Aντιμέτωπη με τη γνωστή επιθετική και αναθεωρητική τουρκική πολιτική έναντι της Ελλάδας ξαναβρίσκεται η ελληνική κυβέρνηση, ύστερα από μια περίοδο ρευστότητας που ακολούθησε την απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία.
Παρότι δημιουργήθηκαν προσδοκίες πως οι εκκαθαριστικές επιχειρήσεις του Ερντογάν θα έφθαναν τόσο βαθιά που θα εξουδετέρωναν και το κεμαλικό κατεστημένο, που παραμένει ισχυρό στις Ένοπλες Δυνάμεις, όπως όλα δείχνουν το κατεστημένο αυτό συνεργάζεται πλέον αρμονικά με το τουρκικό καθεστώς εναντίον του κοινού εχθρού, του Φ. Γκιουλέν. Με την ισχυροποίηση των στρατιωτικών, που όχι μόνο έχουν αναλάβει ρόλο ασπίδας έναντι των Γκιουλενιστών, αλλά έχουν αναλάβει δύο ταυτόχρονους πολέμους -PKK και εισβολή στη Συρία-, τα ελληνοτουρκικά φαίνεται ότι επανέρχονται στο γνωστό πλαίσιό τους: Συνέχιση της παράνομης δραστηριότητας στο Αιγαίο, αμφισβήτηση ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, αναμόχλευση παθών στη Θράκη, σκλήρυνση της τουρκικής πολιτικής στο Κυπριακό.
Tην ίδια στιγμή η Αθήνα, πάρα τις αστείες ανακοινώσεις περί «επιστροφής εννιά Σύρων στην Τουρκία», με στόχο να πείσει ότι η συμφωνία με την Τουρκία τηρείται, υποδέχεται καθημερινά δεκάδες μετανάστες, σε ένα μήνυμα της Άγκυρας ότι το Μεταναστευτικό θα συνεχίσει να είναι ένα από τα διαπραγματευτικά χαρτιά της έναντι της Ευρώπης. Συγχρόνως, με τις αυξημένες ροές των τελευταίων εβδομάδων αποδεικνύεται πόσο αφελείς ήταν οι προσδοκίες ότι το ΝΑΤΟ και η αποστολή των δύο-τριών σκαφών του στο Αιγαίο θα μηδένιζε τις μεταναστευτικές ροές. Οι μεταναστευτικές ροές περιορίστηκαν όταν το αποφάσισε ο Ερντογάν και τώρα υπάρχει ροή με το σταγονόμετρο απλώς για να στείλει το μήνυμα στις Βρυξέλλες.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η συνάντηση του κ. Κοτζιά με τον Μ. Τσαβούσογλου στην Κρήτη μπορεί να κάλυψε την ανάγκη των δύο υπουργών για διακοπές, έπειτα από ένα δύσκολο καλοκαίρι, ελάχιστα όμως συνέβαλε στην αλλαγή του κλίματος.
Η Αθήνα υπόσχεται πολλά στην Τουρκία, κάνοντας και τα στραβά μάτια για όσα συμβαίνουν με το πογκρόμ εναντίον των πολιτικών αντιπάλων του κ. Ερντογάν και το κυνήγι μαγισσών που έχει στραφεί εναντίον κάθε προοδευτικής και αντικαθεστωτικής φωνής, αλλά φυσικά ομιλεί για τον εαυτό της, καθώς στην Ευρώπη, εξαιρουμένης της καγκελαρίας στο Βερολίνο, υπάρχει εντελώς αρνητικό κλίμα για την Τουρκία και τον Ερντογάν.
Όμηρος η Ελλάδα
Εκτός του Μεταναστευτικού όμως, όπου η Ελλάδα θα παραμένει όμηρος και σάκος του μποξ μεταξύ Άγκυρας, Βρυξελλών και Βερολίνου, αρνητικά είναι τα μηνύματα και από τα άλλα μέτωπα με την Τουρκία.
Στο Αιγαίο, ύστερα από μια περίοδο σχετικής ηρεμίας, επανερχόμαστε στους συνήθεις ρυθμούς των παραβιάσεων του εθνικού εναέριου χώρου και των παραβάσεων εντός του FIR Αθηνών.
Με τη ΝΟΤΑΜ Α3921/16 της περασμένης Δευτέρας, η Τουρκία αμφισβήτησε ευθέως τον ελληνικό εναέριο χώρο και έχοντας δεσμεύσει περιοχές στο κέντρο του Αιγαίου, που όχι μόνο καλύπτουν διεθνή εναέριο χώρο εντός του FIR Αθηνών, αλλά επικαλύπτουν και ελληνικό εναέριο χώρο, ισχυρίστηκε ότι έχει δικαίωμα η ίδια να εκδίδει ΝΟΤΑΜ, αφού η Ελλάδα δεν δέχθηκε τη δέσμευση συγκεκριμένων περιοχών για την τουρκική άσκηση, που εσκεμμένα περιελάμβανε και περιοχές εντός των δέκα μιλίων του ελληνικού εναερίου χώρου. Η ελληνική απάντηση ήρθε με τη ΝΟΤΑΜ Α1891/16, που επεσήμανε ότι η Ελλάδα ασκεί την κυριαρχία της βάσει του διεθνούς δικαίου και υπενθύμισε στην Τουρκία ότι ο ελληνικός εναέριος χώρος καθιερώθηκε το 1931 και για 44 χρόνια έγινε απολύτως σεβαστός από την Τουρκία.
