της Μαρίνας Νικολάκη
Κανείς δεν κοιμάται ήσυχος πλέον στην Ελλάδα εξαιτίας της φτώχειας και της απογοήτευσης που επικρατεί. Ούτε και εκείνοι που έχουν αποταμιεύσει έστω λιγοστά χρήματα στη τράπεζα. Κι αυτό γιατί μέρα με τη μέρα οι δανειστές ζητούν όλο και κάτι παραπάνω, μάλλον για να σιγουρευτούν ότι θα μας αποτελειώσουν...
Ακόμα μια φορά στο ίδιο έργο θεατές οι Έλληνες, υπέγραψαν μια συμφωνία με τους εταίρους, όπου ελάχιστα ή τίποτα από τα συμφωνηθέντα δεν υλοποιούνται, ενώ η ανησυχία και η αβεβαιότητα επιστρέφουν και η οικονομία διολισθαίνει χαμηλότερα.
Οι φήμες και οι κουβέντες για τον κίνδυνο «κουρέματος» των καταθέσεων επιστρέφουν, με τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις κυβερνητικών και άλλων οικονομικών παραγόντων να ενισχύουν περισσότερο την ανησυχία για το αν τελικά μπορεί να αποφευχθεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
Νέες απειλές λοιπόν, που το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα θα δείξει κατά πόσο θα μείνουν μόνο στα λόγια, έρχονται τώρα από τους εταίρους όπου απαιτούν κούρεμα των καταθέσεων εάν η κυβέρνηση δεν προχωρήσει άμεσα σε βασικές ρυθμίσεις για τα κόκκινα δάνεια.
Τόσο το κουαρτέτο, όσο και οι Βρυξέλλες και το Βερολίνο έστειλαν μήνυμα-απειλή προς την Αθήνα πως αν δεν υπάρξουν κοινοτικά κονδύλια για την ανακεφαλαιοποίηση θα κινηθεί η διαδικασία του bail in που θα σημάνει τη συμμετοχή στη διάσωση των τραπεζών μετόχων, ομολογιούχων και όσων έχουν καταθέσεις που δεν διασφαλίζονται απ' την κοινοτική νομοθεσία.
Αναλυτικά σύμφωνα με το δημοσίευμα της εφημερίδας «Καθημερινή», η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθέτησε οδηγία η οποία είναι άμεσα εφαρμόσιμη και προβλέπει πως δεν θα υπάρξει εναρμονισμένο ελάχιστο όριο στο ύψος των υποχρεώσεων μιας τράπεζας σε περίπτωση εκκαθάρισής της και εκ των έσω διάσωσής της (bail-in). Επιπλέον, προβλέπεται πως κάθε περίπτωση θα εξετάζεται μεμονωμένα. O αρμόδιος Ενιαίος Μηχανισμός Εκκαθάρισης θα μπορεί να επιβάλλει όριο 8% ή και παραπάνω στις υπό εκκαθάριση τράπεζες για διαγραφή των υποχρεώσεών τους ως προς τους πιστωτές τους, αρκεί να αποδεικνύει πως είναι αναγκαίο. Επί του παρόντος, ο Μηχανισμός καταρτίζει σχέδια εξυγίανσης για περισσότερες από 140 ευρωπαϊκές τράπεζες, οι οποίες τελούν υπό την εποπτεία του. Βάσει των νέων κανόνων της Ε.Ε. με ισχύ από 1ης Ιανουαρίου 2016, οι τράπεζες υποχρεώνονται να τηρούν στοιχεία τα οποία θα μπορούν να εκκαθαριστούν εάν ανακύψει ζήτημα εκ των έσω διάσωσής τους με τη συμμετοχή μεγαλοκαταθετών, ομολογιούχων και μετόχων.
Σύμφωνα με την οδηγία, το ύψος των υποχρεώσεων μιας τράπεζας έναντι των πιστωτών της θα ορίζεται ανά περίπτωση. Μία τέτοια ρύθμιση, όπως παρατηρούν αναλυτές, πιθανώς να ελαττώνει τις ζημίες για τους μετόχους, τους πιστωτές και τους μεγαλοκαταθέτες των ευρωπαϊκών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.
Πάντως, η Γερμανίδα επικεφαλής του Ενιαίου Μηχανισμού Εκκαθάρισης, Ελκε Κένινγκ, έχει επανειλημμένως λάβει θέση υπέρ του καθορισμού κοινού κατώτατου ορίου για τις υποχρεώσεις (MREL) μιας τράπεζας, οι οποίες θα διαγράφονται σε συνθήκες εκκαθάρισης. Η κ. Κένινγκ ορίζει το 8% του συνόλου των υποχρεώσεών της και των κεφαλαίων της. Επιπλέον, ισχυρίζεται ότι, όταν πρόκειται για μεγάλους τραπεζικούς ομίλους με συστημική σημασία, τότε το ποσοστό θα πρέπει να αυξάνεται. Mε την τελευταία οδηγία η Κομισιόν διασαφηνίζει τους υφιστάμενους κανόνες και δεν ορίζει μία ελάχιστη μεταβατική περίοδο, στο πλαίσιο της οποίας οφείλουν οι τράπεζες να επιτύχουν το κατάλληλο κατώτατο όριο διαγραφών. Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή έχει ζητήσει να ορισθεί μία ελάχιστη διάρκεια τεσσάρων ετών. Το ζήτημα των ελάχιστων υποχρεώσεων, που θα διαγράφονται, έχει θεμελιώδη σημασία για την εκ των έσω διάσωση (bail-in). Ο Μηχανισμός το έχει θέσει ως προϋπόθεση για να διοχετεύσει μετά το κράτος χρήματα φορoλογουμένων, ώστε να αποφευχθεί νέα διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση.
Το σίγουρο είναι πως αν η οικονομία παραμείνει σε ύφεση, και οι συνθήκες επιδεινωθούν, τότε είναι μαθηματικά βέβαιο ότι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια –που σήμερα ξεπερνούν τα 100 δισ. ευρώ– θα αυξηθούν ακόμα περισσότερο εξανεμίζοντας γρήγορα και τα κεφάλαια της πρόσφατης ανακεφαλαιοποίησης (ακριβώς όπως έγινε με τις προηγούμενες). Σε μια τέτοια περίπτωση, δηλαδή αν οι τράπεζες χρειαστούν νέα κεφάλαια, τότε το «κούρεμα» των καταθέσεων θα είναι βέβαιο. Μέχρι στιγμής, η πορεία της οικονομίας δεν εμπνέει αισιοδοξία. Το αντίθετο θα λέγαμε...
Στο σημείο αυτό καλό είναι να θυμηθούμε και τις πρόσφατες σχετικά δηλώσεις του Ελληνα Πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, όπου μας διαβεβαίωνε με κατηγορηματικό τρόπο ότι κίνδυνος για κούρεμα καταθέσεων δεν υπάρχει για κανένα λόγο και πως το β΄εξάμηνο του 2016 θα βγαίναμε σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης!...
