρον του Ηνωμένου Βασιλείου», είπε. Η Βρετανία θα παραμείνει συνεπώς «ο καλύτερος φίλος των ευρωπαίων εταίρων μας», υποσχέθηκε, προειδοποιώντας τους Ευρωπαίους να μην θελήσουν να τιμωρήσουν τη χώρα της.
«Θα είστε πάντα ευπρόσδεκτοι σ' αυτή τη χώρα όπως ελπίζουμε ότι και οι πολίτες μας θα εξακολουθήσουν να είναι ευπρόσδεκτοι σε εσάς», είπε η συντηρητική πρωθυπουργός ενώπιον των πρεσβευτών των 27 χωρών της ΕΕ που είχαν κληθεί στο Λάνκαστερ Χάουζ.
Όμως η Βρετανία θα γίνει επίσης «μια χώρα που κοιτάζει και πέραν των συνόρων της Ευρώπης», πρόσθεσε πλέκοντας το εγκώμιο του σχεδίου για ένα «μεγάλο εμπορικό έθνος σε παγκόσμια κλίμακα».
Επιπλέον, σύμφωνα με τη Μέι, η Βρετανία θα ανακτήσει τον έλεγχο των νόμων της, «αυτό είναι κομμάτι του να γίνει η Βρετανία ισχυρότερη. Οι νόμοι μας θα συντάσσονται εδώ και θα εφαρμόζονται από δικαστές στο Γουέστμινστερ, το Εδιμβούργο, το Κάρντιφ και το Μπέλφαστ και όχι στο Λουξεμβούργο».
Στις προτεραιότητές της η πρωθυπουργός υπογράμμισε τη σημασία της «πολύτιμης ένωσης» ανάμεσα στα τέσσερα έθνη του Ηνωμένου Βασιλείου, επιθυμώντας Brexit που θα λειτουργεί για όλους και δεν παρέλειψε να αναφέρει την εξεύρεση πρακτικής λύσης που θα επιτρέψει τη διατήρηση του χώρου ελεύθερης μετακίνησης μεταξύ Ιρλανδίας και Βόρειας Ιρλανδίας.
«Ανοικτή στον κόσμο»
Έπειτα από μήνες αβεβαιότητας σχετικά με τις προθέσεις της, η σημερινή ομιλία της Μέι σηματοδοτεί επίσης μια αληθινή ρήξη, καθώς βάζει τη χώρα στην οδό ενός «σκληρού» Brexit.
Και κινδυνεύει να σκοντάψει στην αδιαλλαξία άλλων ευρωπαίων ηγετών, με πρώτη την γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ, που αρνούνται μια «Ευρώπη α λα καρτ».
Μερικές ώρες πριν από την ομιλία της Μέι, η πρωθυπουργός της Πολωνίας, Μπεάτα Σίντλο, επανέλαβε την προτίμησή της σε ένα «ήπιο» Brexit το οποίο να εγγυάται «τα δικαιώματα των πολωνών και ευρωπαίων πολιτών».
Ο αυστριακός υπουργός Εξωτερικών, Γεργκ Σέλινγκ, δήλωσε από την πλευρά του ότι «το Brexit θα πάρει 5 χρόνια μάλλον, παρά 2». «Ουδείς γνωρίζει τι ακριβώς θα συμβεί», πρόσθεσε.
«Οι ευρωπαίοι ηγέτες χαίρονται που έχουν λίγες περισσότερες λεπτομέρειες για τις ερχόμενες διαπραγματεύσεις», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Άναντ Μένον, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο King's College του Λονδίνου. «Όμως», πρόσθεσε, «θα είναι λιγότερο χαρούμενοι με τις απειλές» που εκτόξευσε η Μέι, κυρίως όταν είπε ότι η Βρετανία θα είναι ελεύθερη να προτείνει ένα «ανταγωνιστικό» σύστημα φορολόγησης.