Με μια άλλη ΝΟΤΑΜ (Α3722/16), η Τουρκία απαιτεί από την Ελλάδα να μη σχεδιάζει ασκήσεις που περιλαμβάνουν μια σειρά ελληνικών νησιών, με τον ισχυρισμό ότι είναι σε καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης. Είναι, δε, χαρακτηριστικό ότι τα νησιά αναφέρονται με την τουρκική ονομασία τους, με τη διεθνώς αναγνωρισμένη ονομασία τους σε παρένθεση: SEMADIREK (Σαμοθράκη), BOZBABA (Άη-Στράτης), IPSARA (Ψαρά), SAKIZ (Χίος), AHIKERYA (Ικαρία), LIMNI (Λήμνος), MIDILLI (Λέσβος), SISAM (Σάμος), ILEKI (Τήλος), HERKE (Χάλκη), MEIS (Καστελλόριζο).
Στη Θράκη, οι οργανώσεις που ελέγχονται από το προξενείο έχουν ξεκινήσει την καθιερωμένη προπαγάνδα για το θέμα της εκπαίδευσης και με αφορμή το κλείσιμο και μειονοτικών σχολείων, λόγω της έλλειψης μαθητών, κάνουν λόγο για παράβαση των συνθηκών και μάλιστα καλούν τους γονείς να μη δεχθούν τα παιδιά τους, που φοιτούν σε δημόσια σχολεία, να διδαχθούν το Κοράνι από τους διορισμένους από το κράτος ιεροδιδασκάλους. Οι αντιδράσεις πάντως των ακραίων της μειονότητας δείχνουν ότι το θέμα της εκπαίδευσης είναι το πλέον κρίσιμο για να αντιμετωπιστεί η προσπάθεια προώθησης του τουρκισμού στη Θράκη. Όπου ανοίγουν καλά δημόσια σχολεία, τα μέλη της μειονότητας προτιμούν να φροντίσουν το μέλλον των παιδιών τους στέλνοντάς τα σε καλά σχολεία, παρά να ανταποκριθούν σε ανένδοτους αγώνες για τη διατήρηση μιας αναχρονιστικής μειονοτικής εκπαίδευσης.
Στο Κυπριακό, η επιμονή για διατήρηση του επεμβατικού δικαιώματος και διατήρησης έστω και μικρής τουρκικής στρατιωτικής μονάδας στο νησί αλλά και οι διαρκείς διαρροές για ρυθμίσεις στο εδαφικό και στο περιουσιακό, που δεν είναι δυνατόν να γίνουν αποδεκτές από τους Ελληνοκύπριους, δυσκολεύουν τους χειρισμούς της Λευκωσίας και ακυρώνουν κάθε ευελιξία που θα ήθελε να επιδείξει στη διαπραγμάτευση ο Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης.
Αν, παρά την πίεση που ασκείται, ώστε εκβιαστικά και μέσα από τεχνητά χρονοδιαγράμματα (όπως αυτό για πραγματοποίηση συνάντησης Αναστασιάδη - Ακιντζί με τον ΓΓ του ΟΗΕ Μπαν κι Μουν στις 26 Σεπτεμβρίου στη Νέα Υόρκη και η τουρκική πρόταση για πενταμερή μέσα στον Οκτώβριο) να υπάρξει λύση του Κυπριακού, φτάσουμε στο 2017 χωρίς λύση, τότε θα τεθεί εκ των πραγμάτων ένα στρατηγικής σημασίας δίλημμα: Θα συνεχίσουν οι έρευνες και η διαδικασία εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου στην κυπριακή ΑΟΖ ή θα υποκύψει η Κυπριακή Δημοκρατία στις απειλές της Άγκυρας και θα βάλει στο ψυγείο το θέμα του φυσικού αερίου; Πάντως η Λευκωσία, προς το παρόν, δείχνει αποφασισμένη, παρά τις αντίξοες συνθήκες στην πετρελαϊκή αγορά, να συνεχίσει και μια ακόμη ένδειξη, μετά την υπογραφή της συμφωνίας με την Αίγυπτο, είναι η δρομολόγηση τριμερούς συνάντησης των υπουργών Ενέργειας Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ στην Αθήνα, που τον πρώτο λόγο θα έχει το φυσικό αέριο αλλά και το καλώδιο μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος.
Κωνσταντίνος Τσάκαλος
ΤΟ ΠΑΡΟΝ
