Η Ελλάδα εμφανίζεται να είναι σε καλό δρόμο για να κερδίσει πρόσβαση σε ένα αμφιλεγόμενο πρόγραμμα της ΕΕ, που θα μπορούσε να διαθέσει έως και 1,75 δισ. ευρώ, σε δωρεάν δικαιώματα διοξειδίου του άνθρακα για την κατασκευή των δύο τεράστιων μονάδων παραγωγής ενέργειας με καύση άνθρακα.
Όπως τονίζεται σε άρθρο του Guardian, oι σταθμοί άνθρακα 1100MW θα κοστίσουν περίπου 2,4 δισ. ευρώ, και θα εκπέμπουν περίπου 7 εκατ. τόνους CO2 ετησίως, δημιουργώντας αμφιβολίες για τη βιωσιμότητά τους, χωρίς ένεση μετρητών από απαλλαγή, βάσει της αγοράς εμπορίας άνθρακα στην Ευρώπη.
Η επιτροπή βιομηχανίας του Ευρωκοινοβουλίου, τον περασμένο μήνα ενέκρινε μια αλλαγή του κανόνα, επιτρέποντας στην Ελλάδα να συμμετάσχει στο σύστημα, «Παρέκκλιση 10γ», του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών άνθρακα(ETS). Τώρα, θετικές ψήφοι στην επιτροπή περιβάλλοντος τον επόμενο μήνα και σε μια σύνοδος τον Φεβρουάριο, θα μπορούσαν να θέσει τους τροχούς σε κίνηση για τα εργοστάσια άνθρακα.
Ο Gerben-Jan Gerbrandy, ένας Ολλανδός Ευρωβουλευτής των Φιλελευθέρων, στην επιτροπή περιβάλλοντος, δήλωσε: «Ο λιγνίτης [άνθρακας] δεν έχει μέλλον και δεν θα πρέπει να ενθαρρύνεται με οποιονδήποτε τρόπο. Δεν θα πρέπει να επιτραπεί η πρόθεση της Ελλάδας να χρησιμοποιήσει δημοσίους πόρους για να αναβιώσει το μοντέλο με βάση το λιγνίτη της. Το άρθρο 10Γ είναι εκεί για να βοηθήσει τις φτωχές χώρες προς ένα βιώσιμο ενεργειακό μέλλον. Ο λιγνίτης δεν ταιριάζει στα κριτήρια αυτά»
Η Imke Lübbeke, του WWF Ευρώπης είπε: "Το ETS είχε ως στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, αλλά τώρα κινδυνεύει να τύχει κατάχρησης για τη διευκόλυνση των επενδύσεων στις νέες εγκαταστάσεις άνθρακα, που θα λειτουργήσουν εντός της δεκαετίας του 2060.
«Αυτό θα παραβίαζε τους κλιματικούς στόχους και, σε καμία περίπτωση, δεν συμβιβάζεται με τον ηγετικό ρόλο που φιλοδοξεί να παίξει η ΕΕ, στην παγκόσμια σκηνή για το κλίμα και τον άνθρακα».
Η Ελλάδα εξαρτάται από 16 γηρασμένες μονάδες λιγνίτη, για περίπου το ήμισυ της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της και η αλλαγή του κανονισμού προβλέπει δύο νέες μονάδες λιγνίτη στη Δυτική Μακεδονία ως έναν οικονομικά αποδοτικό τρόπο για τον εκσυγχρονισμό και την εξασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού.
Ο Εμμανουήλ Παναγιωτάκης, πρόεδρος της ΔΕΗ, δήλωσε στους ευρωβουλευτές το περασμένο έτος, ότι χωρίς πρόσβαση σε δωρεάν δικαιώματα εκπομπών άνθρακα, η παραγωγή ελληνικού λιγνίτη θα απαξιωθεί, προκαλώντας το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας να ανέβει στα ύψη και θέτοντας σε κίνδυνο την ενεργειακή ασφάλεια.
Μία από τις δύο νέες μονάδες, η Πτολεμαΐδα 5, είναι ήδη υπό κατασκευή, με τίμημα 1,4 δισ. ευρώ, με ένα δάνειο 739 εκατ. ευρώ, από μια κοινοπραξία, με επικεφαλής την γερμανική τράπεζα εξαγωγών, KfW-Ipex. Εκτός από διοξείδιο του άνθρακα, η μονάδα θα εκπέμπει ετησίως σημαντική ρύπανση του αέρα: 2.100 τόνοι διοξειδίου του θείου (SO2), 2.800 τόνοι οξειδίων του αζώτου (NOx) και 140 τόνοι σωματιδίων, σύμφωνα με μελέτες.
Ένα μνημόνιο συνεργασίας για το άλλο εργοστάσιο, Μελίτη 2, είχε υπογραφεί τον Σεπτέμβριο μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και της CMEC, μιας κινεζικής κατασκευαστικής εταιρείας.
Η Ελλάδα έχει τη χαμηλότερη ποιότητα λιγνίτη στην Ευρώπη και εργοστάσια, όπως αυτά δεν θα είναι βιώσιμα χωρίς πρόσβαση σε δωρεάν δικαιώματα του άνθρακα, σύμφωνα με τον Παναγιωτάκη.
