“Ο φόβος να μην χάσεις τι συμβαίνει” στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης συχνά, καταρρακώνει την ανθρώπινη ψυχολογία. Η διαρκής προσπάθεια να αναδείξεις έναν “πρωτοποριακό” και “διασκεδαστικό” εαυτό στους “φίλους” σου μπορεί, σύμφωνα με έρευνες, να σε οδηγήσει ένα βήμα πιο κοντά στην κατάθλιψη.
Η επίδραση των κοινωνικών δικτύων στην ανθρώπινη συμπεριφορά έχει μονοπωλήσει τελευταία, το ενδιαφέρον και την προσοχή των ψυχολόγων. Πέρα από την κοινωνική φοβία του FOMO, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προκαλούν έντονες τάσεις απομόνωσης και εσωστρέφειας που συχνά, μεταφράζονται με ιατρικά συμπτώματα, όπως αυτά της κατάθλιψης. Οι περισσότεροι νέοι εκφράζουν θλίψη, όταν επιχειρούν να μεταφέρουν και να βιώσουν μία εικονική εμπειρία στον πραγματικό κόσμο. Η εξιδανίκευση που υπόσχονται οι σελίδες κοινωνικής δικτύωσης οδηγούν τελικά, στη δημιουργία ενός πλαστού χαμόγελου που πολλές φορές, αγγίζει την κατάθλιψη.
Μία σχετική έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο Νάπιερ του Εδιμβούργου, έδειξε ότι “εκείνοι που έχουν τις περισσότερες επαφές, εκείνοι που έχουν επενδύσει περισσότερο χρόνο σε μία ιστοσελίδα, είναι όσοι έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να είναι στρεσαρισμένοι”. Η διαπίστωση αυτή στηρίζεται κατά κύριο λόγο, στην πίεση που πιστεύουν ότι δέχονται οι χρήστες να κάνουν διαρκώς ενημερώσεις στο προφίλ τους σχετικά με την ιδιωτική τους ζωή.
“Είναι σαν ένα μίνι ειδησεογραφικό κανάλι του εαυτού μας. Όσο περισσότερους φίλους έχουμε, τόσο πιο πολύ θεωρούμε ότι υπάρχει ένα ακροατήριο που μας περιμένει. Όσο μεγαλύτερο είναι το ακροατήριο, τόσο μεγαλύτερη πίεση αισθανόμαστε να δημιουργήσουμε περιεχόμενο για τον εαυτό μας”, εξηγεί η επικεφαλής της έρευνας, Δρ Κάθι Τσαρλς. Και αυτό το περιεχόμενο πρέπει να είναι αποδεκτό από όλους τους χρήστες, ανεξάρτητα από το εάν ξεπερνάει ή όχι τα όρια της φαντασίας.
Τι είναι η “χαμογελαστή κατάθλιψη” των social
“Ο φόβος ότι θα χάσουμε κάτι καλό” φαίνεται πως είναι ο κύριος λόγος που κάνει ενεργούς τους περισσότερους χρήστες του Facebook. Στην πραγματικότητα, αυτό που διαπιστώνει η Δρ Τσαρλς είναι ότι: “Όπως ο τζόγος, έτσι και το Facebook κρατά τους χρήστες σε μία νευρωτική φυλακή”. Χωρίς να ξέρουμε αν πρέπει να μείνουμε ή να φύγουμε, πιεζόμαστε καθημερινά να αποδείξουμε ότι είμαστε εφευρετικοί, ότι έχουμε ένα ευχάριστο προφίλ, προσαρμόζοντας κάθε φορά, την συμπεριφορά μας ανάλογα με τον “διαδικτυακό” φίλο στον οποίο μιλάμε.
Όπως περιγράφει η εφημερίδα New York Post, τα άτομα που παρουσιάζουν κάποιο είδος εθισμού σε κοινωνικές ιστοσελίδες, όπως είναι το Facebook, το Twitter, το Instagram, συμπεριφέρονται ακραία, όπως ακριβώς οι τοξικομανείς. Η αντίδραση αυτών των ατόμων στην ιδέα και μόνο ότι δεν θα έχουν κάποια στιγμή πρόσβαση στο διαδίκτυο, θυμίζει την άρνηση των εξαρτημένων χρηστών απέναντι στο να πάρουν τα φάρμακά τους. Σε σχετική έρευνα της εφημερίδας, το 53% των ερωτηθέντων δεν φαντάζεται καν την ζωή του με κλειστό υπολογιστή, ενώ το 40% που συμμετείχαν, παραδέχθηκαν ότι αισθάνονται μοναξιά όταν δεν είναι συνδεδεμένοι online.
Η τελευταία τάση που παρατηρείται ωστόσο, μετράει την διαγραφή πολλών προσωπικών λογαριασμών από τα social media. Πέρα από την εξήγηση της Global Social Media Impact Study, που θέλει πολλούς νέους να σβήνουν τα προφίλ τους, εξαιτίας της παρουσίας των γονιών τους στο δημοφιλές κοινωνικό δίκτυο, η πραγματικότητα συμφωνεί περισσότερο με την άποψη πως τα άτομα απέχουν από την χρήση των κοινωνικών sites γιατί αρχίζουν να νιώθουν χειρότερα για τον εαυτό τους. Αυτό συμβάλλει συχνά, στην δημιουργία καταθλιπτικών συμπτωμάτων.
Στην Αμερική, το φαινόμενο που κρύβεται πίσω από λαμπερές φωτογραφίες, ενδιαφέρουσες δημοσιεύσεις και μη ρεαλιστικά προσωπικά δεδομένα, μεταφράζεται ως “χαμογελαστή κατάθλιψη”. Μπορεί τα συμπτώματα της ασθένειας να μην είναι τόσο εμφανή, αλλά υποβόσκουν και χαρακτηρίζουν το 6,7% του αμερικανικού πληθυσμού, ηλικίας 18 ετών και άνω. Η κατασκευή ενός ιδανικού εαυτού είναι ένας στόχος που φθείρει συχνά, τα άτομα που είναι εξαρτημένα από την εικόνα της αυτοπροβολής τους στον διαδικτυακό κόσμο. Η περσόνα του καθενός ευθύνεται συνήθως, για τα υψηλά ποσοστά κατάθλιψης που παρουσιάζονται και χτίζονται από τα κοινωνικά δίκτυα.
Η λογική είναι απλή. Κανένας άνθρωπος δεν θέλει να διαφημίσει τα αρνητικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του στον “τοίχο” του. Εξαιτίας αυτού του ελεγκτικού μηχανισμού, μπαίνει στην διαδικασία να πιέζει τον εαυτό του, να κυνηγάει διαρκώς, την λήψη της σωστής φωτογραφίας στο σωστό μέρος με τους σωστούς ανθρώπους, ξεχνώντας την πραγματική του ταυτότητα. Ο φόβος να μην χάσει στιγμές των άλλων και η προσπάθεια να είναι πάντα καλύτερος από τους υπόλοιπους, ωθεί στα άκρα την ψυχική του ισορροπία. Και κάπως έτσι, η κατάθλιψη που κρύβεται πίσω από ένα καλοστημένο εικονικό χαμόγελο συναντά το FOMO, ξεπερνώντας τα όρια που αντέχει η πραγματικότητα.
pathfinder
